درجستجوی هلال زیبای شوال

چهارشنبه 18 دی 1387 - 21:16 | شاخه :

رؤیت هلال | 2570 بازدید | 0 دیدگاه

بنام ایزد یکتااهمیت پژوهشها و مطالعات کاربردی در حوزه نجوم و شناخت دنیای پر رمز و راز اختر شناسی بر کسی پوشیده نیست ، بویژه آنکه نتایج حاصله در زندگی روزمره و نیازمندیهای جامعه نقش داشته باشد. موضوع رویت هلال ماه از جمله تاکیدات دینی ما مسلمانان از هزار و اندی سال قبل بوده است که در این دوران با توجه ویژه ای که طی چندین سال اخیر با برگزاری دو سالانه های رویت و پذیرش ابزارهای رصدی در امراستهلال و تجهیز و پشتیبانی گروههای علاقمند ، شکل علمی و منسجم تری به خود گرفته است و می رود تا بارفع اشکالات و برخی موانع ،با روشی دقیق تر و با استفاده از گروههای پر توان در سراسر کشور ، جایگاه ویژه خود را تصاحب و نبوغ نسل امروز کشور عزیزمان ایران را به جهانیان عرضه بدارد. هر از چند گاهی پدیدار شدن یک هلال بسیار جوان و یا رکورد شکن ، نظر شیفتگان کمان ابروی آسمانی را به خود جلب و آنها را مجذوب شکل خود می نماید . خوشبختانه کم نیست مقالات ، سخنرانیها ، دوره های آموزشی و رکوردهایی که از تلاش فعالان عرصه علم اختر شناسی آماتوری کشور شاهد هستیم. از آنجا که در اکثر پایگاههای اینترنتی مرتبط با ستاره شناسی و برخی نشریات به پاره ای از این تلاشها اشاره شده است از تکرار آن پرهیز نموده و از نگاه آماری که بعضاً کسل کننده و در این مقال نیز نمی گنجد نیز صرفنظر می گردد و تلاش خواهد شد با بیانی ساده و نه چندان تخصصی به ضوابط رویت پذیری هلال مورد توجه این مقاله پردا خته و هلال شامگاهی شوال 1428 نیزشیفتگان رویت را در سراسر خاک این اهورایی سرزمین می پراکند تا با توان و دانش کافی به رصد این جرم آسمان شامگاهی بپردازند شرح این نکته ضروری است که در عرصه علم نجوم نیز رکورد شکنی و نام آوری وجود دارد و اذهان خلاق و چشمان تیز بین می توانند هلالهایی که در برخی ضابطه ها حتی از حدهای تجربی هلالهای رصد شده در جهان نیز دارای مقادیر پایین تری باشند را با چشم غیر مسلح و یا با استفاده از دوربینهای دو چشمی و تلسکوپ رصد نموده و نام خود را در فهرست رکورد شکنان ضابطه های رویت هلال ماه جهان ثبت نمایند .
علیرغم آنکه پیشینه رویت هلال ماه در جوامع اسلامی به حدود 14 قرن می رسد و شماره ماه گرد اسلامی بیان گر این مطلب است بطور مثال شماره ماه گرد اسلامی شوال 1428 عدد17133 است در حلیکه ماه گرد نجومی آن 1048 می باشد، اما بصورت مستدل وبا ارایه گزارشهای نسبتاً مدون رویت هلال از سال 1878 میلادی آغاز ونام رصد گرانی مثل استیون ان شور و جیمز استم در رویت هلال با چشم و ابزار در دهه های اخیر بیشتر بر سر زبانها قرار گرفته است . شماره ماه گره نجومی نیز که برای اولین بار ادوارد براون از سال 1923 میلادی آن را بنیان گذاشته است در گزارشها و پیش گزارشهای رصدی به چشم می خورد که با توجه به زمان آغاز این شماره گذاری طبیعی است که از ماه گرد اسلامی عددی به مراتب کوچکتر داشته باشد . در کشورمان با بر پاشدن نهضت پیشرفت نجوم آماتوری ، رویت هلال نیز از این قاعده مستثنی نماند و با توجهات ویژه مسئولین کشور از توان بالاتری برخوردار گردیده است ، مسلماً در شرایط ایده آل برای انجام اینگونه تلاشهای علمی نیستیم و می توان با ایجاد وحدت رویه ، تجهیز کاملتر گروهها ، ارایه آموزشهای تئوری و رصدی و نظایر آن همراه با برگزاری کنفرانسها و گرد هماییهای سالانه و ارایه مقالات نو در این زمینه ، شاهد رشد و تکامل در خور این رشته باشیم .
قبل از بررسی تحلیلی ضوابط رویت هلال شوال امسال خوب است نگاهی به جدول پیش گزارش رصدی این هلال که همچون دیگر هلالهای نویدگر آغاز ماه نو قمری در پایگاه اینترنتی انجمن نجوم آماتوری ایران قرار گرفته و بصورت خبرنامه همه ماهه طی چندین سال اخیر در اختیار اعضای این مرکز آماتوری گذاشته می شود ، بیاندازیم .
لحظه مقارنه ساعت 8h 30m 37s صبح روز پنج شنبه 19 مهر 1386 می باشد.

مشخصات هلال شامگاهی شوال 1428 (بر اساس محاسبات مکان مرکزی)
روز پنج شنبه 19 مهر1386 برابربا29 رمضان المبارک 1428 و 11 اکتبر 2007 میلادی
مشخصات: تهران40mوd35عرض شمالی و m26 و 51d طول شرقی
لحظه غروب خورشید	17h 34m 57s
سمت خورشید در لحظه غروب خورشید	261d 57m 33s
سن ماه (در لحظه غروب خورشید)*	9h 4m
سمت ماه در لحظه غروب خورشید	256d 31m28s
جدایی زاویه ای ماه وخورشید درلحظه غروب خورشید*	5d44m 27s
اختلاف سمت ماه و خورشیددرلحظه غروب خورشید	5d 26m 5s-
ارتفاع ماه درلحظه غروب خورشید*	-2d 6m 15s
طول کمان ماه *	0d
فاز ماه *	0/23%
مکث ماه *	-9m 43s
لحظه غروب ماه	17h 25m 14s
سمت ماه درلحظه غروب ماه	255d 10m 57s
فاصله ماه از زمین	405296 km

با یک تحلیل ساده و بدور از پیچیدگی می توان دریافت که هر چند همواره در شامگاه روز 29 هر ماه قمری همواره تاکید داشته ایم که رویت هلال صورت می پذیرد ، می توان در موارد ستاره دار جدول دقت کرد. سن کم هلال،جدایی زاویه ای کمتر از حد دانژون که باعث می شود هلال تشکیل نشده و این موضوع بخوبی در اندازه طول کمان با در نظر گرفتن جو زمین بخوبی مشخص است ، ارتفاع منفی هلال ! یعنی غروب هلال قبل از غروب خورشید خواهد بود و همانگونه که اشاره شد از همه مهمتر عدم ایجاد طول کمان و فاز برای هلال است،به همین دلیل هرگزدر هیچ کجای کشور درشامگاه پنج شنبه 29 رمضان هلال نوید گر شوال حتی با قویترین ابزارها قابل رویت نخواهد بود. بدیهی است که اگر در شامگاه 29 ماه یعنی غروب روز پنج شنبه 19 مهر هلال دیده نشد بنا براین هلال حتماً غروب روز بعد یعنی جمعه 3 ماه رمضان 1428 دیده خواهد شد چرا که ماه قمری 31 روزه نخواهد بود . به همین دلیل هم است که در شامگاه 29 هر ماه قمری اقدام به رویت هلال می نماییم .ضوابط و برخی دلایل علمی در رویت هلال را درصفحه دانش و فناوری روزنامه همشهری 19 شهریور گذشته بیان نمودیم.
ذکر این نکته ضروری است که این هلال بر اساس نقشه های جهانی در شامگاه روز پنج شنبه 19 مهر فقط در گوشه جنوبی و غربی امریکایی جنوبی آن هم با ابزارهای قدرتمند شاید قابل رویت باشد و در روز جمعه 2مهر نیز بر اساس تمامی معیارها بجز معیار محمد عوده ( که طی یکسال اخیر ارایه شده) ، بخش عمده کشورمان درشامگاه جمعه 2 مهر ازخط رویت پذیری خارج است و بخشهای جنوبی کشورمان را آنهم با ابزار قوی درمرزدیدن می دانند. طبیعی است در هلال رمضان هم با این مطلب کما بیش مواجه بودیم و رصدهای موفق برخی گروهها درآغاز مناه مبارک رمضان منجر به زیر سئوال بردن معیارهای موجودگردید و براین تفکرجامعه نجومی که به معیار جامعی برای رویت هلال ماه پا فشاری می کنند ، بیشتر تاکید می نماید.

* فرصت فعالیتی پژوهشی در رویت این هلال البته خوب است پس از استهلال سراسری در شامگاه پنج شنبه 19 مهرواثبات عدم رویت پذیری هلال در آن شامگاه توسط گروهها که طبق محاسبات هم بخوبی شرایط نامناسب آن معلوم است، رصد هلال در روز را نیز رصد گران عزیز در کشور برای انجام طرحی پژوهشی وتحقیقی برای روز جمعه 2مهر برنامه ریزی نمایند.
مناسب است رصد گران از یکی، دو روز قبل در رصدگاهها حاضر و با شناسایی مناسب ترین مکان ، از شب قبل Align ابزارهای خود را انجام و با در نظر گرفتن سایبان و چادر وامکانات مناسب خود را برای رصد پر کار و طاقت فرسای هلال شوال در روز جمعه آماده کنند. طبیعی است تجربیات آغاز رمضان در Align و استفاده از تلسکوپ مسلماً تاثیر خود را در فعالیت تحقیقی بر روی هلال شوال نشان خواهد داد و همچون هلال آغاز ماه ،به رصدگران عزیز توصیه کنیم با عنایت به دیگر پارامترها ( طول کمان ، جدایی ، فاز و ...) به رصد هلال در روز برای انجام ایتن طرح تحقیقی روی آورند . تلسکوپها و دوربینهای دو چشمی قدرتمند با مدرج دقیق و یا با امکان جستجوی رایانه ای (GOTO ) شانس خوبی برای رویت این هلال دارند. یکی از اهداف انجمن در انتخاب محل رصد هر چند با هدف رویت هلال است اما دربرخورد اینگونه هلالها سعی می شود با محک زدن معیارها در جهت اصلاح برخی از پارامترها گام برداریم که خوشبختانه تا کنون اکثراً موفق نیزبوده است.به اعتقاد حقیر تعدد گروهها صرفاً توقع عمومی را بالا برده و پیشنهاد می شود چند گروه مجرب ، با تجهیزات مناسب و پشتیبانی گسترده به این مهم اقدام نمایند.رصد موفقی را برای جویندگان هلال زیبای شوال آرزومندیم .
در همین جا به علاقمندان کنجکاو و با روح پ‍‍ژوهش و تحقیق توصیه می کنیم درشامگاه شنبه 21 مهر امسال نیز بویژه از افق شهرهایی مثل تهران برای یافتن هلال57 ساعته !شوال اقدام نمایند،آنگاه قطعاًسختی کاررصدگران درشامگاه روزقبل راتاییدخواهند کرد. همانگونه که در این جدول مشاهده می نمایید ،باز هم با یک هلال خاص روبرو هستیم و در گذشته نیز رصدگران با هلالهای بسیار جوان و یا با مقادیر بحرانی برای رویت آنها روبرو بوده اند .گروه ویژه رویت هلال انجمن نجوم آماتوری ایران
نیز با تلاشهای سالیان اخیر با همراهی اعضای خود به استان آذربایجان شرقی و شهر تاریخی تبریز موطن ومدفن رادمردان تاریخ و ادب این سرزمین عزیمت خواهد نمود و گزارش رصدی و فعالیت پژوهشی خود را از طریق پایگاه اینترنتی اختصاصی منجمان آماتور کشور به آدرس www.iaas.ir ، این روزنامه و دیگر رسانه های جمعی کشور در اختیار عموم مردم عزیز کشورمان قرار خواهد داد . البته امروزه نرم افزارها و امکانات محاسباتی سریعی برای موضوعات مختلف نجومی طراحی گردیده است که امیدواریم در فرصتی دیگر به شرح وآموزش نحوه کار با آنها بتوانیم بپردازیم.به هر حال امیدواریم گروههای رصدگر بویژه علاقمندان به اجرای طرحهای پژوهشی در زمینه رویت علمی هلال ماه به ایجاد مرزهای نوین در مقادیر تجربی جهانی رویت دست یافته و برگ زرینی به افتخارات تلاشگران صحنه علم ودانش بیافزایند و این مقاله کوتاه روشنگری هر چند ناچیز برای شما عزیزی که برای مطالعه آن فرصت گذاشتید به همراه داشته باشد.
این مطلب در روزنامه همشهری امروز ?? مهر نیز در صفحه اول و ادامه آن در صفحه ? - بخش دانش و فناوری به چاپ رسیده است

اشتراک گذاری در:

بیشتر بخوانید

بیان دیدگاه

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.