طرح پوستر برنامه از: مسئول بخش IT انجمن نجوم آماتوری ایران، جناب آقای مهندس محسن شبانی ریزی

مخاطبان خوب وبگاه انجمن، هنوز خاطرات گزارشهای جذاب رصدی سرکار خانم مونا کریمی نژاد عضو فعال انجمن که هم اکنون برای ادامه تحصیل به خارج از کشور سفر کرده اند، در اذهانشان ماندگار است و در نبود ایشان، دوست نجومی دیگرمان جناب آقای سید محمد امین میرغضنفر با گزارشی متفاوت و زیبا، سفر علمی رصدی نهم آبان 98 انجمن نجوم آماتوری ایران را تشریح کرده اند، ضمن آنکه ایشان در این شب رصدی، بسیار فعال بوده و کمک زیادی به دوستداران رصد و عکاسی نمودند که همین جا، جا دارد از این دوست آسمانی قدردانی نماییم.  پس شما دوستداران آسمان پر ستاره و برنامه های رصدی هم با این گزارش که با عکسهای نجومی دوستان همسفر ارایه شده است، همراه گردیده و از وصف زیباییهای آسمان سحر انگیز بیشتر لذت ببرید...

برای همه انسان ها، مایی که ناخواسته به زمین گره خورده ایم هستند مسیر های بسوی رهایی از این بند اجباری...
وقتی در میان نور روز و محاصره این همه آهن و سنگ مصنوع، چشمانمان به دنبال مآمنیست برای آساییدن و یافتن آنچه ساخته شده بشر نیست. آن چه اسیر قوانین نیمه پایین افق نیست و می توان در هر سنی، با هر شکلی به آن نگریست و برای دمی هم که شده گوش به فرمان نبود و با چشمانی پر از کنجکاوی به جنگ نادانسته ها رفت!
به همین دلیل شاید چند ده مشتاق را در بعدازظهری نه چندان گرم و نه خیلی سرد، از گوشه و کنار شهر که نه، کشور، به نقطه ای رساند تا از زمین به قصد مقصدی زمینی، راهی آسمان شویم.
صحبت از برنامه رصدی انجمن نجوم آماتوری ایران در شبانگاه نهم و بامداد دهم آبان ماه در استان سمنان است.
سفری که خیلی زود، قبل از فرار خورشید به سمت شب معنی خود را یافت... هنوز راه به نیمه نرسیده بود که غروب هنگام، هلال سه روزه و جوان ماه در قِران مشتری با ماه، دلیلی بود بر توقفی قبل از رسیدن.
مهم نیست کجایی، وقتی آسمان زمان رخ نمایی خود را تعیین می کند من و شمای زمینی باید هر جا که هستیم رخ از سنگ زیر پای خود برچینیم و آنچه و بالای سرمان است را دریابیم. اولین رخنمایی آسمان به دست ماه و سیاره برجیس یا همان مشتری معروف بود. جایی که این دو آرام و سو سو زنان کنار هم، لب افق نشسته بودند تا آنان که روی صندی ها نشسته بودند بایستند. کوچک و بزرگ، با هر عنوان و مقامی باید آلایش ها و آرایش ها  را می پالیدند و کنار جاده ای نه چندان شلوغ ایستاده و چه با چشم سر و چه از درون تلسکوپ اولین روشنایی های شب را شکار می کردند.





قِران مه و مشتری یا به گفته عامه تر، مقارنه این دو جرم، اتفاقی زیبا بود ولی زود گذر. به جبر گردش زمین به دور خود کم کم هلال جوان ماه به زیر افق رفت و مشتری هم اندکی بعد غرق در این برکه نارنجی شد تا ارباب حلقه ها، همان سیاره کیوان یا زحل معروف این بار نقطه ای شود بر روی سینه حالا سرمه ای رنگ آسمان. کیوان گرچه با چشم غیر مسلح زیباست اما اگر اندکی دل به دنیای فن آوری های ساخت بشر دو پا ببندیم زیباییش با شکوه همراه می شود. از درون تلسکوپ می شد حلقه های دور گردن این موجود آسمانی را کشف کرد. اتفاقی که چه اولین بار برای انسان رخ دهد و چه هزار و چندمین بار، مانند نقطه عطف یک قطعه ماندگار موسیقی، مو بر تن برمی خیزاند. داستان رقص ماه و برجیس، دلبری کیوان و سیاه شدن آسمان، ساعتی به طول انجامید ولی آنان که نیمه زیر افق را رها کرده بودند نه این یک ساعت را متوجه شدند و نه گذر خودرو های راهی را که غران از کنارشان می گذشتند. بازار صحبت و گفتگو نیز کم کم گرم شد و علاوه بر چشم ها، گوش ها و لب ها نیز از خواب روزانه بیدار شدند و به استقبال بیداری شب رفتند. 



و اما آسمان...

نمای اول؛ شروع شب:

هر چقدر هم قصدت غیر زمینی باشد، باز نیاز های زمینی محکوم به بر طرف شدنند. قبل از رصد باید استراحت کرد، خورد و آشامید و آماده شد تا در نیمه راه شب، از مسیر ستاره ها باز نماند. و این بهترین بهانه بود تا حسینیه ای قدیمی در روستایی دورافتاده محل تناول غذایی ساده، در جمعی که کم کم در حال دوست شدن با هم بودند باشد تا اینگونه آخرین نیاز های زمینی، قبل از دل به آسمان دادن نیز رخت بر بندند و چشم هایی که شب های قبل، در این ساعات کم کم آماده خواب بودند این بار بیداری را جستجو کنند. 



نمای دوم، ضربان شب: 
از استراحتگاه روستایی قدیمی و چند برخورد با مردم گاه صمیمی و گاه کنجکاو به سمت تاریک ترین قسمت سفر (که بنا بر قوانین نانوشته ریاضیات منجم بودن، از آن قدر مطلق گرفته شده و این تاریکی مساوی روشنی است!!!) راهی شدیم. مسیری که در انتهایش ترسی داشتیم از اینکه شاید باران دیشب، توان تحمل وزن ما را از زمین رصدگاه قدیمی گرفته باشد و اینگونه آهسته ترین گام های ممکن را برداریم. همین حرکت آهسته، ضربان قلب ها را برای دیدن آسمان بالاتر می برد و گویی قرار بود تشنه ترین نگاه ها به آسمان دوخته شود.





نمای سوم؛ شب، سکوت، صدا... 
بالاخره به لحظه دیدار رسیدیم. آسمانی که که بر خلاف آنچه در شهر دیده بودیم، به قرمزی نمی گروید و سیاه بود. و وقتی حرف از کلمه سیاه می زنیم دقیقا منظور سیاه است. نه یک کلام بیش و نه یک کلام کم!!! روی این همه سیاهی گویی دست خلقت هزاران هزار دانه الماس را خرد کرده و در نهایت دست و دلبازی روی پارچه سیاهی که خود دوخته، پاشیده. دانه هایی که کنار هم داستان و افسانه هایی سروده اند و اوایل رصد به بازگویی بعضی از این داستان ها و شناخت شکل ها گذشت. از شکارچی تا دوقلو ها. از ستاره قطبی تا مسیر های جهت یابی آسمان... از داستان تولد تا حماسه مردن (البته برای ستاره ها). هوا کم کم سرد می شد و دل ها گرم اما آسمان هم گویی برخی ساعات سر سازگار نداشت. کم کم ستاره ها را چید و برای ساعتی زیر ابر برد تا مجالی فراهم شود تا با ستاره های مصنوعی و حدس جای ستاره ها به صحبت های کلاسیک آموزشی زیر سقف پوشیده آسمان برسیم. سقفی که مانند چشمی خواب الود، گه باز و گه بسته می شد. گه می نگریستیمش و گه نمی گریستمان... سرما کم کم جمعیت رصد گران فعال را از دو رقمی به یک رقمی کاهش داد تا همهمه ایجاد شده به سکوت تبدیل گردد. سکوتی که گهگاه در خلوت های دو نفره با همخوانی نظم ها و نثر تا مرز صدا می رفت ولی شکسته نمی شد. حتی قطارهایی که هر چند ساعت یک بار نور و سکوت شهر را سوغات می آوردند و شهاب هایی که شلیک می شدند هم حداکثر دل این شیشه را ترک می انداختند. 



نمای چهارم؛ فلق: 
همه روز ها، شبی شب می شوند و همه شب ها روزی، روز. مثل اولین شب ماه نوامبر فرنگی ها که برای عده ای دور آتش، برای تعدادی پشت دوربین و برای معدودی زیر آسمان صبح شد و بار دیگر افراد یکدیگر را بجای صدا، از روی چهره شناختند. صبحانه اول زیر نور فلق، عکسی دست جمعی بود و صبحانه دوم زیر نور چراغ های یک رستوران سنتی؛ همان همیشگی... 



تیتراژ پایانی؛
عصر جمعه و خانه بازگشتیم به سمت خانه تا مایی که مانند نور ستاره ها درون یک تلسکوپ در یک نقطه کانونی شده بودیم، بار دیگر جدا شویم و مانند نام های تیتراژ پایانی یک فیلم کوتاه از درب اتوبوس بگذریم و هر یک به سمت دنیای زمینی خود پیش رویم. دنیایی که حالا برای همه ما یک واحد عملی پاس شده آسمان داشت و دیگر مثل قبل نبود. بطور قطع، آسمان شب های آینده را تعداد بیشتری به نظاره خواهند نشست...