قمرها و حلقه‌های چشمگیر سیاره زحل همیشه یکی از مسحورکننده‌ترین مناظر منظومه شمسی بشمار می‌روند و اکنون دانشمندان ناسا بر این باورند که این اجسام زیبا ممکن است کلید درک بهتر از منشا جهان را نیز در اختیار داشته باشند.

تحقیقات جدید بر اساس داده‌های بدست آمده از فضاپیمای کاسینی که در اطراف سیاره زحل گردش می‌کند، نشان داده که این اجسام بیش از چهار میلیارد سال قبل بوجود آمده‌اند.

این اجسام به زمانی تعلق دارند که سیارات همسایه زمین شکل‌گیری خود را از سحابی پیش‌سیاره‌ای که یک ابر مواد در اطراف خورشید بوده، آغاز کرده‌اند.

اطلاعات بدست آمده از طیف‌سنج نقشه‌بردار بصری و مادون‌قرمز کاسینی شان داده که چگونه یخ آب و رنگها که نشانه‌هایی از مواد غیر آبی و آلی هستند، در سیستم سیاره زحل توزیع شده‌اند.

داده‌های این طیف‌سنج در بخش مرئی طیف نور نشان داده که رنگ‌آمیزی حلقه‌ها و قمرها در کل فقط سطحی است.

این طیف‌سنج با استفاده از طیف مادون قرمز خود همچنین میزان زیادی از یخ آب را کشف کرده که مقدار آن برای اینکه توسط دنباله‌دارها یا سایر ابزار اخیر به این مجموعه منتقل شده باشد، بسیار زیاد است.

به گفته محققان، این یخهای آب باید در زمانی نزدیک به شکل‌گیری منظومه شمسی ایجاد شده باشند چرا که زحل ورای مسیر موسوم به خط برفی در اطراف خورشید گردش می‌کند.

ورای خط برفی در بخشهای بیرونی‌تر منظومه شمسی که سیاره زحل در آن واقع شده، محیط برای شکل‌گیری یخ آب مساعد است. درون این خط برفی، محیط به گرمای خورشید نزدیکتر بوده و یخها و دیگر ترکیبات فرار سریعتر و آسانتر پراکنده می‌شوند.

زنگار رنگی در ذرات حلقه و قمرها به سختی با موقعیت خود در منظومه زحلی منطبق هستند. برای ذرات حلقه داخلی و قمرهای این سیاره، افشانه آب-یخ از آبفشان قمر انسلادوس از یک تاثیر پوشاننده برخوردار بوده است.

همچنین دانشمندان دریافتند که سطوح قمرهای زحل بطور کلی با بیشتر شدن فاصله آنها از سیاره میزبان، قرمزتر بودند. قمر فومی که یکی از قمرهای خارجی زحل بوده و تصور می‌شود از کمربند کوییپر نشات گرفته است، به انتشار غبار قرمز رنگ پرداخته که در نهایت سطح قمرهای نزدیک مانند هایپریون و ایاپتوس را تحت تاثیر قرار داده است.

بارش شهابی از خارج از این سیستم بنظر می‌رسد که به بخشهای از سیستم اصلی حلقه و بخصوص بخشی موسوم به حلقه B را یک سایه قرمزتر بخشیده است. دانشمندان بر این تصور هستند که این رنگ قرمز ممکن است آهن اکسید شده(زنگ) یا هیدروکربتهای آروماتیک چند حلقه‌ای باشد که می‌توانند پیشسازهای مولکولهای آلی پیچیده‌تر باشند.

یکی از بزرگترین شگفتی‌های این پژوهش این است که یک رنگ‌آمیزی قرمز مشابه در قمر پورمتئوس و ذرات حلقه اطراف آن وجود دارد. قمرهای دیگر این منطقه بیشتر سفید هستند. این امر می‌تواند نشان‌دهنده شکل‌گیری این قمر از مواد موجود در حلقه‌های زحل باشد.

منبع : ایسنا