یک مطالعه جدید نشان می دهد که آب جاری کانال های متقاطع سطح سیاره سرخ را ایجاد نکرده است.

محققان می گویند مجرا های سطح مریخ در طی فصل های سرما هم چنان فعال بوده و شکل می گیرند که این موضوع بیشتر به کربن دی اکسید جامد -یخ خشک- دلالت می کند تا آب.
" طی پنج سال گذشته، من فکر می کردم آب راه های سطح مریخ نشان دهنده فعالیت های از آب مایع هستند" کالین داندس، از مرکز علوم زمین شناسی سیاره‌ای سازمان زمین شناسی ایالات متحده در آریزونا، در بیانیه ناسا گفت "ما قادر به گرفتن مشاهدات بسیار دیگری هم بوده ایم و همانطور که فعالیت های سطح و زمان تشکیل و تغییر مجرا ها را دنبال کردیم، دیدیم که این فعالیت ها در فصل زمستان اتفاق می افتند."

یخ خشک، نه آب مایع
داندس و تیم خود از «دوربین تصویربرداری با تفکیک پذیری بالا برای آزمایشات علمی» (High Resolution Imaging Science Experiment- HiRISE) که روی مدارگرد اکتشافی مریخ (Mars Reconnaissance Orbiter- MRO) قرار دارد به مطالعه 356  منظره از راه آب ها بر روی مریخ که برای اولین بار در سال 2006 شناسایی شدند استفاده می کنند. آنها دریافتند که 38 مورد از این مناظر نشان دهنده شکل گیری فعال مجرا ها هستند.
با مطالعه مناظر در طول زمان، دانشمندان تشخیص دادند که تغییرات در حال انجام در زمان هایی صورت گرفته که شرایط برای جریان داشتن  آب مایع بیش از حد سرد است. به گفته آنها، بنابراین در درجه اول به احتمال یخ خشک است مسئول تغییر آب راه های سطح مریخ است.
در زمین، جریان آب مشخصاتی بسیار مشابه با کانال های سیاره سرخ  ایجاد می کند. ولی متاسفانه زمین مجراهایی ندارد که توسط یخ خشک تشکیل شده باشند تا بتوانیم آنها را با کانال های مریخ مقایسه کنیم.

داندس در ایمیل خود به Space.com گفت: "شرایط فشار و دمای یخ خشک در طبیعت کره زمین یافت نمی شود. در حالی که در مریخ، در هر زمستان دو کلاهک قطبی از یخ خشک تشکیل می شود."
یخ خشک می تواند راه آب ها را به دلایل مختلفی شک دهد. داندس گفت : "تمام روش های بالقوه ممکن است در سیاره سرخ درگیر باشند. تصعید یخ خشک - تغییر مواد از جامد به گاز بدون عبور از مرحله مایع- می تواند موادی که در دامنه های مریخ هستند را شل کرده و زمینه وقوع بهمنی از مواد را فراهم کند.
تصعید هم چنین می تواند فرآیندی به نام "جریان دانه های ریز یخ زده" را فعال کند که در آن یخ و برفک اصطکاک بین ذرات را کاهش می دهند و اجازه می دهند تا آنها راحت تر از حالت معمول جریان پیدا کنند.
داندس گفت: " هر راه آب تکی ممکن است برای تشکیل شدن به میلیون ها سال زمان نیاز داشته باشد، اما به نظر می رسد که جنبش های مواد بسیاری در آن زمان به وقوع بپیوندد. در حال حاضر، به نظر می رسد که زمان معمولی بین وقوع فعالیت ها در یک مجرا قرن ها به طول بینجامد، اما برخی از آنها فعال تر از حد متوسط ​هستند."
پژوهش های جدید در نسخه آنلاین نشریه ایکاروس موجود هستند.

مجرا در تپه های شنی
با استفاده از HiRISE، دانشمندان راه آب تازه شکل گرفته ای بر روی تپه های شنی مریخ را مشاهده کرده اند. به خاطر سستی و ضعف مواد در این نقاط، مجرا های این ناحیه معمولا فعال تر هستند.
هیچ شیار جدیدی در سایر نقاط دیده نشده که بر اثر خراشیده شدن یا اتفاقاتی مثل این به وجود آمده باشد. اما این تیم تغییراتی مشاهده کرده است که به شکل گیری شیار ها کمک می کند، از جمله کانال هایی که فرسوده شده و یا بزرگ می شوند.
شیارهای جدیدتر و فعال ویژگی های برجسته تری نسبت به عموزاده های بزرگ تر خود دارند.  زمان لبه های کانال را با به پایین هل دادن آنها صاف کرده و پایین می برد مگر آنکه فعالیت های حال حاضر آنها را دوباره بالا بکشد.

این جفت از تصاویر یکی از صدها منظره ای را بر روی مریخ نشان می دهد که در آن محققان بارها و بارها ازHiRISE ناسا برای مطالعه تغییرات در شیارهای بر دامنه ها استفاده کرده اند.

نتایج جدید ممکن است برای افرادی که امیدوارند آب امروزه هنوز هم مثل میلیاردها سال در سیاره سرخ جریان داشته باشد، کمی نا امید کننده به نظر برسد. اما هنوز دلایل دیگری برای چنین مردمی برای خوشبین باقی ماندن وجود دارد.

به عنوان مثال، پدیده ای شناخته شده به عنوان "recurring slope lineae"  -رگه های باریک تیره در حال به وجود آمدن در دامنه های مریخ- در طول تابستان و در دامنه های گرم تر و استوایی رخ می دهد.
داندس گفت: "درجه حرارت گرمتر نظریه های آب و یا آب شور را ممکن می سازد. هنوز هم  احتمالاتی قوی برای وجود مایع در مریخ وجود دارد."