بله یک رویداد نجومی که برای همگان نیز مشاهده آن خالی از لطف نیست در هفته پیش رو رخ خواهد داد  وشور و هیجان خاصی در جامعه منجمان بویژه اختر شناسان آماتور که شیفته آسمان هستند بوجود آورده است. 
 
تعدادی ازعلاقه مندان شرکت کننده در برنامه ویژه انجمن نجوم آماتوری ایران برای مشاهده این خسوف، برای اولین بار از فراز برج میلاد تهران این پدیده زیبای نجومی را رصد و تصویر برداری خواهند نمود. 
 
 
این ماه گرفتگی کامل ازساروس شماره 13در شبانگاه این تاریخ به وقوع می پیوندد. این واقعه در جنوب امریکا، اروپا، افریقا،آسیا و استرالیا قابل مشاهده است، به همین دلیل شاید به نوعی بتوان خسوف را در مقایسه با صحنه های ورزشی به بازی فوتبال تشبیه نمود، چرا که بیشترین بیننده را دارد ونیمی ازساکنان زمین یعنی حدود 5/3 میلیارد نفر!! قادر به مشاهده آن هستند، با این تفاوت عمده که بینندگان بازی جذاب فوتبال بسیار بسیارکمتر از این تعداد در استادیوم حضور دارند و بقیه مردم جهان بصورت زنده از گیرنده های تصویری خود شاهد آن خواهند بود، اما در هنگام وقوع ماه گرفتگی استادیومی به بزرگی نیمی از کره زمین!(از نیمکره شمالی و جنوبی که ماه بدر را در آسمان خود مشاهده می کنند) برای مشاهده زنده این پدیده آنهم با چشمان غیر مسلح در آسمان، مهیاست. ساکنان سراسر کشور پهناور ایران عزیز نیزدر این استادیوم جهانی می توانند شاهد این خسوف کلی باشند و از قضا یکی از بهترین شرایط مکانی رصد گرفت ماه دراین تاریخ با توجه به زمان گرفت ومشاهده مراحل آن، کشورمان ایران می باشد. این خسوف سی و چهارمین گرفت از 71 گرفت ساروس مذکور است. خسوف در وضعیت جزیی ساعت 22:53 آغاز و 02:32 به پایان می رسد. این در حالی است که ماه گرفتگی نیمسایه ساعتی قبل آغاز شده است اما بدلیل عدم توانایی چشم انسان برای مشاهده تغییرات شدت نور ماه، این وضعیت که به خسوف نیمسایه نیزمشهور است قابل مشاهده نمی باشد. گرفت کامل در این ماه گرفت نسبتاً طولانی و حدود یک ساعت و چهل ویک دقیقه بوده و ازساعت 23:52 تا ساعت 01:33  پس از نیمه شب یعنی بامداد پنج شنبه 26 خرداد ادامه خواهد داشت.

اولین گرفت از این ساروس در روز دوشنبه 2خرداد سال 795 خورشیدی رخ داده است. آخرین گرفت ساروس 13در روز جمعه چهار امرداد 2057 خورشیدی!! رخ خواهد داد. 15 خسوف غیر مرئی(نیمسایه ای)، 42 ماه گرفت جزیی و 14 گرفت کامل، این 71 گرفت ساروس 13را کامل می کنند. سه شنبه 6 تیرماه 1408 خورشیدی، طولانی ترین خسوف کامل این ساروس به مدت یک ساعت و41 دقیقه و 53 ثانیه به وقوع می پیوندد که مدت زمان آن با ماه گرفتگی 25 خرداد 9بسیار بسیار نزدیک است(با اختلاف حدود یک دقیقه) و کوتاهترین خسوف کامل ساروس 13پنج شنبه 2شهریور 1534 خورشیدی، بسیار کوتاه و به مدت 2 دقیقه و 36 ثانیه! خواهد بود.

 
 
رنگ قرمز ماه در این خسوف نسبتاً تیره است. دانژن کسی بود که بر اساس شدت تیرگی ماه از قرمز تند جگری تا قرمز مسی را بین Lتا L4 تقسیم بندی نمود. اساس این اقدام با توجه به ان است که آیا ماه از قطر مخروط سایه زمین می گذرد و یا از یکی از وترها؟ که هر چه به لبه مخروط سایه ماه نزدیک باشد شدت رنگ قرمز کم و کمتر خواهد بود. علت رنگ قرمز ماه در هنگام خسوف آن است که جو زمین، در مواجه با نورسفید خورشید که از رنگهای رنگین کمان تشکیل شده است، طول موج ابی را در جو پراکنده وبه همین دلیل آسمان آبی است ولی طول موج قرمز را بطور یکسره از جو عبور می دهد و این رنگ قرمز در مخروط سایه پشت زمین قرار دارد. با وقوع خسوف ماه که در مخروط سایه زمین قرار گرفته به رنگ قرمز دیده خواهد شد. بدیهی است مدت زمان خسوف و شدت رنگ قرمز بسته به ناحیه ای است که ماه از مخروط عبورمی نماید. 
برای رصد ماه گرفتگی نیاز به ابزار خاصی نیست و با چشم غیر مسلح نیز می توان آنرا مشاهده نمود. هر چند که برای عکاسی دقیقتر از این رویداد تلسکوپ به کمک منجمان می آید.
نباید اینگونه تصور نمود که خسوف برای چشم انسان مشکلی ساز است و به هیچ وجه فیلتر خاص برای رصد ماه گرفتگی جهت جلوگیری از مشکل احتمالی به چشم نیاز نبوده و توصیه نمی شود. البته فیلتر ماه بر روی برخی تلسکوپها برای مشاهده ماه در وضعیت شدید نورانی می باشد تا از پایین آمدن حساسیت چشم جلو گیری کند.
 
 
بررسی عوارض سطحی ماه که یکی پس از دیگری درون سایه زمین قرار گرفته و یا از سایه خارج می شوند، یکی از مطالعات رصدی این پدیده است که در کنار کنترل زمان دقیق آغاز و پایان گرفت ماه، شدت رنگ قرمز در خسوف و شرایط اختفا احتمالی ستارگان در لحظه ماه گرفتگی کامل و دهها مطالعه دیگر می تواند صورت پذیرد.
عموماً مردم پاسخ این سئوال را شاید بدانند و خالی از لطف نیست همین جا اشاره کنیم که علیرغم آنکه هر ماه یک وضعیت بدر در اهله ماه را شاهد هستیم اما چرا یک ماه گرفتگی هر ماه نداریم؟ پاسخ این سئوال در انحراف مداری ماه با مدار زمین نهفته است که حدود 5 درجه این مدارات با هم زاویه می سازند. هر بار هنگام ماه بدر، ماه در یکی از دو نقطه تقاطع(گره) این دو مدار نیست و گاهی اوقات هم که در گره است، ماه بدر نیست . بنا بر این می توان گفت هم ماه  بدر باید در گره باشد و هم خط گره به سمت خورشید قرار گیرد تا شاهد خسوف باشیم. از یک لغت بابِلی یعنی ساروس به معنای دوره برای بیان دوره های گرفت استفاده می شود که هر دوره برابر با 3/6585 شبانه روزمی باشد. این عدد با احتساب سالهای کبیسه  18 سال و 11 روز و 7 ساعت و49 دقیقه خواهد بود. از آنجا که ماه باید بدر باشد با گرفتن کوچکترین مضرب مشترک بین 53/29 شبانه روز(فاصله یک بدر تا بدر بعدی) و ازسوی دیگر خط گره به سمت خورشید باشد، 6/346 شبانه روز(یک سال گرهی) عدد ساروس ازهمان اشتراک در این اعداد که هم ماه در وضعیت بدرباشد و هم خط گره به سمت خورشید باشد، بدست می آید. یعنی هر خسوف تا خسوف بعدی با برخی مشخصه های یکسان، بدین مدت(3/6585 شبانه روز) فاصله دارد و این درشرایطی است که در هر سال بین صفر تا سه ماه گرفت را زمینیان می توانند رصد کنند. سال 9دارای 2 خسوف کامل است که در کشورمان نیز قابل مشاهده خواهند بود.
 
با تابش نور خورشید به زمین، از آنجا که مهر تابان یک منبع نقطه ای نور نیست، در پشت زمین مخروط بسته و تیره ای با عنوان سایه و مخروط بزرگتر و باز نیمسایه ایجاد می شود.
همچون همیشه گروه آموزش کاربردی انجمن نجوم آماتوری ایران برای ترویچ دانش آسمانی و جذاب ستاره شناسی در بین عموم مردم و بویژه علاقمندان دارای برنامه ریزی خاص است. به همین دلیل انجمن نجوم آماتوری ایران برنامه ریزی ویژه ای را برای رصد علاقمندان در این شب دارد که شیفتگان پدیده های آسمانی می توانند ضمن مطالعه این مقاله، برای پیوستن به برنامه انجمن با گروه آموزش کاربردی تماس حاصل نمایند. 66922627-021
لازم به ذکر است، دو هفته قبل و بعد از این خسوف، دو خورشید گرفتگی را زمین شاهد بود که هر دو آنها کسوف جزیی و از چهار خور گرفت سال 2011 میلادی محسوب می شود. البته خورشید گرفتگیهای مذکور نیز در ایران قابل مشاهده نبوده و نمی باشد.
آسمان مال همه و منجمان آماتوربرای لذت بردن از پدیده های نجومی بدور ازهرحد و مرزی آماده می شوند و شما دوست عزیز نیزهم اکنون مطالعه و برنامه ریزی مناسب را داشته باشید تا خاطره ای ماندگار ازپرداختن به علاقه مندیهای خود را در طول زندگی ثبت نمایید.
مناسب است در همین جا اشاره نماییم که در طی دهه 9خورشیدی، خسوفهای کلی امسال بهترین فرصت پیش رو برای رصد این پدیده علمی و جذاب برای همگان می باشد چرا که تا سال 1394 ماه گرفتگی کامل درکشورمان نخواهیم داشت، تازه آنهم در کل کشور قابل مشاهده نیست و تا سال 1397 کل کشور شاهد ماه گرفتگی کامل دیگری همچون امسال نخواهد بود. در حقیقیت بهترین خسوف امسال نیز با توجه به فصل رویداد و بارندگی و ابرناکی کمتر آسمان و امکان مشاهده تمام مراحل این واقعه آن هم در ساعات میانی شب گرفت 25 خرداد 9است. برای رصد خسوف مکانهای دور از شهر ضرورتی نداشته و با توجه به اینکه احتمال ابری بودن در نقاط کوهستانی بیشتر است یک فضای دلنشین شهری می تواند گزینه خوب انتخابی شما باشد. پس فرصت را از دست ندهید.
 
* وضعیت هوای کشور در شب خسوفخوشبختانه بر اساس بولتن هواشناسی ارسالی به بخش آموزش کاربردی انجمن نجوم آماتوری ایران، اکثر نقاط کشور در شب ماه گرفتگی و شبهای قبل و بعد از آن با هوای صاف مواجه هستند ومتاسفانه تنها در شرق  ونیمه شمال شرقی کشورمان هوای نیمه ابری گزارش شده است. شهرتهران نیز درچهارشنبه شب و پنج شنبه با هوای صاف پیش بینی شده است. 
·        برج میلاد برای اولین بار میزبان یک پدیده جذاب آسمانی استبرای اولین بار برج میلاد میزبان علاقمندان رصد یک پدیده خاص و جذاب نجومی آنهم بر فراز سازه نمادین ایران از ساعت 21 الی 3 بامداد! خواهد بود.
علیرغم آنکه ساعت کاری برج  تا ساعت 2هر شب است اما با همکاری صمیمانه مدیر عامل محترم برج و مدیر محترم روابط عمومی و اموربین الملل این سازه نمادین و بدنبال برگزاری موفق مراسم گرامیداشت روز و هفته جهانی نجوم در سال جاری در این سازه پایتخت، این بار نیز برنامه جذابی را همراه با بررسی علمی گرفتها واین خسوف و پخش اسلایدهایی در این زمینه از سوی کارشناسان پر توان انجمن در سالن برج میلاد با امکانات خوب سخنرانی و پخش تصاویر، طراحی تا بدنبال آن رصد خسوف کامل 25 خرداد ماه جاری را بر فراز این برج به اجرا در آوریم.
این حرکت یادآور اولین رصد خسوف کامل پایانی سال 1385 خورشیدی (یکشنبه 13 اسفند آن سال) در کنار این سازه نمادین که در آن زمان در حال ساخت بود، می باشد. در آن سال مسابقه میلاد مهتاب با اعطای جوایز نفیس نجومی همچون دوربین دو چشمی و تلسکوپ نیز برگزار و هدایایی با همکاری شرکت یادمان سازه در روزجهانی نجوم سال 1386(شنبه اول اردیبهشت) به برندگانی از تهران و سایر شهرهای کشور اعطا شد.
در این برنامه استثنایی فرصت ویژه ای فراهم می شود که افراد معدود پذیرش شده در این شب نجومی، ضمن داشتن امکان بازدید کامل از تمامی طبقات و بخشهای مختلف برج میلاد، رصد خسوف همراه با امکان عکسبرداری از پشت تلسکوپهای قدرتمند را برفراز برج میلاد با حضور کارشناسان امر تجربه و این خاطره را برای همیشه در ذهن و درون دوربینهای خود آنهم بر فراز سازه ای سر به فلک کشیده ماندگار نمایند.  

 عکس از جام جم

اشتراک گذاری در:

بیشتر بخوانید

---

رخدادهای نجومی ۱۴۰۳

به استقبال یکی دیگر از بارش‌های مشهور شهابی سالانه پاییزی

آغاز پاییز برای ساکنان نیمکره شمالی و برگزاری جشن بهار در نیمکره جنوبی

ماه کامل سه‌شنبه، اَبَرماه است...

بیان دیدگاه

---

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.

نام:(اجباری)

[لطفا نام خود را وارد نمایید]

رایانامه:(اجباری)

[لطفا رایانامه خود را وارد نمایید]

دیدگاه:

[لطفا دیدگاه خود را بنویسید]

کد امنیتی:

(از چپ به راست)

[کد امنیتی را وارد نمایید]