مسعود عتیقی-
یک رویداد زیبای نجومی دیگرکه برای همگان نیز مشاهده آن خالی از لطف نیست در روزهای آتی رخ خواهد داد  وشور و هیجان خاصی در جامعه منجمان بویژه اختر شناسان آماتور که شیفته آسمان هستند بوجود آورده است. 
بر آن شدیم تا با ارایه مقالات مرتبط با واقعه مه گرفت، هم با نگاه تاریخ علم(مقاله استاد معظم جناب آقای دکتر چاووشی) و هم بررسی کلی خسوفها و شرایط اختصاصی و آماری گرفت 19 آذر،  شما را بیش از پیش با جنبه های مختلف این پدیده آشنا نماییم تا با استفاده از دهکده جهانی اینترنت بدون نیاز به جابجایی در شهر، از محل کار و یا منزل خود اساس این واقعه را دریابید و حتی در صورت رعایت احترام به حقوق معنوی و استفاده کامل از نام انجمن نجوم آماتوری ایران و آدرس این پایگاه فعال اینترنتی که در ردیف اول فهرست برخی جستجو گرهای اینترنتی قرار دارد، از این مقالات و اخبار در دیگر فضاهای مجازی، نوشتاری و خبری استفاده نموده و یا آرشیو خود را کامل نمایید.شاید به نوعی بتوان خسوف را در مقایسه با صحنه های ورزشی به بازی فوتبال تشبیه نمود، چرا که بیشترین بیننده را دارد وتقریباً نیمی ازساکنان زمین یعنی حدود 5/3 میلیارد نفر!! قادر به مشاهده آن هستند، با این تفاوت عمده که بینندگان بازی جذاب فوتبال بسیار بسیارکمتر از این تعداد در استادیوم حضور دارند و بقیه مردم جهان بصورت زنده از گیرنده های تصویری خود شاهد آن خواهند بود، اما در هنگام وقوع ماه گرفتگی استادیومی به بزرگی نیمی از کره زمین!(از نیمکره شمالی و جنوبی که ماه بدر را در آسمان خود مشاهده می کنند) برای مشاهده زنده این پدیده آنهم با چشمان غیرمسلح در آسمان، مهیاست. در حقیقت مشاهده کنندگان خورشید گرفتگی نواحی کوچکی هستند که نوک مخروط سایه ماه انجا را لمس می کند اما وسعت مشاهده خسوف به پهناوری نیمکره های شمالی و جنوبی زمین است که شاهد ماه گرفته در آسمان سرزمین خود هستند و دقیقاً به همین دلیل است که افراد تصور می کنند وقوع ماه گرفتگی از خورشید گرفتگی بیشتر است در حالیکه بین 0-3 خسوف و2-5 خورشید گرفتگی در هر سال می تواند رخ دهد. ساکنان سراسر کشور پهناور ایران عزیز نیزدر این استادیوم جهانی می توانند شاهد این خسوف کلی باشند.
واقعه خسوف پیش رو بیست وسومین ماه گرفتکی کامل از هفتاد ویک گرفت ساروس 135می باشد که در شامگاه شنبه 19 آذر ماه جاری به وقوع خواهد پیوست. بیش از نیمی از ساکنان زمین! در امریکا، اروپا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله کشورعزیزمان ایران شاهد این پدیده جذاب آسمانی می باشند.(بجز غرب افریقا، امریکای جنوبی و جنوبگان)
 زمان وقوع این واقعه در ایران که از ساعت 16:15:42 بصورت جزیی آغاز و ساعت 19:47:58 پایان می یابد. این پدیده از ساعت 17:36:16 مورخ مذکور تا24 :18:27 بصورت خسوف کامل در سراسرکشورمان بویژه شرق کشور قابل مشاهده است. حداکثر گرفت کامل ماه ساعت 18:01:49 خواهد بود  و51 دقیقه ماه بطور کامل در سایه زمین قرار می گیرد. در این گرفت، ماه در گره نزولی قرار داشته و در صورت فلکی گاو(ثور) در آسمان دیده می شود. در شب گرفت چهار روز از اوج مداری ماه گذشته است. رنگ ماه قرمز نسبتاً روشن است. دانژن فرانسوی کسی بود که بر اساس شدت تیرگی ماه از قرمز تند تا قرمز روشن را بین Lتا L4 تقسیم بندی نمود.
 
 *نگاه آماری به ساروس 135 گفته شد که 71 خسوف در این دوره جا دارد. از حیث درصد فراوانی هر نوع از انواع گرفت می توان گفت که 9/23 % از خسوفهای این ساروس، جزیی و 4/32% آن کلی است . جالب است که 7/43 % گرفتهای این دوره خسوف، ماه گرفتگی غیر مرئی و یا همان نیمسایه ای است. طولانی ترین گرفت کلی ساروس 135 در روز پنج شنبه 23 اردیبهشت 1643 خورشیدی! رخ خواهد داد و کوتاهترین آن نیز پنج شنبه ای بوده و در تاریخ 16 آبان 1336 خورشیدی رخ داده است.
 
 
* عناوین برخی فعالیتهای قابل انجام در هنگام خسوفبررسی عوارض سطحی ماه که یکی پس از دیگری درون سایه زمین قرار می گیرد یکی از مطالعات رصدی این پدیده است که در کنار کنترل زمان آغاز و پایان گرفت ماه ، شدت رنگ قرمز در خسوف(تعیین حد دانژن) و شرایط اختفا احتمالی ستارگان درلحظه ماه گرفتگی و دهها مطالعه دیگر قرار می گیرد.
 
لازم به ذکر است که هر چند اثرات رویدادهای نجومی در بخشهای مختلف این علم و حتی در زمینه های روانشناسی و یا پزشکی قابل تعمق و تحقیق است اما برخی افراد نگران ایجاد اثرات پوستی بر روی نوزادان درون جنین مادر هستند که باید تاکید گردد که تا بحال هیچ سندیت علمی در این زمینه برای رخدادهای خسوف و کسوف وجود نداشته و نمی توان به این وقایع بروز آنرا ارتباط داد. *چرا در میانه هر ماه قمری یک خسوف نداریم؟عموماً مردم پاسخ این سئوال را شاید بدانند و خالی از لطف نیست همین جا اشاره کنیم که علیرغم آنکه هر ماه یک وضعیت بدر در اهله ماه را شاهد هستیم اما چرا یک ماه گرفتگی هر ماه نداریم؟

پاسخ این سئوال در انحراف مداری ماه با مدار زمین نهفته است که حدود 5 درجه این مدارات با هم زاویه می سازند. هر بار هنگام ماه بدر، ماه در یکی از دو نقطه تقاطع(گره) این دو مدار نیست و گاهی اوقات هم که در گره است، ماه بدر نیست. بنابراین می توان گفت هم ماه  بدر باید در گره باشد و هم خط گره به سمت خورشید قرار گیرد تا شاهد خسوف باشیم. از یک لغت بابِلی یعنی ساروس به معنای دوره برای بیان دوره های گرفت استفاده می شود  که  هر دوره  برابر  با 3/6585 شبانه روز می باشد. این عدد با احتساب سالهای کبیسه  18 سال و 11 روز و 7 ساعت و49 دقیقه خواهد بود. از آنجا که ماه باید بدر باشد، با بدست آوردن کوچکترین مضرب مشترک بین 53/29 شبانه روز(فاصله یک بدر تا بدر بعدی) و ازسوی دیگر خط گره به سمت خورشید باشد، 6/346 شبانه روز(یک سال گره ای) عدد ساروس ازهمان اشتراک در این اعداد که هم ماه در وضعیت بدرباشد و هم خط گره به سمت خورشید باشد، بدست می آید. یعنی هر خسوف تا خسوف بعدی با برخی مشخصه های یکسان، بدین مدت(3/6585 شبانه روز) فاصله دارد و این درشرایطی است که در هر سال بین صفر تا سه ماه گرفت را زمینیان می توانند رصد کنند. سال 9دارای 2 خسوف کامل بود که در کشورمان نیز قابل مشاهده  بوده وهستند.
با تابش نور خورشید به زمین، از آنجا که مهر تابان یک منبع نقطه ای نور نیست، در پشت زمین مخروط بسته و تیره ای با عنوان سایه و مخروط بزرگتر و باز نیمسایه ایجاد می شود.
 
لازم به ذکر است، دو هفته قبل از این خسوف،خورشید گرفتگی را زمین شاهد بود که  ازنوع کسوف جزیی و از جمله چهار خور گرفت مهر تابان در سال 2011 میلادی محسوب می شد. البته خورشید گرفتگی مذکور نیز در ایران قابل مشاهده نبود. مناسب است در همین جا اشاره نماییم که تا سال 1394 هیچگونه ماه گرفتگی کاملی در ایران قابل مشاهده نمی باشد و تازه آنهم در نیمی از کشور قابل رصد است و خسوف کامل بعدی که در سراسر ایران قابل مشاهده باشد در سال 1397 خورشیدی رخ خواهد داد. برای رصد خسوف مکانهای دور از شهر ضرورتی نداشته و با توجه به اینکه احتمال ابری بودن در نقاط کوهستانی بیشتر است یک فضای دلنشین شهری می تواند گزینه خوب انتخابی شما باشد. پس فرصت را از دست ندهید.
آسمان مال همه و منجمان آماتوربرای لذت بردن از پدیده های نجومی بدور ازهرگونه حد و مرزی آماده می شوند و برج میلاد برای دومین بار میزبان یک پدیده جذاب نجومی است.انجمن نجوم آماتوری ایران برای اولین بار جهت رصد خسوف 25 خرداد بر فراز برج میلاد تهران میزبان علاقمندان بود، حال برای بار دیگر این امکان فراهم است تا شیفتگان پدیده های خاص نجومی از این سازه نمادین نظاره گر این رویداد جذاب بوده واز آن عکسبرداری نیز نمایند و این بار نیز با همکاری صمیمانه مدیر عامل محترم برج و همکاران معظم ایشان در این سازه نمادین بدنبال برگزاری موفق رصد ماه گرفت قبلی در سال جاری، رصد خسوف کامل 19 آذر 139خورشیدی مجدداً بر فراز برج میلاد تهران به اجرا در خواهد آمد. در این برنامه استثنایی فرصت ویژه ای فراهم می شود که افراد معدود پذیرش شده در این شب نجومی، ضمن داشتن امکان بازدید کامل از تمامی طبقات و بخشهای مختلف برج میلاد، رصد این خسوف همراه با امکان عکسبرداری از پشت تلسکوپهای قدرتمند انجمن نجوم آماتوری ایران برفراز برج میلاد فراهم است .    
 مناطق تحت پوشش خسوف