مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با اشاره به سابقه نامگذاری روز ملی ستاره‌شناسی، گفت: این اقدام عاملی خواهد بود تا با معرفی آثار مفاخر تاریخی کشور، عموم مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان، با تلاش‌های علمی نیاکانمان آشنا شوند و الگوی مناسبی نیز برای فعالیت‌های علمی-ترویجی برای این بخش از جامعه باشد.

مهندس مسعود عتیقی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس علمی و دانشگاهی خبرگزاری ایسنا، گفت: «محمد بیرونی» در ۱۳ شهریور سال ۳۵۲ خورشیدی در کاث از توابع خوارزم (ازبکستان امروزی) متولد شد و گفته شده که به همین دلیل در نام ایشان، واژه «بیرونی» به معنای بیرون از خوارزم آمده است.

وی ادامه داد: ابوریحان تنها اخترشناس نبود، بلکه ریاضیدان، تقویم‌شناس، تاریخ نگار و در یک کلمه «حکیم» به معنای خاص آن به حساب می‌آمد.

عتیقی با بیان اینکه آثار زیادی از این مرد بزرگ به جای مانده است، اظهار کرد: از جمله آثار معروف ایشان «آثار الباقیه» است؛ نکته جالب اینجا است که در ابتدای کتاب «التفهیم» که تنها اثر بیرونی به دو زبان فارسی و عربی است و بقیه آثار وی به زبان عربی به رشته تحریر درآمده است، این کتاب را به «ریحانه» دختر حسین خوارزمی که از شاگردان و نوابغ آن دوره بود، تقدیم می‌کند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران خاطر نشان کرد: این نکته نشان از آن دارد که نه تنها مردان این سرزمین، بلکه بانوان اندیشمند بسیاری در طول تاریخ بر تارک دانش و خرد ایران عزیز درخشیده‌اند.

وی اظهار کرد: ابوریحان در ۲۲ آذر سال ۴۲۷ خورشیدی در غزنی (افغانستان) چشم از جهان فرو بست.

روز ملی ستاره‌شناسی از آغاز تا انجام

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با اشاره به روز ملی ستاره‌شناسی، گفت: در سال ۱۳۹۱ و به دنبال بررسی‌های متعدد کارشناسان انجمن نجوم آماتوری ایران برای پیشنهاد روزی به نام «روز ملی ستاره‌شناسی» به جامعه نجومی؛ ۱۳ شهریور زاد روز ابوریحان بیرونی، گزیده‌ترین زمان برای این منظور شناخته شد و در شهریور ۱۳۹۱، این پیشنهاد به جامعه علمی کشور عرضه شد.

وی افزود: دلیل انتخاب روز بزرگداشت ابوریحان به عنوان روز ملی ستاره‌شناسی، در میان روزهای متعددی که به بزرگداشت اخترشناسان و نام‌آوران سرزمین عزیزمان ایران اختصاص یافته است، آن بوده که تابستان اوقات فراغت جوانان و نوجوانان در دانشگاه‌ها و مدارس محسوب می‌شود و از سوی دیگر نسبت به سایر فصول، شرایط آب و هوایی به گونه‌ای است که امکان برگزاری برنامه‌های رصدی موفق در فصل تابستان بیشتر وجود دارد.

عتیقی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر، توجه به بزرگان تاریخ علم این سرزمین عاملی خواهد بود تا به صورت عملی و در قالب برگزاری همایش‌ها و معرفی آثار مفاخر تاریخی کشور، عموم مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان با تلاش‌های علمی نیاکانمان، بیش از پیش آشنا شده و الگوی مناسبی برای فعالیت‌های علمی-ترویجی برای این بخش از جامعه باشد.

وی یادآور شد: پس از ۱۰ سال و در سال ۱۴۰۱ ( ۲۰۲۲ میلادی) که با «سال جهانی علوم پایه» مصادف شده بود، مجددا این پیشنهاد با دبیر ستاد ملی سال جهانی علوم پایه در کشور مطرح شد و با استقبال خوب ایشان، روز ۱۳ شهریور در کمیته اجرایی این ستاد به تصویب رسید و در قالب روز علوم پایه، "روز ملی نجوم" تصویب شد و به نوعی رسمیت یافت.

عتیقی اضافه‌ کرد: این روز و هفته منطبق با آن می‌تواند فرصتی برای کلیه گروه‌ها، انجمن‌ها و فعالان عرصه نجوم آماتوری کشور باشد تا با برگزاری برنامه‌های رصدی، همایش‌های علمی و دیگر برنامه‌های علمی ترویجی به اشاعه بیش از پیش این دانش کهن و جذاب اخترشناسی اقدام کنند و به معرفی اندیشمندان تاریخ علم ایران بپردازند.

وی تاکید کرد: انجمن نجوم آماتوری ایران اعتقاد دارد که سوق دادن توجه جوانان و نوجوانان به دانش اخترشناسی و ترویج آن، عامل خوب و مؤثری برای روی آوری این قشر فعال جامعه به علوم پایه خواهد بود تا در آینده بهره توانمندی جوانان کشورمان در این زمینه، به کشور و توسعه آن کمک کند.