سالیان بسیاری است که ستاره شناسی آماتوری در ایران رونق خاصی گرفته وعلاقمندان زیادی در قالب گروهها و انجمنهای مختلف گرد هم آمدهاند تا شگرفترین آفریدههای خداوند در آسمان از ماه گرفته تا دورترین سحابیها و کهکشانها را نظارهگر باشند تا این فطرت درونی را جانی تازهتر ببخشند و پیرو نیاکان اندیشمند خود باشند.
نباید از نظر دور داشت که فرهنگ مقدم بر علم است و با اینگونه فعالیتهای ترویجی، زمینه رهسپار شدن نوجوانان و جوانان به سوی علوم پایه و دانشگاهها برای تحصیل در رشته های بنیادی و زیر ساختی فراهم و سهم مناسبی در تولید علم برای کشورنیز تامین گردد.
در این میان نیز در روزهای خاصی از سال این شیفتگان آسمان همسو با یکدیگر، برنامههایی را تدارک میبینند تا دیداری تازه کنند و به بهانهای علمی و تاریخی، اخترشناسی را بین مردم برده و زیباییهای آسمان را از طرق مختلف به آنها نشان دهند.
یکی از این روزهای قابل توجه، روز جهانی ستاره شناسی است که در نزدیکترین شنبه به تربیع اول ماه در فاصله زمانی میان 15 آوریل و 15 می (26 فروردین تا 25 اردیبهشت) در سراسر جهان و ایران گرامی داشته میشود. این تعریف از سوی اتحادیه بین المللی اخترشناسی اعلام شده و هم اکنون مبنایی برای کلیه منجمان آماتور درجهان است.
انجمن نجوم آماتوری ایران نیز همسو با سایر منجمان آماتور دنیا برای اولین بار در ایران از سال 1380 تا کنون اقدام به اجرای برنامههای ترویجی و متنوع درست در زمان مشخص شده از لیگ جهانی، برگزار کننده نموده است.
علاوه بر روز جهانی ستاره شناسی، روزهای دیگری هم هستند که منجمان آماتور گرد هم آیند که البته باز هم مبنایی از خارج این مرزها داشته و کمتر می توان عناصر غنی و ارزشمند شرقی و ایرانی را در آنها یافت نمود.
چرا منجمان آماتور ایران زمین، برای این دانش پرسابقه با پیشینهای درخشان و شمار زیاد دانشمندان، یک روز ملی نداشته و ندارند؟
خلاء وجود یک روز ملی با درونمایههای ایرانی و اسلامی کاملاً احساس میشود که با وجود آن میتوان با ترغیب حس توجه به اندیشمندان و نیاکان پاک این سرزمین، دلهای شیفتگان آسمان را به هم نزدیکتر کرد و همکاری هرچه بیشتری را برای ترویج علم بدست آورد.
این عبارت شاید به علت نو بودن واژه ای غریب به نظر برسد! اما امکان پذیر است. میتوان روزی را از سال با محوریت اندیشمندان اخترشناسی ایران به این دانش کهن و جذاب اختصاص داد تا همه بتوانند در آن مجال، در محیطی دوستانه با کنار مردم دانش دوست کشورمان به تقسیم عشق آسمانی ستارهشناسی بپردازیم.
همانگونه که اشاره شد روز گرامیداشت یکی از دانشمندان و منجمان اسلامی میتواند مبنا و بهانهای برای گرامیداشت روز ملی ستاره شناسی باشد. پس به نام یکی از شخصیتهای نجومی تاریخ علم کشور که امروز نیز با ایشان بیش از پیش حاضران محترم آشنا شدند، اشاره میکنیم.
ابوریحان محمد بن احمد بیرونی، ریاضیدان،ستارهشناس، تقویمشناس و تاریخنگار سده چهارم و پنجم هجری است. بیرونی یکی از بزرگترین دانشمندان مسلمان و اندیشمندی ماندگار برای تمام اعصار است و همه ما با تحقیقات و نظریههای این دانشمند بزرگ مانند نظریه گردش زمین به دور خود و به دور خورشید آشنا هستیم. هرساله روز سیزدهم شهریورماه، روز بزرگداشت این دانشمند فرهیخته است که میتواند گزینه ای جدی برای انتخاب "روز ملی ستاره شناسی" باشد. آیا به ابرمردی که نه تنها در ایران بلکه در جهان به او افتخار می شود، نباید با تنظیم مناسبتهای ملی توجه ویژه گردد؟
شهریور، ماه فصل فراغت از تحصیل آکادمیک است و معمولاً اقشار مختلف جامعه مخصوصاً دانشآموزان و دانشجویان ایام به مراتب دارای وقت آزادبوده و از طرفی شاید علاقمند به انجام فعالیتهای خودجوش و از سر علاقمندی باشند؛ همچنین در میانهسال و فعالان نجومی در ایران آماده اند تا جشن آسمانی بزرگی را در کنار یکدیگربه پا دارند.
معمولاً در این موقع از سال اجرام آسمانی و صور فلکی بسیار زیبایی در آسمان خودنمایی کرده و فرصت نشان دادن زیباییهای بیشتری را به عموم مردم فراهم مینماید، ضمن آنکه وضعیت آب و هوایی به نسبت دیگر فصول در اکثر نقاط کشور بمراتب شرایط مطلوبتری دارد واجازه مشاهده زیبایی های آسمان را می دهد.
البته باید خاطر نشان کرد 13 شهریور به تناسب گردش تقویم، مطمئناً در روزهای متفاوتی از هفته قرار میگیرد که شاید برای برگزاری برنامههای عمومی، تمایل به سمت تعطیلی پایان هفته یعنی جمعه نیزباشد؛ از این رو میتوان ضمن در نظر گرفتن "هفته ملی ستاره شناسی" نزدیکترین جمعه به 13 شهریور را که روز تعطیل و تفریح برای مردم است به "روز ملی ستاره شناسی" اختصاص داده تا همگان بتوانند دربرنامه های آن شرکت نمایند. طبیعی است ترجیح دارد تا وضعیت فاز ماه نیز در آسمان از شرایط رصدی خوبی برخوردار باشد که این مهم اهدافی از نگاه جهانی گرفته تا تلفیق تقاویم را بدنبال خواهد داشت.
لذا این طرح که گفتار اولیه آن پیش از این هم از سوی انجمن نجوم آماتوری ایران و بر اساس ایده و فکر جمعی دوستان و علاقهمندان آسمان تهیه گردیده بود میتواند با آرای سایر فرهیختگان کشور کاملتر و جامع تر دیده شود.
لازم به یادآوری است که این پیشنهاد از همان ابتدا تا به امروز در خبرگزاری های رسمی کشور، وبسایتهای نجومی و گروههای دانشگاهی و حتی مراکز علمی غیر نجومی بازتاب گسترده ای داشته است؛ این رویکرد نشان از مطالبه جامعه آماتوری و علمی این مرز پر گهر، برای تختصیص و نامگذاری یک روز رسمی در تقویم کشورعزیزمان ایران بنام دانش کهن و آسمانی اخترشناسی است که ریشه در فرهنگ، ادبیات و پژوهشهای علمی منجمان این سرزمین عالم پرور دارد.
در پایان امید است ضمن توجه به آرا منجمان کشور بویژه آماتورهای عزیزی که در اقصی نقاط ایران عزیز با کمترین چشمداشت و مشکلات عدیده فعالیتهای ترویجی مناسبی داشته اند؛ این طرح مورد توجه وتعمق مسئولین ذیربط و گروههای بواقع فعال نجومی کشور قرار گرفته و این مهم درشورای نامگذاری مناسبتها، نمایندگان محترم مردم در خانه ملت، شورای محترم مرکزی تقویم دانشگاه تهران و مبادی ذیربط مطرح و تثبیت گردیده و منجمان دلسوز کشورمان شاهد قرار گیری آن در تقویم رسمی کشور باشند تا از این راه، ضمن انجام حمایت رسمی و قانونی از مراکز فعال نجومی در سراسر کشور، بزرگداشت این علم کهن با رویکرد توجه به مفاخر ایرانی - اسلامی در کشورعزیزمان انجام پذیرد.
منتظر نظرات خوب فرهیختگان عزیز در این زمینه هستیم.
اشتراک گذاری در:
پیشنهادی بسیار خوب و سنجیده، کاری پسندیده که باید سال ها و بلکه دهه ها پیش اجرا می شد و امیدوارم این پیشنهاد جدی گرفته بشه و به تقویم خورشیدی کهن ما روز ستاره شناسی افزوده بشه
با سلام
قطعا وجود روز ملی ستاره شناسی در تقویم ایران و حتی جهان خالیست و امیدوارم این امر به زودی محقق شود.
با سلام
نامگذاری زادروز ابوریحان بیرونی به عنوان روز ملی نجوم اقدامی بسیار ارزشمند خواهد بود. فقط نکته ای که نباید فراموش بشود این است که بر اساس محاسبات صورت گرفته و با در نظر گرفتن اختلاف بین تقویم ژولینی و گریگوری تاریخ حقیقی تولد ابوریحان سوم ذی الحجه مصادف با 19 شهریور ماه است.
با تشکر
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاهها است.
- دیدگاههایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاهها پس از تأیید منتشر میشوند.
سلام
ضمن تشکر از زحماتتون . این طرح یک طرح بسیار بجاو لازمیست و این طرح کمکیست جهت جلب توجه بیشتراقشار مختلف مردم به نجوم اماتوری . و استارتیست جهت جا انداختن اشنایی و توجه به لذت نجوم اماتوری بین مردم ایران. طی چندسال اخیر با روند افزایش دما و گرمتر شدن کره زمین در تابستان ایران و عدم امکان تفریح در طول روز بعلت گرمای شدید نجوم آماتوری یک ترفندعالی جهت اوقات فراغت در شبهای تابستان میباشد . باتشکر