مسعود عتیقی- سرویس نشریات انجمن نجوم آماتوری ایران
دوستان ستاره شناس آماتور سلامماه پایانی فصل بهار رسید و در این واپسین روزهای بهاری ، سیاره ناهید خبر سازترین رویداد نجومی قرن 21 را رقم می زند و با گذر خود از مقابل مهر تابان پدیده ای نادررا در منظر چشمان رصدگران و علاقمندان می نشاند. گذری که تا سال 1496 خورشیدی یعنی 105 سال دیگر ! تکرار نخواهد شد و بطور قطع و یقین ماندگارترین خاطره علاقمندان و حتی افرادی که چندان تمایلی به رویداد های نجومی ندارند، خواهد گردید. بنابراین از هم اکنون خود را برای رصد گذر ناهید از مقابل مهر تابان آماده نمایید.
دوشنبه اول خرداد : در این روز کسوف حلقوی رخ خواهد داد اما هیچ یک از مراحل خورشید گرفتگی در ایران قابل مشاهده نخواهد بود. غرب آمریکا، ژاپن، شرق چین و اقیانوس اطلس شمالی مکانهایی خواهد بود که ساکنین آنها بتوانند این پدیده جذاب را مشاهده نمایند. لازم به ذکر است این کسوف در روز 31 اریبهشت حادث شده و در ورود به روز بعد پایان می یابد(در 31 اردیبهشت ساعت 55 : 2به وقت جهانی آغاز و ساعت پایان 49 : 2 اول خرداد باز هم به وقت جهانی خواهد بود)
سه شنبه 2 خرداد : سیاره برجیس که از افق شامگاهی به افق صبحگاهی نقل مکان نموده است در این بامداد 4 /با غزال تیز پای خانواده خورشید یعنی سیاره تیر جدایی زاویه ای دارد . متاسفانه وضعیت نور روز دراین ساعت در کشورمان بوده و دراین بامداد مشاهده این همنشینی جذابامکان پذیرخواهد بود .
یکشنبه 7 خرداد : در ساعت 33 : 17 این تاریخ سیاره تیزپای خانواده خورشید( عُطارد ) به مقارنه خارجی ویا   Superior Conjunction خواهد رسید . در مقارنه بیرونی خورشید بین زمین و سیاره مذکور است. تنها سیارات تیر و ناهید دارای مقارنه های داخلی وخارجی هستند ، چرا که مدار آنها از زمین به خورشید نزدیکتر است.
دوشنبه 15 خرداد : این شب قمر در عقرب است. یعنی ماه همسایه زمین در زمینه ستارگان بسیاربسیار دور دست صورت فلکی کژدم در آسمان جابجا می شود.( البته قرار نیست اتفاق ناگواری بیفتد !)
ماه گرفتگی جزیی امسال در همین شب رخ می دهد و البته از هیچ کجای کشورمان قابل رصد نخواهد بود آمریکا ، استرالیا و شرق دور شاهد این پدیده زیبا خواهند بود.
چهارشنبه 17 خرداد : گذر تاریخی سیاره ناهید از مقابل مهر تابان رخ خواهد داد. این واقعه همزمان با طلوع خورشید در کشورمان قابل مشاهده خواهد بود. ساعت طلوع در تهران 48 : 5 و در شهرهای مختلف بر اساس اختلاف افق متفاوت است. این عبور و یا گذر) Transit ( ساعت 23 : 9 در پایتخت به پایان خواهد رسید. با توجه به عبور ناهید از مقابل خورشید ضروری است از قبل تلسکوپها، دوربینهای دوچشمی و یا عکاسی و فیلمبرداری مجهز به فیلتر مایلار( ویژه رصد خورشید ) باشند. رصد ناهید در جلوی مهر تابان با استفاده از عینک مخصوص رصد کسوف و بدون نیاز به تلسکوپ(با چشم غیر مسلح) نیز قابل مشاهده خواهد بود. آخرین بار در 19 خرداد سال 1383 تمامی مراحل گذر را در کشورمان شاهد بودیم و امسال تقریباً مراحل از نیمه به بعد را هنگام طلوع خورشید خواهیم دید.
شمال آمریکا ، اقیانوس اطلس ، شرق آسیا و استرالیاتمامی مراحل گذر امسال را مشاهده خواهند نمود. ساروس و یا دوره های گذر هر 8 سال ، 122 سال و 8 ، 105 سال است. رویداد بعدی در سال 1496 خورشیدی(105سال دیگر!) رخ خواهد دادوامسال تنها فرصت برای رصد پدیده ای نادر و تاریخی است. انجمن نجوم آماتوری ایران در صورت همکاری مسئولین ذیربطرصد عمومی همراه با توزیع بروشورهای راهنمای این گذر به اجرا در خواهد آورد و از گروههای سایر شهرستانها برای اجرای برنامه های مشابه دعوت می نماید. رصد گروهی تخصصی با توجه به حدود نیم ساعت طلوع زودتر خورشید در خراسان رضوی و با برنامه ریزی قبلی انجام خواهد شد .
گروه ویژه پژوهش انجمن نجوم آماتوری ایران نیز متشکل از کارشناسان خبره به خارج از کشور سفر نموده تا تمامی مراحل گذر را دراین سفر علمی تخصصی بررسی نمایند.همایش بزرگ یک روزه گذر زهره در روز پنج شنبه 11 خرداد در تالار اجتماعات سازمان زمین شناسی کل کشور برگزار وحضور برای اعضا و کلیه شیفتگان مطالعات عمیق نجومی در این همایش مفید، رایگان خواهد بود. یکشنبه 21 خرداد : آخرین سیاره منظومه خورشیدی یعنی نپتون در عصر این روز به حدود 6 درجه جدایی زاویه ای با ماه می رسد و شباهنگام این تاریخ کمترین جدایی ماه و نپتون است و این سیاره در شمال ماه قرارخواهد داشت .
یکشنبه 28 خرداد : ساعت 34 : 6 صبح خوشه پروین 1 /4 درجه شمال ماه است که وضعیت روز در ایران می باشد و قبل از روشنایی هوا در این بامداد متوقع کمترین جدایی ماه و خوشه زیبای ستاره ای پروین باشید. سیاره برجیس نیز این روزها در افق صبحگاهی جلوه گر شده است .
متن کامل در خبرنامه ویژه اعضا...ماه در این ماه :دوشنبه اول خرداد 91 : ماه نو ساعت 17 : 4 بامداد
دوشنبه 15 خرداد : ماه کامل 41 : 15

ادامه در خبرنامه ویژه اعضا...