***** انجمن نجوم آماتوری ایران نوروز ایرانی و فرا رسیدن بهار پر طراوت را به ایرانیان اندیشمند، در هر جای این کره کوچک خاکی هستند شادباش گفته؛ رویش جوانه های امید و شادی را در سرای پر مهرتان همراه با سلامتی و موفقیت برای همه پارسی زبانان دنیا آرزومند است. روابط عمومی *****    
پنج‌شنبه 30 فروردین 1403 | 8 شوال 1445 | 18 آوریل 2024
»
»
»
ای اژدها بمیر، خورشید ما مگیر

ای اژدها بمیر، خورشید ما مگیر
سه شنبه 15 دی 1388 - 02:30 | شاخه : | 3305 بازدید | 0 دیدگاه
ای اژدها بمیر، خورشید ما مگیر

در روز 25 دی ماه جاری برابر با 15 ژانویه 201میلادی خورشید بخشی از چهره خود را پشت ماه پنهان می کند. هنوز خاطره کسوف کلى مرداد???? در یادها زنده است، هنوز هم یاد حلقه الماس کسوف آن سال هر بیننده اى را نسبت به مشاهده دوباره این پدیده ترغیب مى کند. اگر قصد مشاهده دوباره این پدیده را از خاک ایران دارید باید تا حدود سال????صبر کنید. تا آن زمان کسوفهاى جزئى متعددى رخ خواهد داد که یکی دیگر از آنها هم امروز قسمتى از ایران را در تاریکى فرو خواهد برد.

کسوف در باور گذشتگان
هنگامى که مردم با جنبه هاى علمى نجوم و در نتیجه کسوف آشنا نبودند دیدگاه هاى مختلفى را براى بروز کسوف مطرح مى کردند به عنوان مثال گروهى از مردم معتقد بودند اژدهایى قصد بلعیدن خورشید را دارد البته باید گفت که این تصور بیشتر کشورها شکل گرفته بوده است از این رو در گروهى از کشورها معابدى ساخته شد که به خورشید معروف بودند به این منظور هم ساخته شده بودند که در هنگام بروز کسوف به قید قرعه انسانى را درمعبد به قتل مى رساندند و جگر او را از بدنش بیرون مى آوردند و به طرف خورشید مى گرفتند تا خورشید با سرخى خون و جگر آن فرد مرده دوباره نیروى خود را بازیابد وخود را از چنگال اژدها برهاند عده اى هم بروز کسوف را خوش یمن مى دانستند وبعضى آن را عامل بدبختى تصور مى کردند حتى در بعضى موارد با شروع یک کسوف بین دو ملت جنگ در مى گرفت و یا جنگ چندین ساله به صلحى درازمدت بدل مى شد.
کسوف در ادبیات و اساطیر معمولاً به معنى و هم، ترس، شیطان و اژدها بوده است کلمه eclipse هم که ترجمه انگلیسى این واژه است از واژه اى یونانى به معناى رها کردن آمده است و منظور از این رها کردن آزاد شدن خورشید از دست اژدها است. سالخوردگان کشور چین در اکثر موارد هنوز هم بر اعتقادات خود استوارند و در هنگام بروز کسوف با نواختن طبل و دهل و کوبیدن روى هر وسیله اى که در نزدیکى آن هستند سعى در فرارى دادن اژدهاى شیطان صفت هستند این باور و آداب و سنن در میان تمدن اینکاها که در آمریکا زندگى مى کرده اند هم رواج داشته است ولى در هند وضع فرق مى کند آنان در هنگام هر گرفتن اعم از خورگرفت وماه گرفت وارد آب مى شوند و خود را تا گردن در آب فرو مى برند و با انجام حرکات خاصى که ریشه مذهبى دارد وخواندن دعا از خدایان درخواست مى کنند تا به کمک خورشید بشتابند و خورشید را از چنگال اژدها بیرون بیاورند این خرافات در میان مردم شرقى رایج بوده است ولى خالى از لطف نیست که بدانید اروپاییان حتى تا حدود ??? سال پیش که ایرانیان با جنبه هاى علمى موضوع آشنا بودند باورى داشتند که بیشتربه کتاب هاى علمى تخیلى شبیه است. آنان معتقد بودند یک گاوچران زبردست در حال جنگیدن با اژدهاست و آن را از پاى درخواهد آورد. آنان ستارگانى را که در زمان کسوف کامل ظاهر مى شدند به تیرهاى خارج شده از تفنگ آن گاوچران مى دانستند، آنان براى سپاس و قدردانى از این شجاعت او مقدار زیادى پول و البسه ومواد غذایى در جایى از جنگل پنهان مى کردند تا وقتى که او از آسمان به زمین باز مى گردد فرصت وغذاى کافى براى استراحت داشته باشد و باز هم مانند این دفعه اگر اژدها قصد بلعیدن خورشید را داشت وارد عمل شود و داستان دوباره تکرار شود. حتى زمانى که دیدگاه اروپاییها از این هم علمى تر شده بود یعنى آنان به ثبت این پدیده ها روى کاغذ مى پرداختند و مى دانستند ماه است که جلوى نور خورشید را مى گیرد براى ترسیم صورتکهایى را استفاده مى کردند که نمونه هایى از آن هنوز پابرجاست
چگونه کسوف را بدون خطر مشاهده کنیم؟
به یاد داشته باشید حتى یک ثانیه نگاه مستقیم به خورشید براى از دست دادن چشمهایتان زمان زیادى است، نگاه کردن به خورشید بسیار خطرناک است به همین دلیل استفاده از فیلترهاى مخصوص توصیه مى شود که در ادامه با آن بیشتر آشنا خواهیم شد ولى در صورت عدم دسترسى به فیلترهاى مطمئن روشهاى دیگرى هم براى مشاهده کسوف وجود دارد. ساده ترین روش مشاهده غیرمستقیم که به جعبه تاریک معروف است و هزینه اندکى را نیز به همراه دارد به صورت زیر ساخته مى شود:

ابتدا یک جعبه به ابعاد ?? *?? *?? سانتیمتر آماده کنید (ابعاد جعبه اهمیت چندانى ندارد) ولى نباید بیش از حد کوچک ساخته شود (اندازه هاى بالا به عنوان یک حد اول محسوب مى شود) اول مطمئن شوید هیچ جاى جعبه سوراخ و یا بریدگى ندارد سپس در یک طرف جعبه شکافى به ابعاد ?ط? ایجاد کنید و قطعه اى آلومینیومى را طورى روى شکاف قرار دهید که تمامى سطح آن را در بر بگیرد و در نهایت با سوزن سوراخى در وسط آلومینیوم ایجاد کنید. حال نوبت به طرف دیگر جعبه مى رسد، دقیقاً در سمت مخالف سوراخ آلومینیوم شکافى به ابعاد تقریبى آن سطح ایجاد کنید سپس کاغذ ضخیم کالک (در صورت عدم دسترسى چندبرگ کالک ظریف و یا دستمال کاغذى) را طورى روى آن شکاف قرار دهید که تمامى آن را در بر گیرد. حال دستگاه ساده شما ساخته شده و آماده استفاده است، اگر جعبه را طورى به طرف خورشید قرار دهید که سوراخ روى ورقه فلزى دقیقاً در برابر خورشید قرار بگیرد در طرف دیگر جعبه یعنى روى کاغذ کالک تصویر کسوف را مشاهده خواهید کرد. همانطور که ذیلاً ذکر شده مدل جعبه تاریک ساده ترین و ارزانترین وسیله به شمار مى آید ولى روش دیگرى هم وجود دارد که به مشاهده اپتیکى غیرمستقیم معروف است. در این روش شما به یک تلسکوپ و یا دوربین دوچشمى نیاز دارید که هیچگونه فیلترى در جلوى دهانه آن نصب نشده باشد. براى مشاهده به این صورت شما باید دوربین را توسط قطعه اى کاغذ بپوشانید که نور از طرف دیگر آن سایه دوربین را نمایان نکند. سپس دوربین را به صورت تقریبى روى خورشید تنظیم کنید هنگامى که خورشید از طرف دیگر دوربین روى زمین نمایان شد دستگاه آماده استفاده خواهد بود البته براى مشاهده واضح  تر مى توان قطعه اى کاغذ را به صورت موازى با خورشید و دوربین قرار داد. شایان ذکر است اگر از دوربین دوچشمى استفاده مى کنید بهتر است جلوى یکى از چشمى ها را با درپوش مسدود کنید تا از عبور نور جلوگیرى به عمل آید.

مشاهده مستقیم:
براى مشاهده مستقیم این پدیده مى توانید از عینک هاى مقوایى مخصوص که در جلوى آنها فیلتر مایلار قرار دارد استفاده کنید (به یاد داشته باشید که قرار دادن چند عینک آفتابى روى هم و مشاهده خورشید به وسیله آن باعث جلوگیرى از رسیدن پرتوهاى مضر به چشم شما نمى شود و با وجود سیاهى عینک هنوز هم خطر جدى چشم شما را تهدید مى کند. این نکته را نیز باید یادآور شد که حتى با مجهزترین و قویترین فیلترها هم مشاهده مستمر گرفت باعث خسارت جبران ناپذیرى خواهد شد.
فیلترهاى خورشیدى و انواع آن:
اگر مى خواهید از سلامت چشمهایتان در پایان گرفت اطمینان کامل داشته باشید استفاده از فیلترهاى مایلار که خورشید را به رنگ سفید نمایان مى سازد و آسمان را تاریک مى کند کفایت مى نماید ولى اگر قصد رؤیت شراره هاى خورشیدى (زبانه هایى که به علت واکنش هاى هسته اى خورشید به وجود مى آید و حامل مقدار زیادى ماده گداخته است و به طرف مرزهاى بى کران فضا شلیک مى شود) را دارید باید از فیلترهایى قویتر موسوم به هیسروژن اکفا که حتى قادر به نشان دادن مواد مذاب سطح خورشید است استفاده کنید ولى اگر دسترسى به فیلتر برایتان مقدور نیست و مى خواهید خورشید را قرمز کم رنگ ومایل به نارنجى مشاهده کنید بهترین وسیله دیسک سیاه درون فلاپى دیسکت هاست. در ضمن در حین مشاهده کسوف از درون این فیلتر باید از دولایه دیسکت  استفاده کنید، یک لایه دیسکت تنها براى عکسبردارى و فیلمبردارى کفایت مى کند از دیگر فیلترها مى توان به ورقه هاى نازک پلى استر - فیلمهاى رادیولوژى سوخته، حلقه فیلم و حتى دمى دى هاى معمولى که خورشید را به رنگ آبى درمى آورد اشاره کرد. آخرین وسیله اى هم که مى تواند پشتیبان چشمهاى شما باشد فیلترهاى جوشکارى شماره?? یا ?? است (در صورت عدم دسترسى، از چند فیلتر جوشکارى روى هم با شماره هاى کمتر استفاده کنید) که خورشید را به صورت سبز از پس ماه گرفته ظاهر مى سازد و فیلتر بسیار مناسبى براى عکاسى است زیرا به زیبایى این پدیده و عکسى که توسط شما گرفته شده است مى افزاید.

عکسبردارى از کسوف:
در این بخش سعى مى کنیم نکات لازم براى عکسبردارى موفق از کسوف را خاطرنشان کنیم. عکسبردارى از هر جرم یا پدیده آسمانى و یا هر پدیده دیگرى با استفاده از دوربین هاى عکاسى معمولى و خانگى امکانپذیر نیست و لزوماً باید از دوربینهاى مکانیکى یا دیجیتال استفاده کرد. در مورد نوع و انتخاب دوربین در ادامه مطلب توضیحات لازم داده شده است.

1- براى آنکه خورشید با جزئیات لازم بر روى فریم عکاسى ثبت شود نیازمند تله اى به بزرگى mm50تا ???? میلى متر هستیم البته عملاً به جاى لنزهاى خاص مى شود از تلسکوپ هرچند کوچک استفاده کرد البته استفاده از سه پایه هم توصیه مى شود زیرا تنظیم دقیق با دست روى گرفت غیرممکن است ولى اگر از دوربین هاى دیجیتال استفاده مى کنید مى توان استفاده از بزرگنمایى اپتیکى یا دستى را روش مناسبترى ارزیابى کرد، دراینجا خاطرنشان مى کنم درعکاسى با چنین دوربین هایى نباید از بزرگنمایى خاص دیجیتال استفاده کرد زیرا در این زوم واقعیت این است که تصویر، حاصل از بزرگترین تله نصب بر روى دوربین است که باعث افت شدید وضوح تصویر مى گردد. درصورتى که شما علاقه مند به بزرگنمایى بیشتر روى محدوده خاصى هستید بهتر است بعد از پایان گرفت با برنامه هاى گرافیکى آن را ادیت نمایید.

?- استفاده از فیلترهاى خورشیدى:
معمولى ترین نوع فیلتر استفاده شده در عکاسى فیلتر مایل است ولى اگر مى خواهید عکسهاى زیباترى تهیه کنید استفاده از دیسک موجود در دیسکت که ? و یک دوم اینچ هم به صرفه تر و هم جذاب تر باشدالبته اگر دسترسى به فیلترهاى هیدروژن آنها دارید هیچ فیلترى توانایى رقابت با آن راندارد. در مورد انواع فیلترها قبلاً توضیحاتى ارائه شده است در صورت تمایل به قبل مراجعه نمایید)

? - فراموش نکنید که براى عکسبردارى قبل از شروع کسوف چندین آزمایش را با میزان دیافراگم وگشودگى لنز و یا سرعت شاتر انجام دهید زیرا این قسمت از کار حتى براى حرفه اى ترین عکاسان هم لازم است. در ضمن هرگز به نورسنجى دوربین اطمینان نکنید زیرا در عکاسى نجومى معمولاً با خطاهاى جدى مواجه است.

? - اگر استفاده از لنزهاى تله قوى و یا تلسکوپ براى شما مقدور نیست ناامید نشوید زیرا با لنزهاى نرمال و حتى واید هم مى توان عکسهاى کم نظیرى را تهیه کرد.

فیلمبردارى ازکسوف:
براى ثبت کسوف و حتى بعضى ازتحقیقات خاص علمى هیچ چیز بهتر از فیلم بردارى نیست از این رو قسمتى از مطلب هم به فیلمبردارى از خورشید گرفتگى اختصاص دارد.

امروزه در بیشتر دوربین هاى فیلمبردارى براى ثبت اطلاعات از تراشه CCD و یا MOS (اکسید فلز نیمه هادى) استفاده مى شود که براى ضبط نورخورشید هر دو از توانایى هاى نسبتاً مساوى برخوردار هستند براى انتخاب نوع فیلم هم یادآور مى شوم که فیلم هاى Hi-8 یا S-VHS داراى وضوح بیشترى نسبت به انواع قدیمى تر خود یعنى نوارهاى VHS-C یا VHS برخوردار است.

گروهى از دوربین هاى فیلمبردارى خانگى (هندى کم ها) داراى قدرت زوم اپتیکى ?? برابر و یا حتى ??? برابر زوم دیجیتال هستند که براى تنظیم روى خورشید بدون تلسکوپ یا تله کانورتور ایده آل به نظر مى رسد ولى اگر قدرت زوم اپتیکى دوربین شما کمتر است مى توانید آن را به وسیله DG-Adap در پشت دوربین یا تلسکوپ مستقر سازید. البته در صورتى که قصد فیلمبردارى از کسوف به صورت مستمر دارید باید بدانید که خورشید بعد از گذر چند ثانیه از میدان دید شما خارج مى شود لذا مجبورید تا از موتورهاى ردیاب مخصوص استفاده کنید که این روش علاوه بر صرف زمان زیاد از جذابیت فیلم شما خواهد کاست بنابراین توصیه مى کنم اگر قصد فیلمبردارى از کسوف را دارید بهتر است بعد از شروع کسوف هر ? یا ? دقیقه یکبار چندثانیه فیلمبردارى کنید و بقیه مدت کسوف را صرف لذت بردن از این واقعه و یا ثبت به روشهاى دیگر یاد شده باشید در انتهاى این قسمت هم به شما یادآورى مى کنم که قبل از شروع کسوف برنامه دوربین را فعال کنید و زوم آن را یا به حالت دستى درآورید یا به صورت زوم و فوکوس روى بى نهایت قرار دهید امیدوارم که با خواندن این بخش بتوانید نهایت استفاده را ببرید و در طول کسوف هم مشکل خاصى براى ابزار شما پیش نیاید و در نهایت بتوانید فیلم جذابى را تهیه کنید.
کامبیز خالقى


اشتراک گذاری در:

بیان دیدگاه

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.
نام:(اجباری)
رایانامه:(اجباری)
دیدگاه:

کد امنیتی:
(از چپ به راست)
https://www.instagram.com/iranastronomy/
هم اکنون