یک‌شنبه 9 اردیبهشت 1403 | 18 شوال 1445 | 28 آوریل 2024
مخترع اولیه تلسکوپ که بود؟
مخترع اولیه تلسکوپ که بود؟ترجمه و گرد آوری : کامبیز خالقیAstronomy AUG 2008استوارت موریس عینک ساز هلندی که در حد فاصل سالهای 1585 تا 1625 در آمستردام ، پایتخت این کشور می زیست در دفتر خاطراتش آورده است :
روزی مشغول تعمیر پشت بام منل بودم که ناگاه متوجه دو عدسی درون جیب لباس کارم شدم برای چند دقیقه دست ا کار کشیدم و برای سرگرمی دو عدسی مذکور را جلوی چشمم گرفته و فاصله ی آن دو را به طور متناوب کم و زیاد می کردم .در همین لحظات بود که متوجه شدم می توان با قرار دادن این دو عدسی در فاصله ی مشخصی از یکدیگر ، مناظر حومه ی شهر را تشخیص دهم و با برگنمایی خوبی مردمانی که از راه های ورودی وخروجی شهر در رفت و آمد بودند ببینم.
کار وی به همینجا خاتمه پیدا نکرد .وی با کمک دوست عدسی سازخود به نام هانس لیپرهی آزمایش فوق را چند بار دیگر و با سایر عدسی ها آزمایش کرد و متوجه شدد که فاصله ی قرار گیری دو عدسی برای عدسی های مختلف فرق میکند. وی در آن زمان نتوانست رابطه ی منطقی و ریاضی گونه ای برای استخراج فاصله ی دو عدسی استخراج کند. وی مجددا آمایش را تکرار کرد و چنین نوشت :
.jpg)
روزی مشغول تعمیر پشت بام منل بودم که ناگاه متوجه دو عدسی درون جیب لباس کارم شدم برای چند دقیقه دست ا کار کشیدم و برای سرگرمی دو عدسی مذکور را جلوی چشمم گرفته و فاصله ی آن دو را به طور متناوب کم و زیاد می کردم .در همین لحظات بود که متوجه شدم می توان با قرار دادن این دو عدسی در فاصله ی مشخصی از یکدیگر ، مناظر حومه ی شهر را تشخیص دهم و با برگنمایی خوبی مردمانی که از راه های ورودی وخروجی شهر در رفت و آمد بودند ببینم.
کار وی به همینجا خاتمه پیدا نکرد .وی با کمک دوست عدسی سازخود به نام هانس لیپرهی آزمایش فوق را چند بار دیگر و با سایر عدسی ها آزمایش کرد و متوجه شدد که فاصله ی قرار گیری دو عدسی برای عدسی های مختلف فرق میکند. وی در آن زمان نتوانست رابطه ی منطقی و ریاضی گونه ای برای استخراج فاصله ی دو عدسی استخراج کند. وی مجددا آمایش را تکرار کرد و چنین نوشت :
هانس لیپرهی محتمل ترین گینه برای اختراع تلسکوپ های اپتیکی است.
من بار ها تلاش کردم ،همانگونه که قبلا مناظر را ا پشت بام منل دیدم تصاویر واضح وشفافی بدست آورم اما سر انجام با دو عدسی دیگر اما این بار از حومه ی شهر توانستم ساعت بزرگ شهر که در فاصله ی 5 مایلی من قرار داشت را ببینم وحتی شیشه کاری های ساختمان کلیسا را که فاصله ای حدود 1مایل داشت را به وضوح تشخیص دهم.
او نمی دانست که به تکنیک چه ابزار مهمی دست پیدا کرده و می تواند روزی جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد و اختراع خود را لوله ی اپتیکی نهاد.
من بار ها تلاش کردم ،همانگونه که قبلا مناظر را ا پشت بام منل دیدم تصاویر واضح وشفافی بدست آورم اما سر انجام با دو عدسی دیگر اما این بار از حومه ی شهر توانستم ساعت بزرگ شهر که در فاصله ی 5 مایلی من قرار داشت را ببینم وحتی شیشه کاری های ساختمان کلیسا را که فاصله ای حدود 1مایل داشت را به وضوح تشخیص دهم.
او نمی دانست که به تکنیک چه ابزار مهمی دست پیدا کرده و می تواند روزی جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد و اختراع خود را لوله ی اپتیکی نهاد.
ساعت شهر دلف که لیپرهی برای آزمایش تلسکوپ دست ساز خود به آن نگاه کرد.
اختراع لیپرهی نتیجه ی قرن ها تحقیق و پیشرفت تکنولوژی بود ، اما باید توجه داشت که هنو به طور دقیق مخترع تلسکوپ مشخص نشده است و لیپرهی تنها یکی از ده ها نفری است که ادعا کرده بود این وسیله توسط وی ساخته شده است. دیودروس سیکولوس از مورخان نامی عصر کلاسیک یونان در حدود 100سال پیش نوشته است در آن سال ها فردی به نام هایپربولینز ادعا کرده که می تواند فواصل بسیار دور مثل کوه های بلند و حتی دریا ها و کوه های ماه را ببیند اما وی از هیچ ابزاری برای این کار استفاده نکرده و یا حداقل مورخ مورد استناد ما در یادداشت های خود نامی از آن به میان نیاورده است.
در قرن سیزدهم راهبی به نام راجر باکن چنین ادعا کرد که ژولیس سزار سردار رمی در جنگ قرن 54 قبل از میلاد با انگلستان با استفاده ا وسیله ای وقایع میدان نبرد را مشاهده می کرده است.راهب باکن سالهای زیادی را به مطالعه ی علم کیمیاگری پرداخت (در آن مان دو شاخه ی کیمیاگری و شیمی تحت عنوان یک علم واحد مورد مطالعه قرار می گرفتند.) و به همین دلیل میان هم عصرانش با نام جادوگر شهرت یافته بود و به دلیل مشابه سازی ایزاری که به گفته خودش از نوشته های یونان باستان الهام گرفته بود اباری جادوگرانه شناخته شد و محققان هم عصرش از جنبه های علمی اختراع وی غافل ماندند.
اختراع لیپرهی نتیجه ی قرن ها تحقیق و پیشرفت تکنولوژی بود ، اما باید توجه داشت که هنو به طور دقیق مخترع تلسکوپ مشخص نشده است و لیپرهی تنها یکی از ده ها نفری است که ادعا کرده بود این وسیله توسط وی ساخته شده است. دیودروس سیکولوس از مورخان نامی عصر کلاسیک یونان در حدود 100سال پیش نوشته است در آن سال ها فردی به نام هایپربولینز ادعا کرده که می تواند فواصل بسیار دور مثل کوه های بلند و حتی دریا ها و کوه های ماه را ببیند اما وی از هیچ ابزاری برای این کار استفاده نکرده و یا حداقل مورخ مورد استناد ما در یادداشت های خود نامی از آن به میان نیاورده است.
در قرن سیزدهم راهبی به نام راجر باکن چنین ادعا کرد که ژولیس سزار سردار رمی در جنگ قرن 54 قبل از میلاد با انگلستان با استفاده ا وسیله ای وقایع میدان نبرد را مشاهده می کرده است.راهب باکن سالهای زیادی را به مطالعه ی علم کیمیاگری پرداخت (در آن مان دو شاخه ی کیمیاگری و شیمی تحت عنوان یک علم واحد مورد مطالعه قرار می گرفتند.) و به همین دلیل میان هم عصرانش با نام جادوگر شهرت یافته بود و به دلیل مشابه سازی ایزاری که به گفته خودش از نوشته های یونان باستان الهام گرفته بود اباری جادوگرانه شناخته شد و محققان هم عصرش از جنبه های علمی اختراع وی غافل ماندند.
این تلسکوپ یکی از اولین تلسکوپهایی است که در موزه ابزار ستاره شناسی آدلر نگه داری می شود.سانده این تلسکوپ مشخص نیست ولی یکی از اولین نمونه های 195میلادی است.
فرد دیگری که به نظر می رسد بدون اطلاع از ساخت چنین وسیله ای توسط سایر محققان اقدام به طراحی وسیله ای برای برگنمایی اجسام دور کرده بود، مخترع معروف ایتالیایی لئوناردو داوینچی (1919-1452) و همکارش اخترشناس انگلیسی توماس دیگز(1595-1546) بودند.در سال 1570دیگ از شیشه هایی سخن به میان آورده است که به آنان امکان می داد تا اجسام بسیار دور را ببینند و به نظر می رسد آنان در وسیله ی ابداعی خود اولین کسانی بودند که بجای عدسی از آینه استفاده کردند.در همان سال ها ویلیام بورن فرد انگلیسی الاصل از عدسی برای بزرگ کردن اجسام استفاده کرده است.
مخترع دیگری که احتمال ساخت تلسکوپ از جانب او کمتر از سایر افراد نامبرده شده در مطالب فوق نیست ،عینک ساز ایتالیایی شولار گیامباتیستا دللا پورتا (1615-1535) است.
در سال 1589 وی در کتابی با نام اعجاز طبیعت اولین بار به صورت علمی از مبحث اپتیک یاد می کند و حدود یک فصل از کتاب خود را به این علم نوبنیاد اختصاص می دهد و تاجایی به جزئیات می پردازد که برای اولین بار در متون اروپایی از عدسی های مقعر ومحدب نام می برد.او همچنین از کنار هم قرار دادن دو عدسی برای بهتر کردن دید افرادی با بینایی کم صحبت به میان آورده است.
در مجموع در حوالی قرن شانزدهم میلادی تمام شرایط لازم برای اختراع تلسکوپ محیا بوده است ولی باز هم به طور قطع نمی توان اختراع تلسکوپ را به این حد فاصل زمانی نسبت داد ، جرا که باستانشناسان در شواهد به جا مانده از سال های میانی قرن هفتم قبل از میلاد چیزهایی با تراش بسیار شبیه به تلسکوپ پیدا کرده اند و حتی اثراتی از کانی صیقل دهنده شیشه که امروزه با نام کوارتز شناخته می شود در خرابه های نمرود (عراق امروزی )پیدا کرده اند.ولی با این وجود کیفیت شیشه ها تا قرن سیزدهم آنقدر افایش نیافته بود که ناظران بتوانند از پشت آن مناظر و اجسام را تشخیص دهند.
تعداد بازدیدکنندگان: 2343056
مخاطبین آنلاین: 47
فرد دیگری که به نظر می رسد بدون اطلاع از ساخت چنین وسیله ای توسط سایر محققان اقدام به طراحی وسیله ای برای برگنمایی اجسام دور کرده بود، مخترع معروف ایتالیایی لئوناردو داوینچی (1919-1452) و همکارش اخترشناس انگلیسی توماس دیگز(1595-1546) بودند.در سال 1570دیگ از شیشه هایی سخن به میان آورده است که به آنان امکان می داد تا اجسام بسیار دور را ببینند و به نظر می رسد آنان در وسیله ی ابداعی خود اولین کسانی بودند که بجای عدسی از آینه استفاده کردند.در همان سال ها ویلیام بورن فرد انگلیسی الاصل از عدسی برای بزرگ کردن اجسام استفاده کرده است.
مخترع دیگری که احتمال ساخت تلسکوپ از جانب او کمتر از سایر افراد نامبرده شده در مطالب فوق نیست ،عینک ساز ایتالیایی شولار گیامباتیستا دللا پورتا (1615-1535) است.
در سال 1589 وی در کتابی با نام اعجاز طبیعت اولین بار به صورت علمی از مبحث اپتیک یاد می کند و حدود یک فصل از کتاب خود را به این علم نوبنیاد اختصاص می دهد و تاجایی به جزئیات می پردازد که برای اولین بار در متون اروپایی از عدسی های مقعر ومحدب نام می برد.او همچنین از کنار هم قرار دادن دو عدسی برای بهتر کردن دید افرادی با بینایی کم صحبت به میان آورده است.در مجموع در حوالی قرن شانزدهم میلادی تمام شرایط لازم برای اختراع تلسکوپ محیا بوده است ولی باز هم به طور قطع نمی توان اختراع تلسکوپ را به این حد فاصل زمانی نسبت داد ، جرا که باستانشناسان در شواهد به جا مانده از سال های میانی قرن هفتم قبل از میلاد چیزهایی با تراش بسیار شبیه به تلسکوپ پیدا کرده اند و حتی اثراتی از کانی صیقل دهنده شیشه که امروزه با نام کوارتز شناخته می شود در خرابه های نمرود (عراق امروزی )پیدا کرده اند.ولی با این وجود کیفیت شیشه ها تا قرن سیزدهم آنقدر افایش نیافته بود که ناظران بتوانند از پشت آن مناظر و اجسام را تشخیص دهند.
ساخاریز جانسن یکی از هم عصران لیپرهی بود که در سال 1604 اولین تلسکوپ دست ساز خود را ساخت،وی سالهای 1604 تا 1608 را به فروش تلسکوپ های دست سا خود پرداخت و سرانجام موفق شد در سال 1618 تلسکوپ را اختراع کند.
از اختراع تا استفاده:همان طور که پیش تر گفته شد هیچ یک از مخترعان احتمالی تلسکوپ این وسیله را برای رویت اجرام سماوی به کار نبردند تا اینکه در سالهای 1609 خبر اختراع وسیله ای که اجرام دور دست را نزدیک می کند به گوش فردی ایتالیایی اهل شهر پادئو ، به نام گالیلئو گالیله رسید . او به این نتیجه رسید که ابزار مذکور پتانسیل لازم برای نزدیک کردن اجرام دور دست را دارد فلذا تصمیم گرفت وسیله ی مشابهی طراحی کند و با کمک دوست عینک یا خود خیلی زود توانست چنین تلسکوپی را بسازد. وبرای اولین بار از درون تلسکوپ دست ساز خودش به ژرفای آسمان نگاه کرد و بدین سان شروع عصر جدیدی را در اختر شناسی رقم زد که هنوز هم ادامه دارد.از جمله دستاورد های اولین نگاه های گالیله این بود که فهمیدند سیارات الهه های آسمان نیستند،ماه دریا ندارد،موجودات مریخی وجود ندارند و ...
تحقیقات گالیله در علم نجوم باعث شد تا وی به فکر ادامه تحصیل بیفتد و سرانجام مدرک پروفسوری خود را در رشته ریاضی از دانشگاه پادئو دریافت نماید. اولین رصد های ثبت شده وی از درون تلسکوپ به بهار سال 161بر می گردد که در کتابی به نام پیام آور نجومی منتشر شد.
بالاخره مخترع تلسکوپ که بود؟هنوز مخترع واقعی این وسیله نعیین نشده است و افرادی که در متن فوق نامشان مطرح شده مهمترین کاندیداهای اختراع این وسیله بودند اما چند نکته بدیهی است. 1- گالیله مخترع تلسکوپ نبود 2- ساخت این وسیله بین سال های 1608 تا 1611 صورت رفته است.
نامهایی که در قرن هفده برای این وسیله در بین ملل ارو پایی مطرذح شده بود ار این قرارند:جمع اوری کننده ی نور ، لوله هلندی ، منظره یاب ،لوله ی اپتیکی و ... بوده است.
این استفاده ی جدید آنقدر اهمیت داشت که امسال به مناسبت چهارصدمین سالگرد رصد گالیله ،سال جهانی نجوم نامیده شد.
انواع تلسکوپ :
اشتراک گذاری در:
از اختراع تا استفاده:همان طور که پیش تر گفته شد هیچ یک از مخترعان احتمالی تلسکوپ این وسیله را برای رویت اجرام سماوی به کار نبردند تا اینکه در سالهای 1609 خبر اختراع وسیله ای که اجرام دور دست را نزدیک می کند به گوش فردی ایتالیایی اهل شهر پادئو ، به نام گالیلئو گالیله رسید . او به این نتیجه رسید که ابزار مذکور پتانسیل لازم برای نزدیک کردن اجرام دور دست را دارد فلذا تصمیم گرفت وسیله ی مشابهی طراحی کند و با کمک دوست عینک یا خود خیلی زود توانست چنین تلسکوپی را بسازد. وبرای اولین بار از درون تلسکوپ دست ساز خودش به ژرفای آسمان نگاه کرد و بدین سان شروع عصر جدیدی را در اختر شناسی رقم زد که هنوز هم ادامه دارد.از جمله دستاورد های اولین نگاه های گالیله این بود که فهمیدند سیارات الهه های آسمان نیستند،ماه دریا ندارد،موجودات مریخی وجود ندارند و ...
تحقیقات گالیله در علم نجوم باعث شد تا وی به فکر ادامه تحصیل بیفتد و سرانجام مدرک پروفسوری خود را در رشته ریاضی از دانشگاه پادئو دریافت نماید. اولین رصد های ثبت شده وی از درون تلسکوپ به بهار سال 161بر می گردد که در کتابی به نام پیام آور نجومی منتشر شد.
بالاخره مخترع تلسکوپ که بود؟هنوز مخترع واقعی این وسیله نعیین نشده است و افرادی که در متن فوق نامشان مطرح شده مهمترین کاندیداهای اختراع این وسیله بودند اما چند نکته بدیهی است. 1- گالیله مخترع تلسکوپ نبود 2- ساخت این وسیله بین سال های 1608 تا 1611 صورت رفته است.
نامهایی که در قرن هفده برای این وسیله در بین ملل ارو پایی مطرذح شده بود ار این قرارند:جمع اوری کننده ی نور ، لوله هلندی ، منظره یاب ،لوله ی اپتیکی و ... بوده است.
این استفاده ی جدید آنقدر اهمیت داشت که امسال به مناسبت چهارصدمین سالگرد رصد گالیله ،سال جهانی نجوم نامیده شد.
انواع تلسکوپ :
تلسکوپ شکستی(گالیله ای) :
این تلسکوپ تشکیل شده از دو عدسی همگرا است یک عدسی شیئی که به سمت اشیاء مورد نظر نشانه میرود و یک عدسی چشمی که از آن تصویر را میبینند .
عدسی شیئی نور را در کانون خود جمع میکند و عدسی چشمی دیگر نیز که کانون مشترکی با شیئی دارد نور جمع آوری شده را برای ما بزرگ میکند . در این تلسکوپ هرچه دو عدسی بزرگتر باشند بهتر است .یکی از اشکالات این تلسکوپ ها کنجنمایی آن است که عدسی نور را تجزیه میکند و در تلسکوپ به جای یک جسم، نوری تجزیه شده مشاهده میشود ، برای رفع این اشکال از عدسی های تو در تو در ساخت این تلسکوپ استفاده میشود و باعث میشود که این تلسکوپ بسیار پر هزینه شود و کمتر رصد خانه بزرگی از آن استفاده کند.
تلسکوپ بازتابی ( نیوتونی ):
این تلسکوپ تشکیل شده از یک آیینه مقعر و یک آینه تخت با زاویه 45 درجه و یک عدسی شیئی.
آیینه مقعر در ته تلسکوپ قرار دارد و نور را در کانون خود جمع میکندو آیینه تخت آن را به بالا ارجاع داده و چشمی نیز آن را بزرگ میکند.
هرچه فاصله کانونی بیشتر باشد ( قطر آیینه بزرگتر باشد ) و همینطور عدسی چشمی بزرگتر باشد آیینه قوی تر است .
تذکر : برای هر شیئی وآینه ای تا اندازه معینی میتوان چشمی را بزرگتر گرفت .
اشکالی که در این تلسکوپ ها وجود دارد باعث میشود تا تصاویر در لبه آینه کشیده شود و برای رفع این اشکال تیغه ای را بر سر راه نور ورودی قرار میدهد که به آن تلسکوپ اشمیت میگویند .
تلسکوپ کاسگرین :
این تلسکوپ هم نوع دیگری از تلسکو پ بازتابی ست اما به جای آیینه تخت یک آینه محدب قرار دارد و نور را به پشت آینه مقعر میفرستد و در آنجا شیئی قرار میگیرد .
تلسکوپ اشمیت – کاسگرین :
همان تلسکوپ کاسگرین است ولی اینجا یک تیغه اصلاح کننده بر سر راه نور ورودی قرار میگیرد .
این تلسکوپ تشکیل شده از دو عدسی همگرا است یک عدسی شیئی که به سمت اشیاء مورد نظر نشانه میرود و یک عدسی چشمی که از آن تصویر را میبینند .
عدسی شیئی نور را در کانون خود جمع میکند و عدسی چشمی دیگر نیز که کانون مشترکی با شیئی دارد نور جمع آوری شده را برای ما بزرگ میکند . در این تلسکوپ هرچه دو عدسی بزرگتر باشند بهتر است .یکی از اشکالات این تلسکوپ ها کنجنمایی آن است که عدسی نور را تجزیه میکند و در تلسکوپ به جای یک جسم، نوری تجزیه شده مشاهده میشود ، برای رفع این اشکال از عدسی های تو در تو در ساخت این تلسکوپ استفاده میشود و باعث میشود که این تلسکوپ بسیار پر هزینه شود و کمتر رصد خانه بزرگی از آن استفاده کند.
تلسکوپ بازتابی ( نیوتونی ):
این تلسکوپ تشکیل شده از یک آیینه مقعر و یک آینه تخت با زاویه 45 درجه و یک عدسی شیئی.
آیینه مقعر در ته تلسکوپ قرار دارد و نور را در کانون خود جمع میکندو آیینه تخت آن را به بالا ارجاع داده و چشمی نیز آن را بزرگ میکند.
هرچه فاصله کانونی بیشتر باشد ( قطر آیینه بزرگتر باشد ) و همینطور عدسی چشمی بزرگتر باشد آیینه قوی تر است .
تذکر : برای هر شیئی وآینه ای تا اندازه معینی میتوان چشمی را بزرگتر گرفت .
اشکالی که در این تلسکوپ ها وجود دارد باعث میشود تا تصاویر در لبه آینه کشیده شود و برای رفع این اشکال تیغه ای را بر سر راه نور ورودی قرار میدهد که به آن تلسکوپ اشمیت میگویند .
تلسکوپ کاسگرین :
این تلسکوپ هم نوع دیگری از تلسکو پ بازتابی ست اما به جای آیینه تخت یک آینه محدب قرار دارد و نور را به پشت آینه مقعر میفرستد و در آنجا شیئی قرار میگیرد .
تلسکوپ اشمیت – کاسگرین :
همان تلسکوپ کاسگرین است ولی اینجا یک تیغه اصلاح کننده بر سر راه نور ورودی قرار میگیرد .
اشتراک گذاری در:
دیدگاه‌ها
بیان دیدگاه
- لطفاً نام و دیدگاه خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.
تعداد بازدیدکنندگان: 2343056
مخاطبین آنلاین: 47
خیلی ممنون از مطالب مفیدتون
ولی متاسفانه غلط املایی خیلی زیاد وجود داشت که برای سایت به این مهمی زیاد پسندیده نیست.