انجمن نجوم آماتوری ایران » » اخبار » رؤیت هلال » نگاهی به هلال رمضان 1428

نگاهی به هلال رمضان 1428 - قسمت دوم

چهارشنبه 18 دی 1387 - 19:25 | شاخه :

رؤیت هلال | 8039 بازدید | 0 دیدگاه

پیرو مطلب قبلی ، بدینوسیله نظرات شخصی خود را در خصوص وضعیت رویت پذیری هلال در روز برای هلال رمضان 1428 ، عرض می نمایم. قبل از اعلام این نظر ، بهتر است به روشی که در این باره مورد استفاده قرار داده ام بصورت بسیار خلاصه اشاره کنم. پایه ی اظهار نظر بنده بر رکوردهای حدی رویت هلال در روز ( آنچه که تاکنون بدست آمده است ) و نیز باور این نکته که در رصد هلال ( همانند بسیاری از مسائل آزمایشگاهی فیزیک و شیمی ) ، بشرط وجود شرایط مساوی ، باید منتظر بدست آمدن نتایج یکسانی باشیم ، استوار است.
بر این اساس و با توجه به مقایسه مختصات هلال رمضان ( مطابق جداول شماره 2 و 3 نامه قبلی ) با رکوردهای حدی رویت هلال در روز ، به اعتقاد اینجانب ، رویت هلال رمضان 1428 در روز چهارشنبه 21 شهریور 1386 برابر با 12 سپتامبر 2007 و تقریبا" در تمامی پهنه ایران مقدور بوده است. دلایل این اظهار نظر بشرح زیر است :

الف ) بررسی جدائی زاویه ای و ضخامت بخش میانی هلال

برای بررسی رویت پذیری هلال پس از غروب خورشید ، تعداد زیادی از پارامترهای هلال باید مد نظر قرار گیرد. پارامترهایی نظیر ارتفاع هلال ، جدائی زاویه ای ، اختلاف سمت ، فاز ، ضخامت بخش میانی هلال ، مدت مکث ، فاصله زمین تا ماه ، عرض دایرة البروجی ماه و ..... هر یک تاثیر خاص خود را بر رویت پذیری هلال میگذارند. اما وقتی رویت پذیری هلال در روز مورد بررسی قرار میگیرد ، بسیاری از این پارامترها بی تاثیر و یا بسیار کم تاثیر خواهند شد. در نقطه مقابل ، نقش دو پارامتر ، بسیار پر رنگتر از قبل میگردد. این دو ، جدائی زاویه ای ماه و خورشید و نیز ضخامت بخش میانی هلال هستند. در مقایسه این دو مشخصه ی هلال رمضان 1428 با رکوردهای حدی رویت در روز با چشم مسلح ، نکات زیر قابل ذکر است :
1- هر چند که رکوردهای حدی رویت هلال در روز با چشم مسلح در اختیار جناب آقای محسن شریفی است و ایشان با رصد هلال شامگاهی ربیع الثانی 1427 ، دو حد نصاب جدائی زاویه ای و ضخامت هلال را به نام خود به ثبت رسانده اند اما از آنجا که ممکن است بین کارشناسان و تحلیل گران هلال در مورد این رصد اتفاق نظر وجود نداشته باشد ، ضمن عرض پوزش از جناب آقای شریفی ، برای چند لحظه توجه خود را بر روی رکوردهای حدی رتبه دوم و سوم معطوف میکنیم و با استفاده از آن به تحلیل وضعیت رویت هلال رمضان در روز می پردازیم. در همین جا باید به این نکته نیز اشاره کنم که هر چند سوابق رصدی جناب آقای شریفی ، برای اثبات مدعای ایشان در رویت هلال شامگاهی ربیع الثانی 1427 کفایت میکند ولی اگر به این مهم هم قناعت نکنیم ، رصد هلال صبحگاهی ربیع الثانی 1428 توسط جناب آقای احمدیان ، مهر تایید دوباره ای برای رصد جناب شریفی است.
2- مختصات مندرج در جداول 2 و 3 نشان میدهد جدائی زاویه ای هلال رمضان چه در زمان برابر شدن ارتفاع ماه و خورشید و چه در زمان قرار گرفتن ماه در بیشترین ارتفاع از افق ، حتی از رکورد رتبه سوم جدائی زاویه ای هلال در روز با چشم مسلح ( شامگاهی صفر 1428 – جناب احمدیان ) بیشتر است.
3- هلال رمضان 1428 نسبت به چهار هلالی که مبنای رکوردگیری قرار گرفته اند ( جدول شماره 1 ) در فاصله دورتری از کره زمین قرار گرفته بود. بنابراین جدائی زاویه ای نمیتواند به تنهائی مبنای مقایسه هلال رمضان با چهار هلال مذکور قرار گیرد. پر واضح است که تاثیر اوج و حضیض مداری ماه ، در رویت هنگام روز ، فقط به تفاوت ضخامت بخش میانی هلال محدود میشود. این تاثیر در مورد رویت هلال در شامگاه ، علاوه بر ضخامت بخش میانی ، بر روی مدت مکث نیز تاثیرگذار است. مختصات مندرج در جداول 2 و 3 نشان میدهد بجز شهر سراوان ( زمان قرار گرفتن ماه در بیشترین ارتفاع از افق ) ، در سایر موارد جداول 2 و 3 ، ضخامت بخش میانی هلال رمضان از رکورد رتبه سوم ضخامت بخش میانی هلال در رصد هلال در روز با چشم مسلح ( شامگاهی صفر 1428 – جناب احمدیان ) بیشتر است. در شهر سراوان هلال رمضان در حدود 6 ثانیه قوسی از رکورد سوم ضخامت بخش میانی هلال ، باریکتر است اما به همین اندازه از رکورد رتبه دوم ضخیمتر بوده است.

مقایسه بالا بخوبی بیانگر این است که هلال رمضان 1428 چه از نظر جدائی زاویه ای و چه از نظر ضخامت بخش میانی هلال ، وضعیت مناسبتری نسبت به رکوردهای رتبه اول تا سوم رویت هلال در روز با چشم مسلح داشته است. حال به موضوع مهم دیگری که در این رصد حائز اهمیت است می پردازیم.

ب ) بررسی ارتفاع هلال

اثر شکست نور در جو باعث میشود که رویت هلال در ارتفاع پایین ، دشوارتر از زمانی باشد که هلال در ارتفاع بالاتری از افق قرار دارد. در مورد رویت هلال در روز ، به این مهم باید کنتراست نور هلال نسبت به زمینه آسمان را نیز اضافه کنیم. در هنگام روز ، هر چه از افق به سمت سرسو حرکت میکنیم ، آسمان آبی تر و شفاف تر خواهد شد. بنابراین ، مقایسه ارتفاع هلال رمضان از افق ( در زمانهایی که احتمال رویت آن میرود ) با رکوردهای حدی رویت هلال در روز ضروری خواهد بود. این مقایسه نشان میدهد :

1- کمترین حد ارتفاع ماه از افق در رویت هلال هنگام روز ، مربوط به رصد هلال شامگاهی صفر 1428 توسط آقای احمدیان و به میزان 43.897 درجه است. هلال رمضان 1428 در زمان قرار گرفتن در بیشترین ارتفاع از افق و در هر پنج نقطه شاخص ، ارتفاعی به مراتب بیشتر از این حد دارد (جدول شماره 3).
2- برخی از اساتید گرانقدر و تحلیل گران ارجمند هلال معتقدند، مناسبترین زمان برای رویت هلال در روز ، زمان برابر شدن ارتفاع ماه و خورشید از افق است. چنانچه بر این اساس به بررسی ارتفاع هلال رمضان بپردازیم خواهیم دید که از پنج نقطه شاخص اولیه ، ارتفاع هلال در سه نقطه ( اصفهان ، سراوان و آبادان ) بیشتر از ارتفاع هلال در رصد هلال شامگاهی صفر 1428 است و در دو نقطه شاخص دیگر ( سرخس و ارومیه ) این ارتفاع به ترتیب 2.131 درجه و 3.486 درجه از رکورد حدی فوق الذکر کمتر است اما باید توجه داشت که در همین زمان و در این دو نقطه ، ضخامت بخش میانی هلال از رکورد ثبت شده در رصد هلال شامگاهی صفر 1428 بیشتر است و این موضوع میتواند بخشی ( ولو اندک ) از تاثیر کم شدن ارتفاع را جبران کند.
3- در این مقایسه و برای سهولت در کار ، تعداد نقاط شاخص در کمترین میزان ممکن انتخاب شده و از طرف دیگر فاصله این نقاط از هم بسیار زیاد است. برای بررسی وضعیت ارتفاع هلال رمضان ( در زمان برابر شدن ارتفاع ماه و خورشید ) بهتر است نگاهی نیز به مختصات این هلال در تهران بیاندازیم. در ساعت 14:31 روز چهارشنبه 21 شهریور و در تهران ، ارتفاع ماه 43.256 درجه ، ارتفاع خورشید 43.241 درجه ، جدائی زاویه ای 10.652 درجه و ضخامت بخش میانی هلال 0.26 دقیقه قوسی بوده است. ملاحظه میشود که در تهران و در مقابل 24 ثانیه قوسی ضخیمتر بودن هلال نسبت به هلال شامگاهی صفر 1428 ، ارتفاع هلال تنها 0.641 درجه کمتر از رکورد حدی مذکور است.

از جمع بندی موارد مطرح شده در بند الف و ب میتوان به این نتیجه دست یافت که هلال رمضان 1428 از جمیع جهات قابل مقایسه با رکورد رتبه سوم رویت هلال در روز با چشم مسلح است و بنابراین میتوان پیش بینی کرد که در شرایط مساوی جوی ( همانند شرایط جوی رصد هلال شامگاهی صفر 1428 – آقای احمدیان ) ، این هلال تقریبا" در تمامی پهنه ایران و با استفاده از ابزار مساوی ( تلسکوپ 8 اینچ و قویتر ) قابل رویت بوده است.

با احترام
علیرضا بوژمهرانی
3 مهر 1386

اشتراک گذاری در:

بیشتر بخوانید

بیان دیدگاه

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.