علیرضا اسنجانی-
ماه گذشته زمانی بود که بزرگی تابش هارتلی2 به حدود قدر پنج و شش رسید. می­توان این دنباله دار را با چشم غیر مسلح تا حدودی غیر واضح در مکان­های خیلی تاریک با نور ماه کم ، یا به وضوح با دوربین­ها و تلسکوپ­ها از مکان­های مختلف مشاهده­کرد. روشنایی هارتلی2 و سرعت غیرعادی­اش در عبور از صورفلکی همه نشان­دهنده چگونگی نزدیک­شدن این جرم به زمین است: در روز چهارشنبه28 مهر89 تنها 12/واحد نجومی فاصله داشت(11 میلیون مایل و یا 18 میلیون کیلومتر) از زمانی­که این پدیده کشف شد، این نزدیک­ترین فاصله یک دنباله دار در چند قرن اخیر به زمین می­باشد. جمعه 9 مهر، دنباله­دار که با جدایی 5/1درجه از جنوب آلفا ذات الکرسی عبور کرد و به سمت شمال شرقی در طول وقت عصر گاهی بدون حضور نور ماه حرکت می­کرد. شاید هفتمین بزرگی که تا کنون باشد که باید روشنایی­اش حداقل تا 9 هفته آینده باقی­بماند.
اکنون فاصله این دنباله دار از زمین تقریباً 18/AU  می­باشد و بیشتر روشنایی اش با وجود متمرکز بودن در یک نقطه کوچک نمایان خواهدشد. پس با­ این ­وجود اگر شما بتوانید ستاره ای با ششمین حد بزرگی قدر آن با چشم غیر مسلح مشاهده کنید، دیدن هارتلی2 دشوارتر خواهد­بود.
نور ماه یک عامل اصلی شروع دوباره در حدود 23 و 24 مهر می­باشد. چهارشنبه 28 مهر89 ، دنباله­دار از فاصله­ای حدودA.U 0.12 به زمین نزدیک شد. در این تاریخ، این مهمان ناخوانده از جنوب عیوق درخشان در صورت فلکی ثور عبور کرد.
در پایان اکتبر201،  دنباله­دار باید هنوز درحدود پنجمین بزرگی خود باشد. اما الآن در برج جوزا است، پس نخواهد توانست ارتفاع بلندی را تا اواخر شب بدست آورد.
 در زمان حضیض از خورشید در 28 اکتبر بهA.U  1.06 می رسد. اما در صبح این روز نزدیکترین بخش ماه فقط چند درجه دورتر قرار دارد. در دهم آبان دوباره می توان بدون ماه به تماشای هارتلی2 نشست. اما الآن دنباله­دار در حال حرکت­کردن و دورشدن از خورشید و زمین است، و حدوداً هر دو هفته دورتر و دورتر شده و کم­کم محو می­شود. در نیمه­شبی در آبان مسیر دنباله­دار از جنوب جوزا و تکشاخ از میانکشتی دم خواهدبود. در اواسط آبان قدر آن در شرق ستاره شعرای یمانی حدود 7 و 8  می­باشد.
در اواسط آذر در دهمین اندازه خود در حالی­که هنوز در شرق شعرای یمانی است محو می­شود.
و اکنون فضاپیمای EXPOXI برای رویارویی مهیا می­شود، تلسکوپ فضایی هابل از مرکز تراکمات گازی داخلی دنباله دار عکس می­گیرد. نورانی­ترین نقطه در این عکس تنها 1 ثانیه قوس پهنا دارد. عدم جریان­های سریع نشان­گر این است که تمام سطح هسته با مقادیر مختلف گاز وغبار فوران می­کند و می­تواند بیانگر این باشد که دنباله­دار نسبتاً تازه بوده و هنوز قشر کثیفی در سطح آن گسترش نیافته­است.
تاریخ پرواز فضاپیما Epoxiتمام توجهات به پرواز پنج شنبه 13 آبان89  برای تصویر برداری هسته دنباله­دار هارتلی2 است که توسط فضاپیمای EPOXI ناسا انجام­می گیرد. ماموریت این فضاپیما ضربات عمیق نام­داشت(deep Impact) که با فرستادن با شتاب بسیار زیاد در هسته دنباله­دار Tempel1 طی پروازی در جولای 2005 همراه بوده­است. کاوشگر عکس­ها و اطلاعات دیگر را در فاصله­ای حدود 60مایل( 100کیلومتر) دریافت می­کرد. نام جدید ضربات عمیق EPOXI می­باشد که مخففی هوشمندانه از "توصیف و مشاهده سیارات ورای خورشید" و "تحقیقات وسیع ضربات عمیق"(DIXI) می­باشد.
مدارکی که از مشاهدات تلسکوپ فضایی هابل در 25 سپتامبر بدست آمده ثابت­می­کند هسته هارتلی 2 کوچک است و احتمالاً حدود 9/مایل(5/1 کیلومتر) پهنا دارد. هابل همچنین ثابت­کرد فوران گاز و غبار از100% هسته هارتلی از سطح خود و نه از روزنه­های مجزا فوران می­کند. از آن­جایی­که هارتلی2 از Tempel1  کوچک­تر اما فعال­تر می­باشد دانشمندان بسیار مشتاقند که شباهت­ها و تفاوت­های بین این­دو دنباله­دار کوتاه مدت را کشف کنند.
رولاندو ولیگاستری از هارتلی2 /103p در 6سپتامبر به وقت جهانی عکس­برداری کرد و از یک تلسکوپ فضایی 1inch f/3.4 Takashi Epsilon 25 استفاده­کرد.
 تاریخچه رد گیری این دنباله­دار چطور امکان­پذیر است که یک دنباله­دار کوتاه­مدت که قابل دیدن با چشم غیرمسلح است تنها تا 24 سال پیش کشف نشده­باشد؟!
مالکولم ­هارتلی اولین­بار آن ­را در 16مارس 1986 در هفدهمین یا هجدهمین بزرگی آن در طول آسمان­پیمایی­اش با تلسکوپ 2/1 متری انگلیسی Schmidt درSiding spring استرالیا کشف­کرد. مجموعه­هایی از اندازه­گیری­های انجام­شده مشخص­کرد که این دنباله­دار کوتاه­مدت است و هر6 سال به دور خورشید می­چرخد. از آن­ جایی­که این دومین دنباله­داری بود که توسط هارتلی کشف شد، به نام هارتلی2 نام­گذاری شد.
استفاده از عنوان103P نشانگر این است که این دنباله­دار صد و سومین دنباله­دار با یک دوره محاسبه شده در چرخش مداری می­باشد.
ردپای مسیر هارتلی2 مشخص کرد که به­تازگی در این مدار گردش جاری­اش افتاده­است. سه برخورد نزدیک با مشتری (A.U33درسال 1982،  A.U09.درسال 1971 وA.U 0.23درسال 1947) مسیر این دنباله­دار را تغییرداده و به ­سمت خورشید نزدیک­تر کرده است. قبل از این برخوردها هارتلی2 هرگز ازA.U  2 به خورشید نزدیک­تر نبوده­است، و بدون مواجهت با خورشید مدار را ترک می­کرد. بازگشت بعدی هارتلی2 در1991 بود، در سپتامبر آن سال درخششی به اندازه قدر 8 داشت و مجدداً در دسامبر 1997 بازگشت. بازگشتش در 2004 در حالی­که خیلی دور از زمین بود بازگشتی ناچیز محسوب می­شد.
و حالا از روبرو و مرکز آن هنوز بهترین نما را می­توانید داشته­باشید، پس تا می­توانید از آن لذت ببرید.
 
*ماه گذشته و عبور این بار8 اکتبر: مشاهده دنباله­دار هارتلی 2 و خوشه پرسئوس در این تاریخ و در  ساعت 30/2 به وقت جهانی. پائولو کندی از ایتالیا در این باره نوشته­است: من از دوربین zenith با سرعت بالا با دهانه لنز 8 اینچی با f2 و یک دوربین(SBIG.ST8300M)  همچنین یک CCD در ابعاد2*2 به نمایش گذاشتم.
14 اکتبر: همکار کندی تونی فلاندرز، دنباله­دار هارتلی 2 را کمی بعد از غروب ماه از مقر مورد علاقه­اش در حومه شهر آرلینگتون-ماساچوست مشاهده کرد. این دنباله دار با وجود رقابت بین دوربین­های 60*12 قابل مشاهده بود و در 7 * 4اینچی­اش نسبتا جذاب به نظر می­رسید هاله روشن داخلی آن حدود 4 درجه در اطرافش قابل دیدن بود.
از یک مقر حومه شهری هارتلی2 از نظر اندازه قابل مقایسه با یک کهکشان در هشتمین سطح بزرگی خود می­باشد. مشخص کردن محل دقیقش کلیدی برای تشخیص آن می­باشد.
در هفته بعد، دنباله­دار به سرعت فوق العاده ای به اندازه 3 درجه در میان  آسمان شب به سمت جنوب شرقی حرکت کرد که این سرعت باعث حرکت آهسته­تر آن در آسمان عصرگاهی شد. بعلاوه ماه تا نیمه­شب و کمی بعد از آن غروب نکرد و به همین علت بیشتر مردم در ساعاتی قبل از طلوع آفتاب به راحتی خواهند توانست آن را پیدا و مشاهده­کنند.
11 اکتبر: امروز صبح آلن ویتمن نوشت: دنباله­دار هارتلی 2 اکنون با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. وی آن را در یک مقر تاریک در جنوب پن­تیکتون در بریتیش کلمبیا مشاهده­کرد. وی گفت این دنباله­دار کمی آسان­تر از M33 در کهکشان مثلث است و این بدین معناست که هنوز برای بیشتر مردم غیر قابل مشاهده می­باشد.
S&T آلن مک رابرت شب گذشته در حالی­که دنباله­دار را با دوربین­های 50*8 زیر آسمان­های تاریک و معتدل نیوهمپشایر مشاهده­می­کرد، آنرا زیبای آسان نامید! او گفت: این دنباله­دار بزرگ و گرد است، و تقریبا با درخششی که سبز –خاکستری تیره است احاطه­شده و با تراکم گاز مایع بسیار کمی دیده­می­شود.
8 اکتبر: هارتلی 2 با تراکم بسیار کم گاز مایع، اما با یک Diffuse coma ( پوشش گازی براکنده اطراف هسته دنباله دار )بزرگ، به شکلی کاملاً متفاوت در میان مقادیری از تابش­های آلوده نمایان شد. مشاهده­کنندگان بزرگی آن را روی­هم ­رفته از 5/3تا 7/2 درجه گزارش کردند.
6 اکتبر: در شب­های پنجشنبه و جمعه، هفتم و هشتم اکتبر، دنباله­دار هارتلی2 به­آهستگی به سمت جنوب با شکوهخوشه ستاره ای در صورت فلکی پرساوش حرکت­ کرد. هاله این دنباله­دار کاملاً پراکنده با سطحی نسبتاً براق می­باشد. پس برای مشاهده آن توسط دوربین و تلسکوپ به آسمانی تیره و بدون ابر احتیاج است.
4 اکتبر: بیشتر مردم در تعطیلات آخر هفته این دنباله دار را یا دیده­اند یا تلاش خود را برای دیدن آن کرده­اند. همکار آلن، تونی­فلاندرز با دوربین 50*1این دنباله دار را در آسمان­های نسبتاً تاریک و بدون ابر پیدا کرده­است. البته پیداکردن آن در بین توده زیادی از ستاره­های ذات الکرسی کمی مشکل بود، اما به قدر کافی آشکار بود که بتوان آن­را که کوچک و درخشان است دید.
دنباله­دار با آن هاله بیضی شکل با روشنایی جزیی مرکزی­اش در اندازه­ای حدود6 تا 8 درجه کاملاً جذاب بود. هاله نسبتاً پراکنده دیده می شد.به طوری­که اغلب مردم که در آسمان­های حومه شهر سعی کرده­بودند آن­را پیدا کنند یا موفق نشده­بودند یا به سختی توانسته بودند آن­ را ببینند.