***** انجمن نجوم آماتوری ایران نوروز ایرانی و فرا رسیدن بهار پر طراوت را به ایرانیان اندیشمند، در هر جای این کره کوچک خاکی هستند شادباش گفته؛ رویش جوانه های امید و شادی را در سرای پر مهرتان همراه با سلامتی و موفقیت برای همه پارسی زبانان دنیا آرزومند است. روابط عمومی *****    
چهارشنبه 5 اردیبهشت 1403 | 14 شوال 1445 | 24 آوریل 2024
»
»
»
بازگشت سایوز ...

بازگشت سایوز ...
دوشنبه 15 آذر 1389 - 02:30 | شاخه : | 5438 بازدید | 0 دیدگاه
بازگشت سایوز ...
علیرضا اسنجانی-

روز شنبه مورخ 27 نوامبر(6 آذر89)، فضاپیمای سایوز به همراه سه سرنشین خود با نام های میخائیل کورنیکو ، الکساندر اسکفورتسوف و یک فضا نورد زن امریکایی به نام تری کالدول دیسون در ساعت 11:23 دیقه به وقت محلی در قزاقستان به زمین نشست.این کپسول بعد از شش ماه ماموریت خود در ایستگاه فضایی در بامداد همان روز از ایستگاه بین المللی در فضا جدا شد و سه مسافر خود را به زمین، سالم و بدون مشکل باز گرداند. بر اساس گزارش صدای روسیه این کپسول قرار بود که عملیات بازگشت را در روز جمعه انجام دهد، اما به دلیل مشکل فنی که برای کپسول پیش آمد، این عملیات به روز بعد موکول گشت. 

 
اما این خبر بهانه ای شد تا به معرفی فضاپیمای سایوز بپردازیم.
این فضا پیما که توسط شرکت S.P.Caraliouf و صنایع فضایی انرگیا ساخته شده، پر کار ترین و پر استفاده ترین فضا پیمای سرنشین دار جهان است. این فضا پیما در اوایل دهه شصت میلادی به منظور سفر انسان به ماه طراحی شد که پس از پایان ماراتون رسیدن به ماه ، سایوز برای حمل فضانوردان به فضا و ایستگاه فضایی به کار رفت. نخستین پرواز آزمایشی این فضا پیما بدون سرنشین و در تاریخ 28 نوامبر 1966 ( 7 آذر 1345 ) انجام و نخستین پرواز با سرنشین آن در تاریخ 23 آوریل 1967 ( 3 اردیبهشت 1346 ) صورت پذیرفت. برای پرواز این فضا پیما از پرتابه ای موشکی با همان نام سایوز استفاده می شود. 
 
  
این فضا پیما که دارای 7.48 متر ارتفاع، 2.72 متر قطر، 679کیلوگرم وزن و حجمی معادل 9 متر مکعب، دارای سه بخش اصلی است.
 
 
_ گردونه مداری
_ گردونه بازگشتی یا فرود
_ گردونه سرویس دهی 
 
  
بخش اول محل سکونت 3 فضانوردی است که در حال سفر با این فضا پیما می باشند. هر چند زمانی که فضا پیما در فضا باشد، فضانوردان در این بخش سکونت دارند. علاوه بر این وسایل آزمایشگاهی، دوربین ها، وسایل مخابراتی، دستشویی فضایی و سایر وسایل مورد نیاز فضانوردان در این بخش واقع است. همچنین فضا نوردان می توانند این بخش را به وسیله دریچه موجود از بخش های دیگر فضا پیما کاملا جداسازی کنند.این بخش گردونه مسکونی است که با نام مخفف BO در این فضا پیما خوانده می شود.
 
 
  بخش بعدی گردونه مداری و سرویس دهی است که با نام مخفف SA نامیده می شود.این بخش بخشی است که فضا نوردان را از زمین برده و به زمین باز می گرداند. فضانوردان هنگام پرتاب فضا پیما به فضا و در هنگام فرود در این بخش مستقر می شوند. در حین فرود این بخش از دو بخش دیگر جدا شده و به تنهایی وارد جو می شود. این بخش از چندین لایه مقاوم در برابر حرارت و دما ساخته شده که توان مقابله با حرارت فراوان در اثر اصطکاک بدنه با جو زمین را داراست. هنگام ورود بخش به جو، دارای سرعت بسیار بالایی است که هنگام برخورد بر اثر اصطکاک از میزان سرعتش کاسته شده، سپس چتری با نام چتر ترمز باز شده که باعث کاهش بیشتر میزان سرعت می گردد. پس از گذشتن از جو چتر اصلی باز شده و سرعت فضا پیما را بسیار کاهش داده و در نهایت هنگام فرود موتور های ترمز وارد عمل شده و سرنشینان را به آرامی بر زمین می نشیناند. فضا نوردان در تمام طول مسیر چه در این بخش و چه در بخش گردونه لباس فضایی بر تن دارند. همچنین امکان هدایت فضا پیما به طور دستی توسط فضا نوردان در فضا علاوه بر سیستم کنترل در زمین نیز وجود دارد. این بخش یک بار مصرف بوده و پس از هر بار مصرف دیگر قابل استفاده نخواهد بود.
  
و اما بخش سوم و آخر فضا پیما گردونه سرویس، دستگاه ها و پیشرانه است که با نام اختصاصی PAO نامیده می شود. این بخش خود از دو بخش محفظه دستگاه ها و محفظه پیشرانه تشکیل شده است.
در بخش محفظه دستگاه ها، دستگاه های کنترل دما، نیروی الکتریکی؛ ارتباطات رادیویی دور برد و دستگاه های کنترل پرواز واقع شده است. در محفظه پیشرانه نیز همانگونه که از نامش پیداست شامل موتور اصلی و سیستم های پیشرانه ای است که برای حرکت و مانور در مدار زمین و آماده سازی برای فرود به کار می رود. همچنین صفحه های خورشیدی در سطح بدنه این بخش تعبیه شده که در حین پرواز تا شده است و در زمانی که در مدار قرار بگیرد صفحه ها باز شده و فعالیت جذب انرژیِ خورشیدی را آغاز می کنند.
سامانه پشتیبانی زیست در سایوز امکان 3روز زندگی را برای فضانوردان فراهم می آورد. هوای درون کابین ترکیبی از اکسیژن و نیتروژن با فشار 1 اتمسفر است.همچنین گاز دی اکسید کربن و بخار آب تولید شده توسط بازدم فضانوردان توسط کپسول های پتاسیم جذب شده و با ترکیب با آنها اکسیژن تولید می شود که به منبع ذخیره برده شده تا برای مصرف نگه داری شود. همچنین از کپسول های هیدرواکسید لیتیوم برای جمع آوری باقیمانده گاز دی اکسید کربن موجود استفاده می شود.
 
اما انواع طراحی سایوز:
همانگونه که ذکر گردید بعد از اتمام برنامه پرواز به ماه، سایوز به یکی از اصلی ترین فضا پیماها برای حمل افراد و وسایل به ایستگاه مورد استفاده قرار گرفت. در طی یکی از بازگشت های سایوز به زمین در اثر نقص فنی در سیستم تهویه و فشار هوا جان سرنشینان آن گرفته شد که از آن بعد برای اطمینان پوشیدن لیاس برای فضا نوردان در طول مسیر اجباری گشت. اما اشکالی که این تصمیم داشت این بود که به دلیل حجم لباس ها ظرفیت این فضا پیما از 3 نفر به 2 نفر کاهش یافت. اما گونه دیگری از سایوز در سال 198با نام سایوزT و سایوزTM  طراحی شد که دارای 2 برتری نسبت به سایوز بود. اول آنکه فضای داخلی افزایش یافت و قابلیت حمل 3 فضانورد با لباس فراهم شد، همچنین سیستم الکترونیکی آن نیز پیشرفته تر گشت. اما هنوز یک اشکال عمده در این فضاپیما وجود داشت و آن محدودیت قدی برای فضانوردان بود. تا آنکه در سال 2003 پیشرفته ترین نوع سایوز با نام سایوزTMA ساخته شد که در حال حاضر برای خدمت رسانی به فضانوردان در ایستگاه فضایی به کار می رود. از عمده ترین تفاوت این مدل با مدل های قبلی علاوه بر پیشرفتگی در سیستم الکترونیکی محدودیت قدی برای فضانوردان از بین رفت.
اما طرح های دیگری برای سایوز با نام های سایوزTMAT و سایوزACTS در نظر است که قرار است مهندسان فضایی اروپایی نیز در طراحی آن نقش ایفا کنند تا به مصرف کشور های اروپایی نیز برسد. 
 
منابع:
www.astronaux.com
Russian space web


اشتراک گذاری در:

بیان دیدگاه

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.
نام:(اجباری)
رایانامه:(اجباری)
دیدگاه:

کد امنیتی:
(از چپ به راست)
https://www.instagram.com/iranastronomy/
هم اکنون