مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران درباره ماهواره‌های زیادی که به دور زمین در حال چرخش هستند و راه کار‌های جلوگیری از برخورد آن‌ها با یکدیگر توضیح داد.

مسعود عتیقی مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت وگو با خبرنگار حوزه فناوری گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ازدحام در آسمان و برخورد ماهواره‌ها با یکدیگر که در دور زمین در حال چرخش هستند گفت: به غیر از ماهواره‌های قبلی، هزاران ماهواره دیگر به زودی به دور زمین خواهند چرخید و برای جلوگیری از برخورد‌های فضایی به قوانین بهتری در دنیا نیاز داریم.

عتیقی در ادامه بیان کرد: در سال‌های اخیر، ساخت ماهواره‌ها با قطعات تجاری؛ کوچکتر، ارزان‌تر و آسان‌تر انجام شده است که وزن بعضی حتی به اندازه چند گرم است! این بدان معنی است که افراد و کشور‌های بیشتری می‌توانند آن‌ها را به مدار بفرستند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ادامه داد: اکنون، اپراتور‌های بزرگ ماهواره‌ای نیز شروع به پرتاب اَبَرگروه‌های ماهواره‌ای شامل صد‌ها یا حتی هزاران ماهواره کوچک که با هم در ارتباط هستند، به مدار زمین کرده اند و در سال‌های پیش رو، تعداد ماهواره‌های در مدار زمین به سرعت افزایش پیدا می‌کند؛ این بدان معناست که برای جلوگیری از سقوط فضایی به قوانینی نیاز داریم.

به گفته‌ی این مقام مسئول،  با وجود مشکلات ناشی از ازدحام ماهواره‌ها در اطراف زمین، فعلاً هیچ تعریف الزام آور قانونی برای مجموعه‌های ماهواره‌ای و یا به اصطلاح مگا مجموعه‌های جدید ماهواره‌ای وجود ندارد. اینکه دقیقاً چه تعداد ماهواره یک اَبَرمجموعه را تشکیل می‌دهد، ناشناخته است و هر کشور می‌تواند برای این اصطلاح برداشت و تعریف متفاوتی داشته باشد.

عتیقی ادامه داد: شفافیت موضوع در سطح بین الملل می‌تواند زمینه ساز ایجاد دستورالعمل‌هایی به ویژه برای مجموعه‌های بزرگ از ماهواره باشد تا به استفاده ایمن و پایدار ماهواره‌ها در مدار ارتفاع کم زمین، کمک کنند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ادامه داد: بیشتر ماهواره‌ها در مدار ارتفاع کم و بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر از سطح دریا قرار دارند و این منطقه متراکم محسوب می‌شود، زیرا ماهواره‌های زیادی در آنجا وجود دارد. البته طول عمر ماهواره‌های کوچک، کوتاه‌تر از ماهواره‌های بزرگتر است که به طور معمول در ارتفاع بالاتر می‌چرخند.

عتیقی ادامه داد: برای جلوگیری از اختلالات رادیویی در ارتباطات ماهواره ای، اخیراً یک آژانس تخصصی در سازمان ملل برای استفاده از طیف رادیویی ماهواره ها، چارچوب نظارتی خود را به روز کرده و جدا از سایر مقررات فضایی به این موضوع نیز پرداخته است. بر این اساس، مجموعه‌های غول پیکر ماهواره‌ای در یک جدول زمانی انعطاف پذیر قرار می‌گیرند و فقط از فرکانس‌های مورد نیاز در زمان‌های اختصاصی استفاده می‌کنند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری اظهار کرد: جلوگیری از برخورد و ردیابی به موقع ماهواره‌ها امری ضروری است و اگر مدار ارتفاع کم زمین مملو از ماهواره و اَبَرمجموعه‌های ماهواره‌ای شود، اجتناب از برخورد دشوارتر خواهد شد؛ به طور نمونه در سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، آژانس فضایی اروپا مجبور شد موتور‌های نیرومند یکی از ماهواره‌های خودش را روشن کند تا ماهواره خود را از ماهواره دیگری دور کند، در غیر این صورت هر دو با هم برخورد می‌کنند.

او اضافه کرد: البته مجموعه‌های بزرگ ماهواره‌ای نظیر Starlink که مشکلات فراوانی برای رصدگران و عکاسان نجومی نیز ایجاد کرده است؛ اما فواید برخی از مجموعه‌های ماهواره‌ای در مدار پایین، برای اهداف اقتصادی - اجتماعی و زیست محیطی نیز بسیار زیاد است؛ به همین دلیل، به نظر می‌رسد که در آینده نزدیک تعداد این مجموعه‌ها افزایش پیدا کند و از سوی دیگر برای اطمینان از جلوگیری از بروز مشکلات، قوانین و تعاریف باید در مقیاس بین المللی روشن شود.