در شبانگاه امشب جمعه ۲۰ دی ماه پدیده ماه گرفتگی رخ خواهد داد ولی از آنجایی که این ماه گرفتگی از نوع نیم‌سایه است، چشم انسان قادر به مشاهده تغییر نورانیت ماه نخواهد بود.

مهندس مسعود عتیقی مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: شبانگاه جمعه ۲۰ دی ماه ۹۸ ماه گرفتگی رخ خواهد داد که تا بامداد شنبه ۲۱ دی ماه ادامه خواهد داشت. این ماه گرفتگی به ساروس ۱۴۴ تعلق داشته و شانزدهمین گرفت از ۷۱ گرفت ماه گرفتگی ساروس مذکور است.

وی زمان آغاز ماه گرفتگی در تهران ساعت ۲۰ و ۳۷ دقیقه و پایان آن را در ساعت ۴۲ دقیقه روز شنبه ۲۱ دی ماه ذکر کرد و ادامه داد: زمان حداکثر گرفت ساعت ۲۲ و ۴۰ دقیقه شامگاه امشب جمعه ۲۰ دی ماه است.

عتیقی با تاکید بر اینکه قاره‌های آسیا، استرالیا، اروپا و آفریقا تحت پوشش ماه گرفتگی امشب ۲۰ دی ماه است، خاطرنشان کرد: این گرفت که از نوع نیمسایه است که در نجوم قدیم از آن به عنوان خسوف غیر مرئی یاد می‌شد؛ چرا که همان گونه که از نام آن پیدا است، در ماه گرفتگی نیمسایه تغییر نورانیت سطح ماه برای چشم انسان چندان محسوس نیست و به همین دلیل از ماه گرفتگی نیمسایه به عنوان ماه گرفتگی غیرقابل مشاهده یاد می‌شود.

به گفته وی از این رو بدیهی است که از نظر رصدی برای عموم مخاطبان و حتی آماتورهای دانش ستاره شناسی، چنین ماه گرفتگی‌هایی از جذابیت کافی برخوردار نبوده چون از دید چشم انسان تغییر محسوسی در نور ماه مشاهده نخواهد شد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: متاسفانه ماه گرفتگی‌های پیش رو در سال ۹۹ از نوع نیمسایه است، یادآور شد: اولین گرفت بعدی ماه در سال ۱۳۹۹ روز جمعه ۱۶ خرداد سال ۱۳۹۹ رخ خواهد داد که این ماه گرفتگی نیز از نوع نیمسایه خواهد بود. اولین ماه گرفت جزیی قابل مشاهده در کشور نیز روز شنبه ۶ آبان سال ۱۴۰۲ خواهد بود که در سراسر ایران قابل مشاهده است.

عتیقی اولین گرفت کامل ماه در کشور را مربوط به روز یکشنبه ۱۶ شهریور سال ۱۴۰۴ خورشیدی دانست که قابل مشاهده است و افزود: اساسا در رخداد ماه گرفتگی باید زمین میان ماه و خورشید قرار داشته و ماه در وضعیت بدر(ماه کامل) باشد به نحوی که سایه زمین بر روی ماه قرار گیرد.

وی، "جزیی"، "کامل" و "نیمسایه" را از انواع ماه گرفتگی ها دانست و یادآور شد: با توجه به این که نور خورشید منبع پراکنده و گسترده نور محسوب می‌شود، با برخورد آن (نور خورشید) به زمین در پشت کره زمین، دو مخروط یکی مخروط بسته (مخروط جمع شونده) و دیگری مخروط نیمسایه (مخروط بازشونده) ایجاد می‌شود و در صورتی که ماه تنها از مخروط بازشونده نیم‌سایه عبور کند گرفت از نوع نیم‌سایه خواهد بود اما گاهی اوقات بخشی از ماه از درون سایه زمین عبور می‌کند که به آن گرفت "جزیی" می‌گویند.

عتیفی اضافه کرد: ولی برخی اوقات ماه پس از گذراندن سایه، به طور کامل وارد سایه زمین می‌شود که گرفت "کلی" ماه محسوب می‌شود.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: به رغم آنکه برخی تصور می‌کنند که ماه گرفتگی بیشتر از خورشید گرفتگی رخ می‌دهد اما در هر سال بین صفر تا ۳ ماه گرفتگی می‌تواند رخ دهد و این در حالی است که در هر سال بین ۲ تا ۵ خورشید گرفتگی رخ می‌دهد.

وی به دلایل آن اشاره کرد و گفت: علت آنکه عامه مردم وقوع ماه گرفتگی را نسبت به خورشید گرفتگی بیشتر می‌دانند این است که در هنگام ماه گرفتگی دو نیمکره شمالی و جنوبی که زمین در وضعیت شب قرار دارند، می‌توانند تمام مراحل ماه گرفتگی را مشاهده کنند ولی در هنگام کسوف با خورشید گرفتگی سایه ماه بر روی زمین می‌افتد و بخش کوچکی از زمین تحت پوشش سایه قرار خواهد گرفت و در این  شرایط بقیه سطح کره زمین، خورشید را به طور کامل در آسمان بدون هیچ گونه گرفتگی مشاهده می‌کنند.

این فعال حوزه نجومی خاطرنشان کرد: سراسر ایران تحت پوشش ماه گرفتگی شبانگاه جمعه ۲۰ دی ماه است ولی متاسفانه به علت ویژگی ماه گرفتگی نیمسایه تغییر نورانیتی در نور ماه در این شامگاه مشاهده نخواهد شد.