جمعه 7 اردیبهشت 1403 | 16 شوال 1445 | 26 آوریل 2024
بهارستاره شناسی در بهار طبیعت- هفته جهانی نجوم همگام با منجمان جهان-تصاویر به روز شد
مسعود عتیقی
"به نام خدا"گزارشی که در پی می آید، نگاهی گذرا به اقدامات گسترده انجمن نجوم آماتوری ایران در روز و هفته جهانی ستاره شناسی در سال جاری دارد:
خانه دل باز کبوتر گرفت مشغله بقر بقو در گرفتمستان چوو بگردون رسید کرکس زرین فلک پر گرفتبو طربون گشت مه و مشتری زهره مطرب طرب از سر گرفتبهار طبیعت که با بهار دانش جذاب اختر شناسی همراه شده است باعث گردید تا یک بار دیگر کرکس زرین فلک پر گیرد و در هفته ای مزین بنام ستاره شناسی برنامه های متنوعی برای اقشار مختلف جامعه فرهیخته ایرانی به اجرا در آید. 38 سال قبل با بردن تلسکوپها به میان مردم بجای رفتن به رصدخانه ها روزی بنیان نهاده شد که با پیوستن کشورهای جهان به یک فرصت بین المللی تبدیل شده است. در تعیین نحوه انتخاب روز جهانی نجوم به تربیع اول ماه ( روشنلیی نیمی از ماه ) توجه شده و شنبه ای که به تربیع اول در فاصله 26 فروردین تا 25 اردیبهشت نزدیک باشد را روز جهانی نجوم می نامند. طبیعتاً این روز با این روش نجومی در هر سال متفاوت خواهد بود. حدود 15 سال است که از دوشنبه قبل از روز جهانی نجوم تا یکشنبه پس از آن را به نام هفته نجوم می شناسند و در فرصتی طولانی تر فرصت اجرای برنامه های ترویجی وجود دارد. انجمن نجوم آماتوری ایران اولین مرکز رسمی و تنها مجموعه قانونمند در نجوم آماتوری است که مستقل و مزین بنام پر افتخار ایران فعالیت غیر رسمی خود را در میانه دهه 7خورشیدی آغاز و رسماً با شروع دهه 8برنامه های رسمی را طرح و اجرا نموده است این مرکز تنها مجموعه ای است که طی سالیان متمادی بدون بودجه دولتی و برای تمام روزهای هفته نجوم آنهم منطبق با تقویم جهانی برنامه ریزی داشته و دارد و ده سال قبل یعنی در سال 138خورشیدی برای اولین بار در کشور منطبق با روز تعیین شده از سوی لیگ جهانی برگزار کننده به بزرگداشت روز جهانی نجوم پرداخته است. از دید مدیریت و کارشناسان این مجموعه آسمان متعلق به همه و این علم نه با فرمولهای پیچیده بلکه با همان مفهوم لذت بردن عامه مردم از آن باید در بین تمامی جامعه ترویج و نهادینه گردد. همگامی با جامعه جهانی نیز سرلوحه فعالیتهای انجمن نجوم آماتوری ایران است چرا که ایرانیان صلح طلب و انسان دوست خود را تافته جدابافته از جامعه جهانی و حرکتهای مثبت آنها نمی داند و با اظهار نظرهای سلیقه ای، با تقویم مناسبتهای جهانی مواجه نمی شود چرا که اساساً مدیریت و کارشناسان این مجموعه هیچگاه نقش شومن در رسانه ها و یا برای اجرای فعالیتهای نجومی نداشته اند که صرفاً به تعداد بالای مخاطبان در برنامه تکیه کنند و در هر روز از هفته نجوم برنامه هایی برای اقشاری خاص داشته اندکه در نگاه کلی مخاطبان بسیار زیاد هم گرد هم خواهند آمد. به همین دلیل طی تمامی سالهای گذشته منطبق با تقویم جهانی که در تمامی کشورها رعایت می گردد برنامه ای انجمن نجوم آماتوری ایران ضمن احترام به هویت و استقلال گروههای فعال کشورتنظیم و اجرا می شود. البته مدیر لیگ جهانی برگزارکننده و کتابچه روش تعیین روز نجوم هم به شنبه ای که به تربیع اول ماه نزدیک باشد به عنوان روز جهانی نجوم تاکید داشته و دارد که مستندات آن در دفتر انجمن نجوم آماتوری نیز موجود و قابل ارایه به گروهها و دوستان نجومی کشورمان است. آنچه که مسلم است از تعطیل پایان هفته در انتخاب این مناسبت ذکری به میان نیامده و عنوان مجعول روز جهانی نجوم در ایران واژه ای بی معنی است که فقط در کشورمان متاسفانه متداول شده است چرا که اگر روز جهانی است که باید منطبق با تقویم جهانی باشد و اگر روز نجوم در ایران هدف باشد که مناسبتهای به مراتب بهتری همچون 13 شهریور هر سال به عنوان روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی را در فصل اوقات فراغت و با هوای بهتر در اختیارمان است که می توان به این منظور مورد توجه قرار گیرد. از تبعات بد این اظهار نظرهای سلیقه ای برای گرامیداشت روز جهانی نجوم درروزی متفاوت با اعلام جهانی آن، اختلاف گروهها در اجرای برنامه های داخلی است که در گزارشهای ارسالی حتی بر روی این پایگاه اینترنتی کمابیش مشاهده می نمایید. امسال نیزمتاسفانه چنین اخباری را شاهد بودیم و با یک هفته جابجایی در روز جهانی نجوم!چنین اعلامی صورت گرفت که برخی دلایل به کوچک بودن ماه برای رصد مرتبط بود! گویا لیگ جهانی با 38 سال قدمت در اجرا، این توجه را به اندازه کسانی که کمتر از ده سال است چنین برنامه هایی را برگزار می کنند، نداشته است!!! تاسف بارتر آنکه علیرغم پیشتازی ائمه اطهار در ترویج علم که جای بحث آن در این نوشتار نیست، طرح سالروز وفات بزرگان دینی را نیز برخی در پایگاههای اینترنتی و خبرگزاریها شاهد هستیم که هنوز هم حکایت از مظلومیت بزرگواران دینی حتی در این زمان دارد و انجمن نجوم آماتوری ایران برنامه های رسمی خود را بدون هیچگونه شائبه ای همگام با تقویم جامعه جهانی در هفته نجوم(12 تا 18 اردیبهشت90) اجرا و صرفاً برنامه روز جهانی نجوم را با یک روز تاخیرآنهم با لحاظ کردن تبلیغات منفی افراد مغرض، با حضور اساتید معظم، برخی مسئولان محترم کشوری و آماتورهای خوبمان در یک مکان رسمی یعنی برج میلاد سازه نمادین پایتخت به اجرا در آورد. مسلم آنکه در بیان این مشکل جنگ و نزاعی مطرح نیست و اساساً میدانی برای خودنمایی حداقل برای دلسوزان این عرصه وجود ندارد و نشستن بر سر یک میز و بحث و بررسی و اعلام نتیجه گیری گفتگوهای دوستانه و منطقی راه حل یک جامعه مترقی و دانش دوست است که واژه ها را بجا استفاده می کند و رفع این معضل عاملی برای جلوگیری از دامن زدن به مطالب حاشیه ای از سوی افرادی است که از ایجاد جو ملتهب برای هر موضوع در کشور سود می برند، لذا از مجموعه های رسمی و ذیصلاح انتظار دارد اقدام بایسته ای را در این زمینه صورت داده و به این مسئله پیش پا افتاده و شفاف برای همیشه خاتمه داده شود.
مناسب است از کلام حضرت حافظ کمک گرفته و به ارایه گزارش بپردازیم:
مطربا مجلس انس است غزل خوان و سرود تا چند بگویی که چنین رفت و چنان خواهد شد چاپ پوسترهای این مناسبت و نصب آن در دانشگاهها، مراکز نجومی، ترمینالهای مختلف فرودگاه، آماده سازی تعدادی بنر و نمایش آن در زمان اجرای برنامه ها و نصب بنر 8 متری این حرکت جهانی در حاشیه بزرگراه همت در طول هفته نجوم در کنار انعکاس خبر به رسانه ها و خبرگزاریهای رسمی از جمله فعالیتهای خبر رسانی این اقدام بین المللی بود. در هر حال هفته نجوم را چه بهتر که با یاد اولین بانوی فیزیک و نجوم ایران آغاز می نمودیم. چرا که اولین سالی است که بدون وجود سرکار خانم آلینوش طریان هفته نجوم را گرامی می داریم و یادمان است که در زمان حیات ایشان به دیدار این بانو رفته و از طریق پایگاه اینترنتی انجمن موجی ایجاد نمودیم که سرمشق مراکز، گروهها و حتی دانشگاه تهران در
بزرگداشت این بانوی اندیشمند ایرانی شد. با رصد لکه های خورشیدی در خانه سالمندان توحید برنامه هفته ستاره شناسی را در روز 12 اردیبهشت که با روز معلم در ایران مصادف شده بود آغاز کردیم. اول دلیلمان آن بود که بانوطریان در تنها مرکز اختصاصی رصد خورشیدی زمان خود در دانشگاه تهران خدمتهای ریادی به جامعه عرضه نمودند و دوم آنکه در روز معلم با پاسداشت مقام استادی همچون او که خدمت در ایران را به ماندن در فرنگ ترجیح داده بود، ترجیح دادیم برنامه های
گسترده هفته نجوم سال 9خورشیدی را آغاز کنیم. این روز مطابق با 2 ماه می 2011 میلادی بود. با تعبیر یکی از دوستان در خانه سالمندان گویی وارد مهد کودکی شده ای که گرد سپیدی بر سر و روی کودکان آن نشسته است. گرامیداشت سالمندان تکریم زحمات گذشته ایشان است چرا که بخاطر می سپاریم که خود روزی به این سن و سال خواهیم رسید و چنین سرنوشتی داریم پس امروز که توان جوانی و فکری برنا داریم بنا به این گفته : ای که دستت می رسد کاری بکن گامی مثبت در جامعه برداریم.
عصر روز دوشنبه 12 اردیبهشت که با روز معلم همراه است د رکتابخانه ملی کسورمان برای اعضای کتابخانه و کارکنان آن برنامه رصد خورشید و سیاره کیوان را در شامگاه برنامه ریزی نمودیم که با همکاری خوب مسئولان ذیربط و استقبال خوب حاضران روبرو شد.
کودکان را آینده ساز این سرزمین نام نهاده اند اما چگونه ؟ آیا مسئولیت نشان دادن راه را برای ایشان به عهده نداریم. صبح سه شنبه 13 اردیبهشت دبستان دخترانه ایمان در سعادت آباد محفلی برای معرفی جذابیتهای آسمان و نجوم بود که با رصد خورشید و چند لکه زیبا بر وری آن از پشت تلسکوپ برنامه ریزی و حدود 50دانش آموز و تعدادی از معلمین مدرسه
مذکو از این برنامه جالب استقبال و با دریافت بروشورهایی، پاسخ ذهنی خود را دریافت و یا با کارشناس برنامه در میان گذاشتند.
آسمان چون بنگری ملکست و آفاق و نفس حیف باشد که برین آفاق و انفس ننگری عصر سه شنبه سرای 13 اردیبهشت فرهنگسرای شفق در یوسف آباد میعادگاه عاشقان ستاره شناسی بود همایش بزرگ این هفته با مسئولان محترم فرهنگسرای مذکور و مسئولین عالیرتبه سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران برگزار شد. مقالات آماتوری، سخنرانیهای عمومی و تخصصی اسلاید شوهای سید مصطفی امام و سخنان مسئول محترم انجمن ارامنه کشور در
مورد ویژگیهای بانو طریان و قرائت متنی در این زمینه، برنامه جذاب و کاملی را فراهم نمود، هنوز طنین کلام آقای امیر فراقی عضو فعال انجمن در گوشمان است: قدر استاد نکوداشتن
پنج شنبه 15 اردیبهشت عاشقان افلاک زیر سقف هتل چندین هزار ستاره آسمان گرد آمدند تا در طبیعت بهاری و زیبای ابیانه به رصد و شناخت عملی کائنات بپردازند که این برنامه با استقبال خوب اعضا و آماتورهای کشور روبرو گردیدو رصد موفقی در هفته نجوم رقم زده شد.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاهها است.
- دیدگاههایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاهها پس از تأیید منتشر میشوند.