اخیرا این سوال برای دانشمندان پیش آمده که آیا در زیر پوستههای یخی قمرهای مرموز برجیس(مشتری) حیات وجود دارد یا خیر؟ دانشمندان امیدوارند که ماموریت کاوشگر Juice به این سوالات پاسخ دهد. آژانس فضایی اروپا و ناسا سرمایه گذاری عظیمی روی برنامههای تحقیقاتی برای کشف حیات در سیارات دیگر به خصوص قمرهای برجیس انجام دادهاند.
یکی از اکتشافات شگفت انگیز ماموریت رزتا Rosetta) نام رباتی اکتشافی متعلق به آژانس فضایی اروپا است) این بود که دنبالهدار P 67 حاوی چندین دسته از ترکیبات ارگانیک است که این ترکیبات منشا حیات هستند. بر اساس یک تئوری این مواد ممکن است همان موادی باشند که حیات زمین از آن است.
سوال اینجا است که آیا ممکن است حیات در جایی خارج از زمین یا خارج از منظومه شمسی وجود داشته باشد؟ در جواب باید گفت فعلا توجه ها به سمت برجیس است.
ناسا در بودجه سال ۲۰۱۶ خود ۳۰ میلیون دلار برای برنامهریزی یک ماموریت روی قمر اروپا) یکی از قمرهای برجیس که شواهدی مبنی بر وجود آب در آن در دست است) در نظر گرفته است. تلسکوپ فضایی هابل (Hubble) در سال ۲۰۱۲ در قطب جنوبیقمر اروپا بخار آب مشاهده کرده است.
کار روی فضاپیمایی که بتواند برجیس و چندین قمر از آن را بررسی کند از همین تابستان شروع شده است. یکی از بخشهای کمپانی ایرباس که مسئولیت تحقیقات فضایی این شرکت (Airbus Defence and Space ) را بر عهده دارد توسط آژانس فضایی اروپا برای ساخت یک کاوشگر و پرتاب آن در سال ۲۰۲۲ انتخاب شده است.
این کاوشگر،Juice (این نام از ابتدای حروف JUpiter ICy Moons Explorer گرفته شده است) نام گرفته و ماموریت دارد نه تنها خود برجیس بلکه سه قمر از آن با نامهای اروپا (Europa) ، گانیمد (Ganymede) و کالیستو (Callisto) را نیز کاوش کند. این کاوشگر سه سال و نیم را در جو برجیس به کاوش خواهد پرداخت و این سفر بیش از هفت سال به طول میانجامد.
محقق مسئول این پروژه اولیور ویتاسه میگوید:
نشانههایی مبنی بر وجود اقیانوسهایی در زیر پوسته قمرهای برجیس وجود دارد. هیچ مدرک مستقیمی برای اثبات وجود آب در این سیاره وجود ندارد اما نشانههایی مبنی بر وجود اقیانوسهایی در زیر پوسته قمرهای برجیس دیده میشود.
به گفته او هدف این ماموریت اثبات این مساله و یافتن عمقی است که این اقیانوسها در آن قرار دارند. همچنین گفته است که این پروژه در حدود ۹۰۰ میلیون یورو هزینه خواهد داشت و از این نظر که به آن ها اجازه میدهد تا بر روی قمرها پروازهای مختلف و چندگانه داشته باشند. تا به امروز بیشتر سیارات کشف شده در خارج از منظومه شمسی، سیاراتی گازی به مانند برجیس بودهاند. اگر Juice بتواند مدارکی مبنی بر قابل سکونت بودن ماههای برجیس به دست بیاورد دانشمندان را به وجود مناطق قابل سکونت در جهان وسیعتری امیدوار کرده است.
آژانس فضایی اروپا یا همان ESA در وب سایت مربوط به Juice بیان کرده است:
امکانپذیری این امر از نظر جوانا براستو که تحقیقاتش در دانشگاه آکسفورد بر روی سیارات متمرکز است موضوع مهمی است.
او در مورد این مساله گفته است:
پیش از این که ما اکتشافات روباتیک خود را در منظومه شمسی شروع کنیم نیز مساله وجود حیات در جهان دیگر مطرح بوده است.
وی همچنین میگوید:
برخی از اقمار برجیس حتی آنهایی که سطحشان با یخ پوشیده شده ممکن است دارای اقیانوسهای دارای آب مایع در زیر سطح خود باشند. همچنین ممکن است زندگی باکتریایی نیز در آنها وجود داشته باشد و ما بسیار علاقهمند به یافتن آن هستیم.
براستو میافزاید:
پیدا کردن سیارات پوشیده شده از سنگ در کنار ستارگان به دلیل کوچک بودن آن ها مشکل است. اندازه قطر زمین کمتر از یک دهم برجیس است و این مساله یافتن سیاراتی با ابعاد شبیه به برجیس را بسیار آسانتر کرده است. هیچ دلیلی وجود ندارد که ما سیارات دیگری مانند برجیس و همراه با قمر نداشته باشیم. اما میتوان گفت ما هرگز یک Exo-moon پیدا نکردیم البته باید توجه کرد که آنها کوچک هستند و دیدن آنها مشکل است".
قطعا ماموریت Juice با چالشهای جدی مواجه خواهد بود. دیدیه مورانسیس یکی مسئولان Airbus Defence and Space توضیح میدهد که پنلهای خورشیدی برای تولید توان در برجیس باید بسیار بزرگ باشند، زیرا طبق گفته او انرژی خورشیدی در برجیس بیست و پنج برابر کمتر از زمین است. این شرکت میگوید این ژنراتور خورشیدی که ۹۷ متر مربع را پوشش میدهد، بزرگترین ساخته در این زمینه برای یک ماموریت بین سیاره ای است. این پنلها باید سبک باشند و به اندازه کافی در برابر نیروهای ناشی از شتاب کاهندهای که ناشی از وارد شدن به مدار است از خود مقاومت نشان دهند.
Juice سه قمر از برجیس را کاوش خواهد کرد و هشت ماه در مدار قمر Ganymede خواهد بود.
همانطور که گفته شد Juice سه قمر از برجیس را کاوش خواهد کرد و هشت ماه در مدار قمر گانیمد خواهد بود. مساله مسیر در این زمینه با پیچیدگیهایی همراه خواهد که Morancis آن را بسیار بحرانی میداند. حتی اگر این پیچدگی خیلی هم زیاد نباشد در هر صورت تجهیزات باید در برابر میدان مغناطیسی شدید اطراف برجیس محافظت شوند تا در کارکرد ابزار حساس تداخلی ایجاد نشود.
حال با ما همراه باشید تا ببینیم ناسا در مورد قمرهای موردنظر در وب سایتش چه گفته است.
Europa: این قمر در فواصل مختلف حول برجیس دچار انبساط و انقباض میشود و گرما تولید میکند که همین امر میتواند دلیل وجود شکافهای در سطح آن باشد. تصور میشود که در زیر لایه نازکی از یخ بر روی آن، اقیانوسی از آب وجود داشته باشد.
Callisto: دومین قمر برجیس از نظر بزرگی است و یکی از پرحفرهترین اشیا در منظومه شمسی میباشد. این قمر از یک هسته سنگی و لایه بزرگی از یخ در اطراف آن تشکیل شده است.
Ganymede: این قمر از سیاره تیر(عطارد) و سیارک پلوتو بزرگتر است و از هستهای آهنی با پوششی از یخ و سنگ تشکیل شده است.
هرگونه کشف جدیدی از ماموریت Juice بیش از 15 سال زمان میبرد اما محققان در همین بازه زمانی جستجوهای خود در مورد سیارات با خصوصیات شبیه به زمین را با جدیت ادامه میدهند. همانطور که براستو میگوید این کشفیات برای برای دانشمندان بسیار جالب و وسوسهانگیز است. او همچنین در مورد سیاره Gliese 1214 b میگوید:
این سیاره در دسته ای از سیارات جای میگیرد که به آنها Super-Earth گفته میشود و کمی بزرگتر از زمین و کمی کوچکتر از نپتون هستند. این سیاره آن قدری چگال نیست که سنگی باشد شاید بتوان گفت بیشتر شبیه به یک mini-neptune گرم است. ما چیزی شبیه به آن در منظومه شمسی خودمان نداریم و واقعا چیزی از آن نمیدانیم. یکی از آرزوهای من این است که در آینده بتوان به وسیله یک تلسکوپ، سیارات فرا خورشیدی شبیه به Gliese 1214 b را با جزئیات بیشتری دید. من واقعا میخواهم ببینم در زیر توده ابری آنها چه میگذرد!
Zoomit
اشتراک گذاری در:
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاهها است.
- دیدگاههایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاهها پس از تأیید منتشر میشوند.