دنب پرنورترین ستارهای است که در بیشترین فاصله نسبت به آسمان زمین قرار داشته و میلیونها سال نوری از زمین فاصله دارد اما فاصله دقیق آن مشخص نیست. ستارهای که در دم صورتفلکی ماکیان (دجاجه) قرار دارد و از چشم انداز زمین در مکانی از آسمان است که در آن منطقه از صور فلکی، با ابرهایی از گاز پوشیده شده است.
همچنین این ستاره یکی از ستارههای تشکیل دهنده مثلث تابستانی است، دو ستاره دیگر با نامهای کرکس نشسته (نسر واقع - Vega) و چشم عقاب (نسر طائر - Altair) هستند.
این ستاره به عنوان روشنترین و قابل مطالعه ترین نوع ابرغول توصیف شده است. در حال حاضر هرساله این ستاره جرم قابل توجهی را از دست میدهد. مطابق برخی اسناد دنب در حال تبدیل شدن به یک غول سرخ میباشد و در نهایت با یک انفجار ابرنواختری به پایان زندگی خود خواهد رسید.
در میان بسیاری از منابع علمی - تخیلی که به دنب پرداختهاند، در چندین قسمت از سری اصلی پیشتازان فضا (Star Trek) به دنب اشاره شده است - شاید قابل توجه ترین قسمت داستان زمانی بود که یک کلینگون (موجودفضایی) کاپیتان جیمزتی کریک را یک شیطان لجن دنبی نامید. این ستاره در داستان ایزاک آسیموف در دوران 1950 با نام "احساس قدرت " نشان داده شده است.
دنب قبل از ستارهشناسی نوین
برطبق اسناد نامگذاری ستارگان و افسان ها و معانی آنها که توسط ریچاردهلکی آلن گردآوری شده نام دنب از کلمهای در عربی گرفته شده که به معنای دم میباشد و در حقیقت از عبارت الذنب الدجاجه به معنای دم ماکیان گرفته شده است.
در گذشته نام دنب برای نامگذاری دیگر ستارههایی که در صورت فلکی خود "دم" داشته اند استفاده میشده، مانند الذنب الجدی (که اکنون به عنوان دلتای صورت فلکی بزغاله یا جدی شناخته شده است)، الذنب القیطس(بتای صورت فلکی نهنگ) و الذنب الاسد (که در صورت فلکی شیر یا اسد قرار دارد).
برطبق برخی اسناد و منابع، ستاره دنب نشان دهنده یک پل در داستان افسانهای کویکسی (QiXi) چینیهاست.داستان به این صورت است که در یک طرف رودخانه (کهکشان راه شیری) نسرطائر(ستاره گاوچران) و طرف دیگر نسرواقع (ستاره دختربافنده) برخلاف قوانین آسمانی و بهشتی عاشق هم میشوند و هر سال 7 جولای (روز عشاق در چین) برای یک شب در کنار هم بودن از این پل (دنب) از روی رودخانه (راه شیری) عبور میکنند و بهم میرسند.
طبق گفته آلن جان بایر ستاره شناس آلمانی در اطلس ستارههای خود در قرن 17 بارها و بارها از این ستاره با نام گالینا (پری دریایی) نام برده است.
مکان یابی دنب
یکی از مشکلات دیدن دنب نامشخص بودن فاصله آن است، زیرا منجمان به طور قطع مطمئن نیستند که این ستاره چه مقدار دور از زمین است و این موضوع باعث شده قضاوت قطعی درمورد درخشندگی و ویژگیهای آن مشکل باشد.
موقعیت دنب بصورت زیر است:
بعد: 20 ساعت و 41 دقیقه و 25.9 ثانیه
میل: 45+ درجه و 16 دقیقه و 49 ثانیه
برطبق محاسبات ستاره شناسی به نام دیوید دارلینگ، فاصله تخمینی دنب از هر نقطه بین 2100 تا 7400 سال نوری میباشد، اگرچه به نقلی 3200 سال نوری محاسبه شده است. این محاسبات متنوع به دلیل نامشخص بودن اختلاف منظر میباشد، روش مورد استفاده برای اندازهگیری فاصله ستاره نزدیک با بررسی تغییر ظاهری دربین ستارگان دورنما میباشد.
ستاره شناسان دنب را به عنوان یک ابر غول آبی دستهبندی کردند، گروهی از ستارگان هستند که صدها برابر بزرگتر از خورشید میباشند. بر طبق تحقیقات منتشر شده انرژی بصورت امواج شناخته شده گاما آزاد میشود که ممکن است از انتهای به هم پیوستگی قسمتی از دستههای ستارگان سرچشمه بگیرد.
دنب بسیار فعال است. مقالهای در سال 1982 نشان میدهد این ستاره هرساله مقدار بسیار زیادی از جرم خود را از دست میدهد - هر سال حدود یک میلیونیوم از جرم خورشیدی - که این 40 میلیون برابر ازدست دادن جرم خورشید میباشد. (استناد به ستاره شناس جیم کلر)
در اینجا گروه کاملی از ستارگان بعد از نامگذاری علمی دنب (آلفای متغیر ماکیان) نامگذاری شدهاند که تجربه آنچه نامیده شدهاند را دارند "نوسانات غیرشعاعی"، به این معنا که قسمتهای مختلف ستاره در یک زمان منقبض و منبسط میشوند.
دنب در آینده و در افسانه های علمی
ستاره شناسان نمیداند که عمر دنب چطور به پایان خواهد رسید، آهسته یا طی انفجاری نهیب.
طبق گفته کلر، ممکن است با یک هسته هلیم مرده منبسط و سرد شود، و دراین طی تبدیل به یک ابرغول سرخ گردد، یا ممکن است پیش رود و به مرحله همجوشی هلیم هسته برسد، اما بیشتر ستاره شناسان تقریبا با یقین براین باورند که برطبق زمان بندی نجومی بزودی به عنوان یک ابرنواختر بزرگ منفجر میشود.
به هرحال به نظر نمیرسد که تا چند میلیون سال دیگر این رویداد اتفاق بیفتد. در این زمان دنب در میان گروه کوچکی از ستارگان که در نیمکره شمالی آسمان و در موقعیت ستاره قطبی هستند میباشد.
این ستاره در سال 9800 ستاره قطبی خواهد شد، همانطور که در 18000 سال پیش بود.
منبع : Space.com
اشتراک گذاری در:
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاهها است.
- دیدگاههایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاهها پس از تأیید منتشر میشوند.