سوره صادقی - نوشته? چارلز کیو چوی، از نویسندگان space.com

پژوهشگران برآنند که تصاویر جدید از یک دهانه? بسیار بزرگ روی سیاره? بهرام نشان می‌دهند که ممکن است آب در میان ترک‌های روی صخره‌های زیر سطح سیاره وجود داشته باشد. این به نوبه? خود بدین معناست که زندگی زمانی درسیاره بهرام وجود داشته و در نتیجه شاید هنوز هم وجود داشته باشد. دانشمندان می‌افزایند که پژوهش‌های آینده درباره? احتمال زندگی در بهرام می‌تواند ریشه‌های حیات را بر روی زمین نیز روشن کند. مطالعه تصاویری که مدارگرد ناسا به نام شناسایی Reconnaissance گرفته است، مدارک جدیدی از یک محیط مرطوب زیرسطحی در سیاره? سرخ رو می‌کند. این تصاویر بر دهانه? بسیار بزرگی موسوم به مک‌لافلین McLaughlin متمرکز شده‌اند. پهنای این دهانه ?? کیلومتر است و چنان عمیق است که به نظر می‌رسد آب زیرسطحی زمانی در گذشته? دور به سمت داخل آن جریان پیدا می‌کرده است. این دهانه اکنون کاملاً خشک است اما مواد معدنی رسی و شواهد دیگری در خود دارد حاکی از اینکه این محل در گذشته? دور پر از آب مایع بوده است. «مشاهدات از دهانه? مک‌لافلین به‌طور کلی بهترین مدرک برای روند شکل‌گیری کربنات در داخل محیط یک دریاچه را، در مقابل این تئوری که این مواد از خارج از دهانه به سمت داخل آن شسته شده، فراهم می‌آورد.» این گفته? ژوزف میکالسکی است، پژوهشگر اصلی این پروژه? تحقیقی از موسسه? دانش سیاره‌ای توسکان آریزونا که همچنین پژوهشگر موزه تاریخ طبیعی لندن است.


توضیح عکس: این تصویری‌ست از لایه‌های صخره‌ها در کف دهانه? مک‌لافلین که از نوع صخره‌های کف دریا هستند و شواهدی ارائه می‌کنند بر وجود مواد معدنی که در طی برهم‌کنش‌های با آب شکل گرفته‌اند. دوربین موسوم به HiRISE (دوربین آزمایش دانش تصویربرداری با کیفیت بالا) که بر روی مدارگرد شناسایی (رکانِسِنس) ناسا نصب شده است، این تصویر را ثبت کرده است. 




توضیح عکس: منظره‌ای از دهانه? عظیم مک‌لافلین در بهرام با توضیحات نوشته شده در آن که رد مواد معدنی و رسی را که آب در گذشته? دور ایجاد کرده، نشان می‌دهد. این منطقه ممکن است زمانی در میلیاردها سال پیش یک دریاچه? زیرسطحی بوده. تصویر در ?? ژانویه ???? منتشر شد.
اعتبار عکس: NASA/JPL-Caltech/Univ. of Arizona زیرسطح مرطوب بهرام سازمان‌های فضایی ماموریت‌های بسیاری را تاکنون به بهرام روانه کرده‌اند تا دریابند سطح این سیاره در گذشته و یا اکنون چقدر قابلیت وجود زندگی بر خود را داشته است. اما سطح بهرام چنانکه ما تاکنون از تاریخ این سیاره می‌دانیم، همیشه بسیار سرد، خشک و از لحاظ شیمیایی ناممکن برای زندگی بوده است. به‌جای جستجوی سطح بهرام برای زندگی، دانشمندان پیشنهاد داده‌اند که بهترین مکان دارای قابلیت زندگی برای انواع بسیار قدیمی و ساده? حیات می‌تواند در آبی باشد که ممکن است در زیر سطح سیاره پنهان مانده باشد. در مورد زمین، میکروب‌هایی که تا ? کیلومتر یا بیشتر در زیر سطح وجود دارند، شاید نیمی از تعداد کل موجودات زنده? سیاره را تشکیل دهد. بیشتر این ارگانیزم‌ها ابتدایی‌ترین اشکال میکروب‌های شناخته‌شده هستند و این نکته را مطرح می‌کنند که زندگی ممکن است از زیر سطح سیاره سرخ شروع شده و یا حداقل در مدت برخوردهای ویرانگر فضایی توانسته در آنجا زنده باقی بماند، برخوردهایی که به نام بمباران سنگین آخر شناخته می‌شوند و زمین و بقیه سیارات داخلی منظومه? شمسی را در حدود ?.? تا ?.? میلیارد سال پیش هدف قرار داد. به گفته? دانشمندان از آنجا که جاذبه سیاره? بهرام کمتر از زمین است -حدود کمی بیشتر از یک سوم جاذبه? زمین در سطح سیاره، لایه? سطحی آن در مقایسه با زمین کمتر به‌هم‌فشرده است و روزنه‌های بیشتری دارد و این یعنی آب بیشتری می‌تواند به زیر سطح رخنه کند. روی زمین و هر کجا که آب مایع وجود داشته باشد، تقریباً همیشه زندگی نیز وجود دارد و میکروب‌ها در زیر سطح بهرام می‌توانند با کمک منابع انرژی و واکنش‌های شیمیایی مشابه آنچه که ارگانیزم‌های موجود در لایه‌های عمیق زمین استفاده می‌کنند، زنده بمانند. میکالسکی به space.com گفته است «عمق لایه? سطحی همیشه بهترین مکان دارای قابلیت حیات بر روی بهرام بوده و جای درست برای جستجوی شواهد بر پروسه‌های آلی در آینده نیز همانجاست.» زیر سطح سیاره? بهرام در حال حاضر پژوهشگران راهی برای کندن به سمت زیر سطح سیاره سرخ ندارند؛ با این وجود آنها می‌توانند نشانه‌هایی را از اینکه زیرسطح بهرام چگونه است، شناسایی کنند. آنها این کار را با بررسی سنگ‌هایی می‌کنند که قبلاً در عمق بوده‌اند اما اکنون به سطح راه یافته‌اند، به سبب فرسایش، برخورد سیارک‌ها و یا موادی که توسط جریان‌های زیرسطحی درست شده‌اند و بالا آمده‌اند. این‌چنین بالا آمدن‌ها ابتدا در حفره‌های عمیق مانند دهانه? مک‌لافلین رخ می‌دهد -در این مکان‌های پست بر روی سطح سیاره، احتمال زیادی وجود دارد که مخازن آب‌های زیرسطحی به بیرون راه یابند. دهانه? مک‌لافلین از آنجا مورد توجه دانشمندان است که یکی از عمیق‌ترین دهانه‌های روی بهرام است. این دهانه ?.? کیلومتر عمق دارد و در نیمکره? شمالی بهرام جای گرفته است. ترکیب معدنی کف دهانه? مک‌لافلین این احتمال را مطرح می‌کند که دریاچه‌ای از آب زیرسطحی بالاآمده در آنجا وجود داشته. شیارهایی هم که بر روی دیواره? شرقی دهانه در حدود ??? متر بالای کف دهانه دیده شده است، نشان از آن دارد که دریاچه‌ای در کف دهانه بوده است. میکالسکی در واقع ابتدائاً بر آن بود که نادرستی این نظر را که آب زیرسطحی سطح بهرام را شکافته و در خیلی جاها بالا آمده، ثابت کند. او حالا می‌گوید: «و اینک بنگرید که شواهد محکمی در مورد این مساله در این دهانه پیدا شده! این ویژگی دانش است که به ما اجازه می‌دهد نظرمان را تغییر دهیم.» یک دریاچه? زیرسطحی بسیار قدیمی پژوهشگران تخمین می‌زنند که دریاچه‌ای برای مدتی نامعلوم بین ?.? تا ? میلیارد سال پیش در دهانه? مک‌لافلین وجود داشته است. به گفته? میکالسکی «به این ترتیب، مواد معدنی باقی‌مانده به قدمت و یا حتی قدیمی‌تر از قدیمی‌ترین صخره‌های شناخته شده در روز زمین است.» برآمدگی‌های دیده‌شده بر روی کف دهانه ممکن است در نتیجه? روی‌هم‌آمدن لایه‌ها یا برخوردهای شخانه‌ای (شهابی) پدید آمده باشند. این برآمدگی‌ها مهمند زیرا آنها ممکن است به سرعت آنچه را که بر کف دهانه ته‌نشین شده بوده، پوشانده باشند؛ و

به گفته? میکالسکی «این بسیار جالب است، چون این روند پوشاندن سریع روندی‌ست که برای محفوظ نگاه داشتن مواد آلی اگر در آن زمان وجود داشته، بسیار مفید است.»



توضیح تصویر: این تصویر رنگیِ نشان‌دهنده? برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌ها دهانه? مک‌لافلین را با یک دید سه‌بعدی که به سمت شرق دید دارد، نشان می‌دهد. مواد معدنی باقی‌مانده به رنگ‌های روشن بر روی سطح دهانه موادی دارد که بقایای جریان‌یافته از دهانه? کِرِن، در لبه? جنوبی دهانه، روی آن را پوشانده. دهانه? مک‌لافلین زمانی دریاچه‌ای داشته است که احتمالاً از آب زیرسطحی تامین می‌شده است.
اعتبار عکس: High Resolution Stereo Camera (HRSC)/Mars Express/Freie Universität Berlin دانشمندان می‌گویند با توجه به اینکه زندگی بر روی زمین احتمالاً از زیر سطح شروع شده، به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره? هر زندگی زیرسطحی که ممکن است زمانی در بهرام وجود داشته یا حتی الآن وجود داشته باشد، می‌تواند کمکی باشد به آموختن درباره? مبدأ زندگی بر روی زمین. میکالسکی می‌گوید «در ماموریت‌های آینده باید به کشف سنگ‌هایی که از محیط زیرسطحی به دست آمده‌اند، اهمیت جدی بدهیم. این به معنی کندن و سوراخ کردن سطح نیست بلکه یافتن سنگ‌هایی‌ست که از بالا آمدن آب‌های زیرسطحی شکل گرفته‌اند و یا سنگ‌هایی که به سبب برخورد سیارک‌ها به طور طبیعی از دل سیاره به سطح بیرون آمده‌اند.» میکالسکی به این نکته اشاره می‌کند که مردم ممکن است بپرسند چرا تمام مدت اخباری از یافتن آب یا احتمال زندگی بر روی بهرام می‌شنویم. پاسخ آنست که بهرام از جهاتی گوناگون که خیلی از آن‌ها برای سالیان متمادی بر ما روشن نبود، دارای قابلیت زندگی است، و ما در حال یافتن آب در اَشکال و محیط‌های گوناگون بر روی بهرام هستیم؛ البته او این هشدار را هم می‌دهد: «این بسیار متفاوت است از اینکه بگوئیم زندگی در حال حاضر در بهرام وجود دارد.» دانشمندان این یافته‌ها را با جزئیات بیشتر در تاریخ ?? ژانویه در مجله? آن-لاین Nature Geoscience ارائه کرده‌اند. URL:http://www.space.com/19348-giant-mars-crater-water-lake.html. Accessed: 2013-01-26. (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/6DxO1P53v)