*** مقاله جدید "قلهُ اندیشیدنِ عِلم" از سری مطالب "مفاهیم پایه به زبان ساده" به قلم جناب آقای دکتر حسن بلوری از اساتید دانشگاههای برلین آلمان، که طی سالیان اخیر این وبگاه بصورت اختصاصی تقدیم علاقمندان به مطالعه نموده است را در همین وبگاه میتوانید دنبال نمایید. گروه آموزش انجمن نجوم آماتوری ایران ***    
جمعه 7 اردیبهشت 1403 | 16 شوال 1445 | 26 آوریل 2024
»
»
»
پالسار چیست؟

پالسار چیست؟
پنجشنبه 7 آذر 1392 - 21:43 | شاخه : | مترجم : مونا کریمی نژاد | 11288 بازدید | 1 دیدگاه
پالسار چیست؟
پالسار خرچنگ: این تصویر ترکیبی از اطلاعات گرفته شده از هابل (قرمز رنگ) و تصاویر پرتو X از رصدخانه پرتو X چاندرا (آبی رنگ) می باشد.

پالسارها نوعی از ستارگان نوترونی هستند ; بقایای مرده ی ستارگان چگال . آنچه که پالسارها را از ستارگان نوترونی عادی متمایز می سازد ، این است که آنها شدیدأ مغناطیسی شده اند و با سرعت های بسیار بالایی در حال چرخش هستند . ستاره شناسان آنها  را توسط پالسهای رادیویی ردیابی می کنند که در فاصله های ثابتی از خود گسیل می نمایند .

شکل گیری یک پالسار بسیار شبیه به تولد یک ستاره ی نوترونی است . هرگاه یک ستاره ی چگال با جرمی به اندازه ی 4 تا 8 برابر خورشیدمان می میرد ، مانند یک سوپرنوا منفجر می شود . لایه های بیرونی به فضا پرتاب می شوند و هسته ی درونی آن با جاذبه اش به داخل منقبض می گردد . فشار جاذبه ای آنچنان قوی است که به پیوندها یی که قصد دور نگاه داشتن اتم ها از یکدیگر را دارند ، غلبه می کند . الکترونها و پروتونها با جاذبه به هم فشرده شده اند تا نوترونها را شکل دهند .

جاذبه بر روی سطح یک ستاره ی نوترونی   برابر قدرت جاذبه بر روی سطح زمین است . بنابراین ، پرچگال ترین ستارگان همانند سوپرنوا منفجر می شوند و می توانند به درون یک سیاهچاله فوران کنند یا فرو پاشند . ستارگانی که چندان پرچگال نیستند ، همانند خورشید خودمان ، لایه های بیرونی شان را از هم می پاشند و سپس به آرامی سرد می شوند و به کوتوله های سفید تبدیل می گردند . اما در مورد ستارگانی بین 1.4 تا 3.2 برابر جرم خورشیدمان ; ممکن است که به سوپرنوا تبدیل شوند چرا که جرم کافی برای ایجاد یک سیاهچاله را ندارند . این اجرام نیمه چگال زندگی شان را به صورت ستارگان نوترونی به پایان می رسانند ، و برخی دیگر می توانند به پالسار یا ستارگان مغناطیسی تبدیل شوند . وقتی این ستارگان از هم فرو می پاشند ، ممنتوم (اندازه حرکت) زاویه ای خود را حفظ می کنند . اما در مورد اندازه های کوچکتر ، سرعت دورانی آنها به طور شگفت انگیزی افزایش می یابد و چرخش چندین مرتبه در ثانیه به دور خود را پیدا می کنند . این جرم بسیار متراکم نسبتأ ریز ، امواجی پر قدرت از تشعشعات (رادیواکتیو) را در مسیر خطوط ناحیه مغناطیسی ، از خود ساطع می کند و این در حالی است که نیازی به هم راستایی این تشعشعات با محور دورانشان نیست .

بنابراین ، پالسارها به سادگی ستارگان نوترونی دوران می کنند . بدین ترتیب ، هرگاه ستاره شناسان از اینجا بر روی زمین ، پرتوهای فشرده ی گسیل شده ای از امواج رادیویی با دوره ی چرخش چندین مرتبه در ثانیه که به هنگام دوران به دور خود به مانند پرتوهای یک فانوس دریایی می ماند را می بینند، پی می برند که این یک پالسار است.

اولین پالسار در سال 1967 توسط " ژاکلین بل بورنل " و "آنتونی هویس" کشف شد ، و با عبور گسیل منظمی از امواج رادیویی از خود ، جامعه ی علمی را متحیر ساخت . آنها یک گسیل امواج رادیویی مرموز را که از یک نقطه ثابت در آسمان می آمد و هر 1.33 ثانیه یکبار به اوج خود می رسید را ردیابی کردند . این امواج بسیار منظم بودند  به گونه ای که برخی از منجمین تصور کردند که این باید گواهی بر تماس و پیامهایی از یک تمدن هوشمند باشد . با این وجود ، بورنل و هویس مطمئن بودند که این یک منشأ طبیعی داشته و آنرا به اختصار "LGM1" نامگذاری کردند که مخفف "Little Green Men " می باشد ، و دستاوردهای بعدی به اخترشناسان کمک کرده است که طبیعت اصلی این اجرام ناشناخته را کشف کنند .

ستاره شناسان با نظریه ای اعلام داشته اند که آنها با سرعت ستاره های نوترونی دوران می کنند . این در حالی است که این نظریه با کشف یک پالسار با دوره ی دورانی بسیار کوتاه (33 میلی ثانیه) در سحابی خرچنگ تأیید شده است.

تاکنون به طور کلی 1600 نوع یافت شده است ، و سریعترین نوعی از آنها که کشف گردید با دوره ی 716 پالس در ثانیه می باشد . چندی بعد ، پالسارها در منظومه های دوتایی یافت شدند که به اثبات تئوری نسبیت عام انیشتین کمک نمود . و در سال 1982 ، یک پالسار با یک دوره ی دورانی تنها 1.6 میکروثانیه یافت شد . درواقع ، اولین سیارات فرا خورشیدی که تا بحال کشف شده اند را می توان در حوزه ی مداری گردش یک پالسار دانست - البته این مکان را نمی توان چندان قابل سکونت پنداشت .

وقتی یک پالسار در ابتدای شکل گیری خود قرار دارد ، بیشترین انرژی و سریعترین سرعت دورانی را دارد و زمانی که انرژی الکترومغناطیسی را از میان پرتوهایش آزاد می کند ، به تدریج رو به افول و سستی می گراید . در ظرف 10 تا 100 میلیون سال ، به آرامی در یک نقطه متمرکز شده و پرتوهایشان قطع می گردند و پالسار آرام می گیرد . زمانی که فعال هستند ، با یک نظم عجیبی می چرخند که به عنوان تایمر توسط ستاره شناسان مورد استفاده قرار می گیرند . پالسارها کمکمان می کنند تا در امواج جاذبه ای تحقیقاتی انجام دهیم ، همچون تحقیق تعادل میان ستاره ای و حتی یافتن سیارات فراخورشیدی در مدار .

این پیشنهاد نیز انجام پذیرفته است که فضاپیماها می توانند از آنها به عنوان چراغ های چشمک زن راهنما به منظور جهت یابی به دور منظومه شمسی استفاده کنند . در فضاپیمای وویجر ناسا ، نقشه ای وجود دارد که موقعیت خورشید را با 14 پالسار در حوزه ی ما نشان می دهد . اگر روزی موجودات فضایی بخواهند که سیاره ی ما را بیابند ، دیگر نیازی به نقشه های دقیق بیشتری نخواهند داشت .

منبع:  UniverseToday
(21 نوامبر 2013)

مترجم : مونا کریمی نژاد
مونا کریمی نژاد فارغ التحصیل رشته فیزیک حالت جامد، مسلط به زبانهای انگلیسی, اسپانیایی, ایتالیایی و استانبولی و مدرس زبانهای انگلیسی و ایتالیایی و از سال 1386 عضو انجمن نجوم آماتوری ایران می‌باشد.


اشتراک گذاری در:

دیدگاه‌ها

ebitaheri
(مهمان)
چهارشنبه 13 آذر 1392 - 12:17

بجای واژه ممنتوم (اندازه حرکت) میتوان واژه تکانه را به کار برد

بیان دیدگاه

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.
نام:(اجباری)
رایانامه:(اجباری)
دیدگاه:

کد امنیتی:
(از چپ به راست)
https://www.instagram.com/iranastronomy/
هم اکنون