سالهای زیادی از فعال شدن نجوم آماتوری در کشورمان نمی گذرد. فراموش نکرده ایم که 1سال قبل و در زمان کسوف پایانی قرن بیسیتم، آمار دانش آموختگان و افراد پر توان در حوزه نجوم آماتوری بسیار محدود و در رسانه های جمعی و بین مردم هنوز جایگاه واقعی این دانش آسمانی تبیین نگردیده بود.

 

حتی شرکتهای تجاری از برخی حرکتهای سود جویانه برخی افراد و مجموعه ها در مورد عرضه ابزار های نجومی گلایه داشتند. تا اینکه سرانجام توفیق الهی همراه و گرایش عمومی سبب گردید که کشورمان نیز برای اولین بار یک مرکز رسمی نجوم آماتوری مزین به نام زیبای ایران عزیز با نام انجمن نجوم آماتوری ایران داشته باشد. این مهم در حالی انجام شد که افراد از بخشهای مختلف جامعه جملگی از پیشینه زیاد کشورمان در علوم مختلف از جمله ستاره شناسی یاد می کنند، اما در این برهه از زمان این امر محقق گردید. مجموعه ای که با اساسنامه مدون و مصوبات قانونی تاسیس و راه را برای ایجاد گروهها و مجموعه های نجومی زیادی در کشور هموار  کرد. انجمن حرکتهای بزرگی را با کمترین امکانات و بدون تخصیص بودجه انجام داد تا موفق شود این تفکر غلط که دولتی بودن و  وابستگی به بودجه خاص نشان از توان و یا رسمیت داشتن یک مجموعه دارد را از اذهان پاک کند. اساساً نجوم آماتوری مرز بندی ندارد و با تکیه بر مطالعات علمی فردی و تلاشهای گروهی و فارغ از امور دانشگاهی و حرفه ای گروهها و علاقمندان به این مهم می پردازند و انجمن نیز مستثنی نبوده و برنامه هایی نظیر عضو گیری، شامگاه های رصدی، دوره های آموزشی ، نکوداشت ها، راه اندازی پایگاه اینترنتی با بخشهای متنوع و دهها حرکت جذاب دیگر انجمن نجوم آماتوری ایران عاملی برای الگو گیری سایر مراکز و گروهها گردید.

از جمله فعالیتهای درخشان کشوری انجمن نجوم آماتوری ایران که با هدف تمرکز زدایی از پایتخت و استفاده بهینه از پتانسیل های سراسر کشور طی یک دهه اخیر انجام پذیرفته است، فعال نمودن مراکز نجومی در نقاط مختلف استان ها بوده  که از آن جمله می توان به رصد خانه و مرکز اختر شناسی "ابن صلاح همدانی" در غرب کشور و با همکاری شهرداری همدان اشاره کرد که اختصاصاً ساختمان ویژه ای برای این مهم بنیان گذاشته و محفل عشقی برای شیفتگان آسمان در آن استان دانا پرور گردیده است، رصدخانه دانشگاه کاشان در ارتفاعات نیاسر در استان اصفهان  یکی دیگر از این بنیانها است که تفکر آغازین آن به سال جهانی ریاضیات و شبهای رصدی انجمن با دختران و پسران گروه فیزیک دانشگاه کاشان بر می گردد که امروزه پذیرای برنامه های رصدی و مطالعاتی بسیاری از جمله برای دانش پژوهان المپیاد کشور می باشد که از دید این انجمن مرکز تحقیقات نجوم دانشگاه کاشان بهتر است نامیده شود. سومین مرکز از این طرح که از جمله اهداف دراز مدت انجمن برای عمومی و نهادینه سازی نجوم در کشور مان محسوب می شود، راه اندازی مرکز اختر شناسی خواجه طوسی در شهر تاریخی نیشابور واقع در استان خراسان رضوی است.

هدف از راه اندازی "مرکزاختر شناسی خواجه نصیرالدین طوسی"، فعال سازی زمینه های مطالعاتی در حوزه این دانش آسمانی نظیر رویت هلال و بسیاری از طرحهای پژوهشی که در دستور کار آماتورهای دنیا قرار دارد، آشنا سازی بیش از پیش مردم آن منطقه با جذابیتهای این دانش و ایجاد فرصتهای مساوی برای کشف استعدادها در کشور و ایجاد انگیزه های لازم برای راه اندازی مراکز فعال در سایر شهرها با روش الگو گرفتن از این مجموعه ها،  چرا که اصولاً روستاها و شهرستانها از هوای صاف و به مراتب آلودگی نوری کمتری برخوردار هستند.

مرکز ستاره شناسی نیشابور یک مجموعه بزرگ اختصاصاً نجومی است با زیر بنای 75متر مربع به همت وزارت آموزش و پرورش و همکاری انجمن نجوم آماتوری ایران راه اندازی شد.

محل مرکز اخترشناسی خواجه نصیرالدین طوسی نیشابور  "اردوگاه شهید رجایی" و با فاصله نسبتا خوبی از شهر (12 کیلومتر)قرار دارد. مرکز نیشابور با توجه به قرار گرفتن در یک اردوگاه با دارا بودن قابلیتهای زیادی نظیر اسکان، غذا و توان تامین امکانات برای گروههای رصدی، ظرفیت بالایی در ارائه خدمات آموزشی  کشوری و منطقه ای را دارا می باشد.

قسمت های مختلف مرکز اختر شناسی خواجه نصیرالدین طوسی شامل رصدخانه با گنبد الکترو مکانیکی دوجداره و سیستم چرخش 36درجه و باز وبسته شدن درب گنبد بصورت منحصر بفرد کنترل راه دور همراه با تجهیزات پیشرفته رصدی و پژوهشی از جمله تلسکوپ 12 اینچ Meade با امکان ردیابی نزدیک به 15هزار جرم آسمانی، دوربین دوچشمی، CCD، فیلترها، دوربین عکاسی و آداپتور تصویر برداری از اجرام، لابراتوار چاپ عکسهای نگاتیو و همچنین مجموعه آسمان نما جهت شبیه سازی از آسمان با ظرفیت 2نفر، کلاسهای آموزشی، کتابخانه تخصصی به انضمام کتابخانه الکترونیکی و سالن اجتماعات است.

قرار داشتن این مرکز در فاصله شهر نیشابور و به دور از آلودگی نوری و در هوای پاک شهرستانهای کشورمان، امکان رصد اجرام آسمانی را بخوبی فراهم ساخته است.

بخش ویژه عکاسی نجومی و تجهیزات تصویربرداری رایانه ای که از جمله امکانات رصد خانه این مرکز است، از نکات  مورد توجه در این طرح  آن است.

مدیریت محترم اردوگاه شهید رجایی که طی این سال ها با جدیت به دنبال راه اندازی این مرکز بوده است، آمادگی خود را برای ایجاد فضای علمی آموزشی و بهره برداری از امکانات موجود برای گروه های نجومی و علاقمندان ابراز نموده اند.

از جمله امکانات ویژه رصد خانه این مرکز، امکان پخش تصاویری رصدی از طریق ویدئو پروژکتور در سالن اجتماعات برای جمع کثیری از افراد فراهم است.

با وجود جمعیت جوان چند ده میلیونی ایران، ضرورت وجود هزاران انجمن ، گروه و مرکز فعال در علم نجوم در ایران که پیشینه زیادی در این زمینه دارد، بیش از پیش احساس می شود.

به همین مناسبت جا دارد که دولت و ارگان های مختلف از جمله شهرداری ها، وزارت آموزش و پرورش و سایر نهادهای ذیربط نسبت به فضاسازی مناسب برای اجرای این مهم اقدام کنند تا ضمن فرهنگ سازی و ایجاد شناخت بیشتر نسبت به گذشته پربار ایران در علم نجوم، جوانان و نسل امروز بتوانند در زمینه تولید علم داخلی و توسعه این دانش آسمانی بیش از پیش کوشا بوده و مفهوم واقعی عدالت در ایجاد امکانات مساوی در ابعاد مختلف کشور محقق گردد.

رصدخانه و مرکز  اخترشناسی نیشابور در سال جهانی نجوم و در شب میلاد مبارک امام هشتم علی ابن موسی الرضا(ع) با حضور جناب آقای دکتر سعد اله نصیری قیدار اختر فیزیکدان کشورمان و نماینده محترم مردم خونگرم زنجان در مجلس شورای اسلامی، آقای دکتر یزدانی معاونت محترم پرورشی وزارت آموزش و پرورش، مدیریت و تنی چند از فعالان انجمن نجوم آماتوری ایران و برخی مقامات استان خراسان رضوی افتتاح و 8/8/88 برای همیشه در تاریخ نجوم کشورمان نیز ماندگار گردید.

انجمن نجوم آماتوری ایران افتتاح این مرکز بزرگ تحقیقاتی ستاره شناسی را هدیه ای به پیشگاه مبارک مردم دانش دوست کشورمان می داند و امید است از افق این مرکز نجومی شاهد تولید علم داخلی با مفهوم واقعی آن از سوی نخبگان و دانش دوستان ستاره شناسی باشیم.

 

روابط عمومی انجمن