مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران از وقوع دو ماه‌گرفتگی و دو خورشیدگرفتگی در سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: در سال جاری همنشینی بهرام و برجیس یکی از هفت قِران برتر تا ۱۶ سال دیگر است که امسال رخ خواهد داد.

مهندس مسعود عتیقی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به رخدادهای نجومی سال ۱۴۰۳ گفت: رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری و آغاز نوروز سال ۱۴۰۳، در ساعت ۶ و ۳۶ دقیقه و ۲۶ ثانیه صبح چهارشنبه اول فروردین است.

وی افزود: در آسمان شب‌های نوروز امسال دنباله‌دار ۱۲P/Pons-Brooks قابل مشاهده بوده و چه بسا با چشم غیرمسلح دیده شود.

عتیقی، ماه‌گرفتگی دوشنبه ۶ فروردین ۱۴۰۳ را از اولین پدیده‌های ۱۴۰۳ بیان کرد که در کشور غیرقابل مشاهده است، ادامه داد: این ماه‌گرفتگی نیمسایه در ساعت ۴ و ۵۳ دقیقه صبح به وقت جهانی آغاز می‌شود و در ساعت ۹ و ۳۲ دقیقه پایان می‌یابد. لازم به توضیح است که تغییر نورانیت ماه در ماه گرفتگی نیمسایه (خسوف غیر مرئی) با چشم غیرمسلح چندان محسوس نیست.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: خورشیدگرفتگی کامل روز دوشنبه، ۲۰ فروردین سال ۱۴۰۳ نیز در ایران قابل مشاهده نخواهد بود و کشور امریکا و در بخش‌هایی از کانادا گرفت کامل و در قاره امریکا و اقیانوس‌های اطلس و آرام گرفت جزئی قابل مشاهده است. به گفته وی، این گرفت در ساعت ۱۵ و ۴۲ به وقت گرینویچ آغاز می‌شود و ساعت ۲۰ و ۵۲ دقیقه پایان می‌یابد.

عتیقی خاطر نشان کرد: بارش شهابی اِتادَلوی شبانگاه یکشنبه، ۱۶ اردیبهشت با ۵۰ شهاب در ساعت به اوج می‌رسد و عامل آن دنباله‌دار مشهور «هالی» است. وی اضافه کرد: هلال کوچک صبحگاهی و عدم حضور نور ماه به مشاهده آسانتر شهاب‌ها در طول شب و بامداد این روز کمک می‌کند.

این محقق حوزه نجوم آماتوری تاکید کرد: اوج بارش شهابی پِرساووشی سال ۱۴۰۳ سه‌شنبه ۲۳ اَمرداد خواهد بود که با ۱۰۰ شهاب در ساعت، این بارش قابل مشاهده است. از ویژگی‌های این بارش آذرگوی‌های رنگین و درخشان آن است. عتیقی دنباله‌دار سوئیفت تاتل ۱۰۹P را عامل این بارش دانست و یادآور شد: ماه در تربیع اول قدری مزاحمت برای مشاهده شهاب‌های کم نور این بارش خواهد داشت.

مشاهده یکی از ۷ همنشینی برتر تا ۲۰۴۰ میلادی

مدیر انجمن نجوم ایران، افزود: همنشینی خاص سیارات بهرام و برجیس (مریخ و مشتری)، با جدایی فقط ۰.۳۱ درجه شبانگاه چهارشنبه ۲۴ اَمرداد رخ خواهد داد. از آنجایی که این قِران جزء ۷ همنشینی برتر تا ۱۶ سال دیگر خواهد بود، مشاهده و عکاسی از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. وی تاکید کرد: توصیه می‌کنیم که علاقه‌مندان این همنشینی را از دست ندهند. این همنشینی در صورت فلکی گاو که ستاره شاخص چشم گاو (دِبَران) و خوشه پروین در آن قرار دارند، با طلوع سیاره سرخ بهرام و برجیس دقایقی پس از نیمه‌شب و در بامداد پنج‌شنبه، ۲۵ اَمرداد قابل مشاهده خواهد بود. عتیقی اظهار کرد: کوژ ماه افزاینده قبل از نیمه‌شب این شب غروب می‌کند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران خاطر نشان کرد: مهر تابان در ساعت ۲۰ دقیقه بامداد جمعه، اول تیر ۱۴۰۳ به نقطه انقلاب تابستانی می‌رسد و تابستان در نیمکره شمالی زمین آغاز خواهد شد.

وی ادامه داد: همچنین دنباله‌دار اطلس، ۳۰ روز پس از حضیض خورشیدی در تاریخ چهارشنبه، ۷ شهریور ۱۴۰۳ احتمالا با چشم غیرمسلح قابل رصد خواهد بود.

وقوع دومین ماه‌گرفتگی در شهریور

عتیقی گفت: دومین ماه‌گرفتگی سال ۱۴۰۳ از نوع جزئی است که بامداد چهارشنبه، ۲۸ شهریور در امریکای شمالی و جنوبی، اروپا و افریقا و بخش‌هایی از آسیا از جمله در کشورمان قابل مشاهده است.

وی ادامه داد: این گرفت در ساعت ۵ و ۴۳ دقیقه صبح در تهران آغاز می‌شود، ولی دقایقی بعد ماه در افق غرب غروب خواهد کرد و رصد این خسوف چندان کیفیت نخواهد داشت؛ اما شرایط رصد این ماه‌گرفتگی جزئی برای نیمه غربی ایران به مراتب مهیاتر خواهد بود.

اَبَرماه

عتیقی با اشاره به رخداد اَبَرماه در سال ۱۴۰۳، گفت: اولین اَبَرماه امسال که بومیان آمریکا با توجه به فصل درو محصولات کشاورزی، این ماه کامل را "Harvest Moon"نامگذاری کرده‌اند، بزرگترین ماه کامل سال جدید است که شامگاه سه‌شنبه، ۲۷ شهریور از افق شرق طلوع و بامداد چهارشنبه، ۲۸ شهریور غروب خواهد کرد و در طول این شب قابل مشاهده است.

وی اضافه کرد: ماه در ساعت ۶:۰۴ بامداد چهارشنبه به وضعیت بدر و یا ماه کامل می‌رسد، بنابراین اَبَرماه این تاریخ قبل از ساعت ۶ بامداد چهارشنبه، ۲۸ شهریور (در هنگام غروب)، بهترین شرایط را برای رصد و عکاسی خواهد داشت.

آغاز اعتدال پاییزی

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، افزود: ساعت ۱۶ و ۱۳ دقیقه روز یکشنبه، اول مهر ۱۴۰۳، خورشید به نقطه اعتدال پاییزی می‌رسد و تقریباً در سراسر کره زمین طول شب و روز با هم برابر خواهد بود.

عتیقی از رخداد دومین خورشیدگرفتگی در سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: این خورشیدگرفتگی حلقوی در روز چهارشنبه، ۱۱ مهر رخ می‌دهد که در کشورمان قابل مشاهده نیست و در ایسلند و بخش‌های زیادی از امریکای جنوبی، جنوب شیلی و آرژانتین، اقیانوس‌های آرام و اطلس قابل مشاهده است. این گرفت ساعت ۱۵:۴۳ به‌وقت جهانی با گرفت جزئی در اولین نقطه از کره زمین مشاهده می‌شود و ساعت ۲۱:۴۷ به وقت گرینویچ، آخرین نقطه روی زمین این کسوف را مشاهده خواهد کرد.

کسوف حلقوی

وی تاکید کرد: دومین و آخرین اَبَرماه سال ۱۴۰۳ شبانگاه پنج‌شنبه، ۲۶ مهر از افق شرق طلوع می‌کند و بومیان امریکا با توجه به فصل شکار به آن "Hunter Moon" می‌گفتند. ساعت رسیدن ماه به وضعیت ماه کامل، ساعت ۱۴:۵۶ این تاریخ است.

عتیقی زمان اوج بارش جبّاری سال ۱۴۰۳ را یکشنبه ۲۹ مهر ذکر کرد و گفت: این بارش با ۲۰ شهاب در سال رخ می‌دهد، ولی ماه در وضعیت پس از ماه بدر قرار دارد و نور زیادی در آسمان، ایجاد می‌شود و عملاً رصد شهاب‌های این بارش دور از انتظار است.

این محقق حوزه نجوم تاکید کرد: بارش اسدی امسال با ۱۴ شهاب نیز با وضعیت نور زیاد ماه در آسمان مواجه شده و با توجه به تعداد کم شهاب‌ها، ارزش رصدی چندانی نخواهد داشت.

وی افزود: متاسفانه زمان اوج بارش شهابی دوپیکری (جوزایی) سال ۱۴۰۳ نیز با ماه کامل مواجه شده است و در بامداد یکشنبه، ۲۵ آذر با ۱۵۰ شهاب در ساعت، علاقه‌مندان نجوم شرایط مطلوبی برای رصد شهاب‌های این بارش خوب سالانه را نخواهند داشت.

عتیقی گفت: ساعت ۱۲ و ۵۰ دقیقه ظهر روز شنبه، اول دی ۱۴۰۳ مهر تابان به انقلاب زمستانی رسیده و در پی طولانی‌ترین شب سال (شب چلّه) در شبانگاه ۳۰ آذر، روز اول دی کوتاه‌ترین روز سال در نیمکره شمالی خواهد بود. این شرایط به گونه‌ای است که در نیمکره جنوبی زمین در این زمان فصل تابستان آغاز می‌شود.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران یادآور شد: بارش کوادرانتی ۱۴۰۳ به عنوان یکی از بارش‌های شهابی خوب در هر سال با ۱۱۱ شهاب در ساعت، طی بامداد جمعه ۱۴ دی‌ماه پایان‌بخش رویدادهای مهم نجومی امسال خواهد بود که خوشبختانه هلال کوچک شامگاهی ماه مزاحمتی برای مشاهده شهاب‌های این بارش نخواهد داشت.