»
»
»
علم برای همه -وداع با آخرین خور گرفت دهه جاری در فرهنگسرای شفق

علم برای همه -وداع با آخرین خور گرفت دهه جاری در فرهنگسرای شفق
سه شنبه 21 دی 1389 - 02:30 | شاخه : | 2852 بازدید | 0 دیدگاه

زهرا باقری -ن

در حالی که تنها چند روز از آغاز سال نو میلادی می گذشت و در حالی که آتش بازی های گرامیداشت آغاز سال 2011 به تازگی پایان گرفته بود، این بار سه شنبه 14/10/89 نوبت آسمان بود تا یک آتش بازی به سبک خودش راه بیندازد و نیمرخش را به رخ زمینیان کشد. روزی که برای بسیاری از ساکنین غرب اروپا وشمال افریقا خورشید گرفته طلوع کرد، یک خورشید گرفتگی جزئی در ایران با درصدی متغیر، بیش از 2در جنوب تا نزدیک به 6در شمال غرب به وقوع پیوست.

خورشید گرفتگی پدیده ای است که در آن زمین در سایه ماه قرار گرفته و باعث پنهان شدن خورشید از دید ناظرین زمبنی می گردد. بزرگی 40برابری اندازه واقعی خورشید به ماه را،بزرگی 40برابری مدار گردش زمین به دور خورشید، نسبت به مدار گردش ماه به دور زمین جبران می کند. در نتیجه ماه از دید ناظر به اندازه ی خورشید در آسمان دیده می شود و می تواند جلوی نور خورشید را گرفته و بهترین فرصت را برای مطالعاتی که در روز نیاز به تاریکی دارند فراهم کند. اما به دلیل انحراف 145/5 درجه ای صفحه ی مداری ماه نسبت به صفحه ی مداری زمین، ما هر ماهه شاهد کسوف نیستیم و ماه از بالا یا پایین خورشید عبور می کند و باید منتظر برخورد صفحه ی مداری ماه و خورشید باشیم تا این پدیده رخ دهد که سالی حداقل 2 و حداکثر 5 بار اتفاق می افتد.

خورشید گرفتگی سه شنبه 14 دیماه 89، از نوع جزئی بود. در این نوع خورشید گرفتگی،تنها بخشی از خورشید توسط ماه پوشیده می شود که به مکان ناظر در کمربند گرفت وابسته است.
کسوف ها با شرایط یکسان در یک ساروس جای می گیرند. ساروس که لغتی است با منشاء بابِلی به معنای دوره است.دوره ای که گرفت ها در آن رخ می دهند و می توان آن ها را پیش بینی کرد. هر دوره ی ساروس 18 سال و 11 روز و 8 ساعت است. یعنی یک گرفت پس از این زمان دوباره روی می دهد اما با 12درجه تغییر، که پس از سه دوره ما می توانیم کسوف را در همان منطقه اول ببینیم.

اهمیت کسوف در اوایل قرن بیستم برای بررسی صحت نظریه نسبیت عام مشخص شد. بر طبق این نظریه به دلیل وجود انحنای فضا-زمان ،نور تحت میدان گرانشی منحرف می شود. در زمان گرفت ، تصویری از آسمان تهیه شد و سپس با تصویری که شب از آسمان تهیه شده بود مقایسه گردید. با مشاهده اینکه مکان و موقعیت اجرام در روز ، با مکان و موقعیت اجرام در شب متفاوت است، این نظریه که در روز به دلیل وجود خورشید با میدان گرانشی بالا، نور حاصله از اجرام منحرف می شود، تایید گردید.

برخلاف خورشید گرفتگی کامل که تنها در بخش محدودی از کره زمین قابل رویت است، خورشید گرفتگی جزئی در ناحیه وسیعی از زمین قابل رویت می باشد و تنها مقدار گرفت در نواحی مختلف متفاوت است. بیشترین میزان این گرفت در شمال سوئد بود و خورشید گرفتگی بعدی با این میزان گرفت 8 سال بعد در دی ماه 1397 روی خواهد داد که حداکثر میزان گرفت 8درصد در آب های جنوب شرق ایران خواهد بود. به همین دلیل دوستداران پدیده های نجومی این فرصت را غنیمت شماردند و در چنین روزی در برنامه ای که توسط گروه آموزش کاربردی انجمن نجوم آماتوری ایران در همکاری با فرهنگسرای شفق برگزار شد، شرکت کردند. این برنامه با هدف آشنایی و علاقه مند کردن عموم به نجوم آماتوری توسط انجمن با مدیریت آقای مهندس عتیقی و با حضور کارشناسان واعضای انجمن همراه با تجهیزات نجومی کامل، به صورت رایگان برگزار شد.

برنامه از ساعت 11 و با توزیع بروشور و برپا کردن تجهیزات نجومی مجهز به فیلترهای استاندارد رصد خورشید مایلار، و در حضور خبرگزاری های داخلی و خارجی و با پوشش کامل خبری آغاز شد. شرکت کنندگان که بین آنها دانش آموزان خردسال تا دانشجویان رشته های مختلف دانشگاهی و همچنین بانوان شاغل وحتی خانه دار حضور داشتند پس از ثبت تصاویر کسوف توسط دوربین های موبایل خود یا دوربین های خانگی و به کمک ابزارهای نجومی، ضمن آشنا شدن کامل با پدیده ی کسوف، با طرح سؤالاتشان و پاسخ دهی به آن ها توسط مسئولین، با دیگر فعالیت های انجمن نیز آشنا شدند. شور و حال خاصی  دیده می شد که برگزار کنندگان را به وجد آورده بود و از اینکه توانسته بودند با عمومیت بخشیدن به این حرکت مفهوم فراگیر بودن علم و ارایه ساده مفاهیم را اثبات نمایند بسیار خوشحال بودند.

پس از برگزاری نماز ظهر و عصر به جماعت و سپس اقامه نماز آیات در نمازخانه فرهنگسرا، در ساعت 14:15 پایان گرفت اعلام و بدین صورت آخرین گرفت دهه 8خورشیدی و اولین کسوف سال 2011 میلادی پایان پذیرفت. گروه رصدی انجمن نجوم آماتوری ایران با ثبت تصاویر این خاطره ی ماندگار و یک عکس دسته جمعی تلاشگران به برنامه پایان دادند و خاطره کاربردی دیگری از نهضت علمی در ایران عزیزمان را ماندگار نمودند.
انعکاس گسترده اخبار این واقعه قبل و بعد از آن در خبرگزاریهای داخلی و شبکه های رسانه ملی بویژه شبکه بین المللی خبر، خبرگزاریهای خارجی همچون آسوشیتد پرس و حتی رسانه های غربی یاد آور توان بالای ایرانیان در حرکتهای رو به رشد علمی امروزی بود.

عکسها از آقایان: عتیقی و یاری


اشتراک گذاری در:

بیان دیدگاه

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.
نام:(اجباری)
رایانامه:(اجباری)
دیدگاه:

کد امنیتی:
(از چپ به راست)
https://www.instagram.com/iranastronomy/
هم اکنون