گروه آموزش کاربردی انجمن نجوم آماتوری ایران طی دو دهه اخیر رصدهای آموزشی و کاربردی متعددی را برای علاقمندان به اجرا در آورده است و امسال با توجه به شرایط عمومی کشور، انجمن برنامه رصدی نداشت! اما با تماسهای زیادی که دوستداران آسمان با دفتر انجمن داشته اند و با اقبال عمومی در نظرسنجی اخیر، مناسب دیده شد تا گشت رصدی آموزشی برای پایان سال برنامه ریزی و نحوه حضور علاقمندان و سایر اطلاعات در اختیار عموم دوستداران آسمان و بویژه طرفداران برنامه های رصدی انجمن قرار گیرد.  امید است در این برنامه ضمن استفاده از زیباییهای آسمان مسحور کننده کویر ده نمک، با یادگیری روشهای متنوع عکاسی نجومی به همراه ایجاد امکان رصد اجرام اعماق آسمان از درون تلسکوپ، فرصت علمی مطالعاتی جذابی برای شرکت کنندگان فراهم گردد. لازم به ذکر است که با وجود فرصت کم باقیمانده، متقاضیان هر چه زودتر ثبت نام قطعی خود را به انجام رسانند.

زمان: پنج شنبه و جمعه : 16 و 17 اسفند 1397

• محل رصد: سرکویر استان سمنان - رصدگاه خاطره انگیز کاروانسرای تاریخی ده نمک برای رصدگران قدیمی همراه
• زمان حرکت: ساعت حضور 13:30 روز پنجشنبه شانزدهم اسفندماه 1397 و حرکت راس ساعت 14
• زمان بازگشت: قبل از ظهر جمعه هفدهم اسفند

امکانات گشت:

• همراهی مدرسان و کارشناسان با تجربه و شناخته شده
• آموزش آسمان زمستان و صورت‌های فلکی و اجرام اعماق آسمان
• آموزش رصد آسمان با نرم‌افزارهای نجومی و تلفن همراه
• رصد اجرام زیبای آسمان با تلسکوپ‌ و تجهیزات رصدی همراه
• آموزش عکاسی نجومی وعکاسی از راه شیری و اجرام اعماق آسمان
• بازدید از بافت تاریخى کاروانسرا
• اتوبوس توریستی
• قرار داشتن شرکت کنندگان تحت پوشش خدمات بیمه در کل سفر
• پذیرایی به همراه دسر خنک در مسیر رفت و برگشت
• نوشیدنی‌های گرم و پذیرایى در طول برنامه تا صبح + شام و صبحانه
• سایر برنامه‌های آموزشی و گردشگری متناسب با منطقه رصدی
• آلماناک (نقشه و زمان وقایع نجومی سال) 2019 مزین به امضای پدر ستاره شناسی آماتوری کشور جناب آقای مهندس احمد دالکی، هدیه ویژه انجمن به شرکت کنندگان این برنامه رصدی
  
  
  

  آلماناک2019

هزینه، مهلت و ظرفیت ثبت نام:

• مبلغ ثبت نام: 250 هزار تومان
• شماره حساب جهت واریز: حساب سیبای بانک ملی ایران به شماره 0105510714002 به نام انجمن نجوم آماتوری ایران
• ظرفیت ثبت نام: محدود
• مهلت ثبت نام:  تا روز سه شنبه 14 اسفند 1397

نحوه ثبت نام:

تماس با شماره تلفن 66922627 در تهران و انجام رزرو اولیه و بلافاصله واریز و  تماس مجدد جهت ثبت نام قطعی

• واریز هزینه ثبت نام حداکثر تا 24 ساعت بعد از رزرو؛ ارسال تصویر فیش از طریق لینک ارتباطی تلگرام انجمن در کانال ( لطفا اصل فیش را در روز عزیمت به همراه داشته باشید)
• تماس با شماره تلفن 66922627 و تکمیل اطلاعات ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر

توجه (مهم): لطفا از دریافت پیامک انجمن توسط تلفن همراه خود اطمینان حاصل نمایید. (دریافت پیام تبلیغاتی تلفن همراه باید باز باشد)

وسایلی که می‌توانید همراه خود داشته باشید:

• با توجه به آب و هوای منطقه کویری در این فصل، همراه داشتن لباس گرم مناسب به نحوی که موجب کاهش فعالیت شما نگردد.
• کارت شناسایی عکس دار
• چراغ قوه با نور قرمز
• تلسکوپ و یا دوربین دوچشمی شخصی
• زیر انداز انفرادی
• کفش مناسب طبیعت گردی
• لیوان و وسایل بهداشتی شخصی
• صمیمیت و شادابی
  

همدلی و همراهی شما، انگیزه ما را برای تلاش در شناساندن زیبایی های واقعی آسمان این سرزمین پهناور بیشتر خواهد کرد.

بر اساس پیشنهادات دوستان شرکت کننده در سفرهای قبلی انجمن و بنا به نظر سنجی های انجام شده، اطلاعات لازم جهت برنامه سفر علمی دوستداران آسمان در برنامه رصدی-عکاسی نجومی پیش رو جهت بهره گیری حداکثری شرکت کنندگان محترم، به شرح ذیل جهت ثبت نام کنندگان گرامی تقدیم می گردد؛ بدیهی است نقشه آسمان شب رصدی و توضیحات علمی این برنامه جهت آمادگی ذهنی پذیرفته شدگان در این شب رصدی است.

برنامه های گشت نجومی اسفند97 (ویژه ثبت نام کنندگان):

1- حرکت راس ساعت 14

توجه: برای حفظ نظم برنامه گروه آموزش کاربردی هیچ مسئولیتی در قبال تاخیر دوستان شرکت کننده ندارد.

2- توزیع بروشور علمی برنامه رصدی شب نجومی پیش رو و پذیرایی در مسیر به همراه پخش فیلمها و کلیپهای نجومی

3- رسیدن به رصدگاه و آشنایی با موقعیت رصدگاه

4- رصد شامگاهی و آموزش عکاسی از هلال شامل رویت کمان ابروی زیبای آسمانی رجب1440 قمری و همچنین سیارات شامگاهی با چشم غیرمسلح و با تجهیزات رصدی قدرتمند همراه با راهنمایی علمی کارشناسان و محتوای علمی برشور

5- صرف شام گرم و ایجاد آمادگی برای رصد شبانگاهی با سخنان علمی کارشناسان گروه

6- عکاسی از سوژه های آسمانی و رصد شبانگاهی با استفاده از نقشه هایی که در اختیار شرکت کنندگان گرامی از قبل قرار گرفته است (شامل صور فلکی و اجرام اعماق آسمان در زمینه آنها)

7- پذیرایی با نوشیدنی گرم در طول شب و گپ و گفت نجومی صمیمانه اعضا در سالن اجتماعات کاروانسرا همراه با ارایه موارد آموزشی در فرصتهای بین برنامه با ویدئو پروژکتور توسط کارشناسان هر بخش در فضای اختصاصی بدین منظور

8- رصد صبحگاهی بویژه سیاره ناهید و اجرام قابل رصد و  تجدید خاطره علاقمندان با عکاسی طلوع باشکوه مهر تابان از افق کاروانسرا و کویر

9- صرف صبحانه گرم و آمادگی برای بازگشت

10- بازگشت به تهران پیش از ظهر روز جمعه 17 اسفند97

امید است همچون همیشه، با اجرای این برنامه ها پایان یک برنامه خاطره انگیز و زیبای علمی، آموزشی دیگر از گروه آموزش کاربردی انجمن نجوم آماتوری ایران باشد.

ده نمک روستای تاریخی دراستان سمنان - شهرستان آرادان

کلمه کاروانسرا ترکیبی از کاروان (کاربان) به معنی گروهی مسافر که گـروهی سفر می‌کنند و سرای، به معنی خانه و هـردو واژه برگرفته از زبان پهلوی است کاروانسرا روستای تاریخی ده نمک محل یا بنایی است که کاروان را در خود جای می‌داد. پلان کاروانسراها مربع شکل است، با یک ورودی برجسته عظیم و بلند، و بدون نقش، با دیوارهایی که بادگیرهایی در انتهای آن تعبیه شده است. کاروانسرای ده نمک در 25 کیلومتری شرقی شهر آرادان قرار دارد و مربوط به دوره صفویه و از نوع چهار ایوانی است سر در ورودی آن با دو گوشواره دو طبقه به شکل دو ذوزنقه بنا شده است که در ضلع جنوبی کاروانسرا قرار دارد مسیر ورودی با چهار ایوان و 24 حجره در طرفین و یک شاه نشین میباشد اتاق های کاروانسرا به دو دسته تقسیم میشود اتاق های کوچکتر مورد استفاده مسافران عادی بوده و و اتاق های به شکل سالن که مقامات از آنها استفاده میکردند از دیگر قسمت های این کاروانسرا میتوان به شتر خوان زیبای دو کاروانسرا ، برج های دیده بانی چهارگانه بیرون از کاروانسرا و بارانداز در چهار گوشه آن نام برد در جوار این بنای با ارزش یک یخچال تاریخی و آب انبار وجود دارد این کاروانسرا در تقسیم بندی کاروانسراها از نوع حیاط دار میباشد که حیاط مرکزیش بیانگر معماری ایرانی است با توجه به شرایط جغرافیایی خاص این کاروانسرا بسیاری از علاقه مندان رصد ستارگان این مکان را برای رصد انتخاب مینمایند سومین المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک در مهر ماه 1385 در این بنا با ارزش تاریخی برگزار گردیده است .

اساس معماری کاروانسرای روستای ده نمک، مانند سایر بناها، تابع شیوه، سنت و سبک رایج زمان خود بوده است. به این ترتیب می‌توان پنداشت که کاروانسراهای پائین که متعلق به پیش از اسلام است نیز تابع شیوه معماری زمان بوده و معماری خاصی داشته است شیوه معماری، محل و منطقه، مصالح ساختمانی و موقعیت جغرافیائی نقش موثری در ایجاد این بنا داشته است در کاروانسراهای روستای تاریخی ده نمک آرادان اتاق‌های مسافران پیرامون حیاط ساخته ‌شده و پشت آنها اصطبل قرار داشته که درب ورودی اصطبل‌ها در چهار گوشه داخلی بنا قرار داشته و گاهی در ایوان ورودی حیاط باز می‌شده است.احداث بنای چهار ایوانی با حیاط باز مرکزی سابقه طولانی در معماری ایران داشته و نمونه این نقشه را می توان در کاخ اشکانی آشور ملاحظه کرد. در ادوار اسلامی از پلان ۴ ایوانی برای بنیاد بناهای مذهبی و غیر مذهبی مانند مدارس –مقابر – مساجد و کاروانسراها استفاده گردید و تقریبا این پلان نقشه ثابتی برای احداث اینگونه بناها شد . بخصوص از دوره سلجوقی به بعد کاروانسراهای زیادی با پلان ۴ ایوانی احداث گردید که آثار آن در تمامی ایران پراکنده است که از جمله آن کاروانسرای پائین روستای تاریخی ده نمک است .این کاروانسرا که بنای آن تماما از خشت میباشد در بالای جاده قدیمی که از دل روستا گذر میکرد و در داخل روستا و بخش شمالی آن و روبروی قلعه های خرابه و گبری بنا شده است که اهالی این کاروانسرا را کاروانسرای پائین می نامند و کاروانسرای آجری روستا را کاروانسرای بالا می نامند . این کاروانسرا چهار ایوانی است . کاروانسراهای پائین اتاق‌هائی برای نگهبانان، کاروانسرادار یا مامورین ساخته شده است. در دو طرف دروازه ورودی داخل کاروانسرا ی روستای ده نمک گرمسار اتاق‌هائی برای پاسداران و کاروانسرادارساخته شده است  کاروانسرا دارای حوض آب بزرگی است که در وسط کاروانسرا آن بنا شده است . از جمله یادگارهای پر ارزش معماری ایران کاروانسراهاست که از روزگار کهن به دلایل گوناگون و ارتباطی چون جریان اقتصادی ، نظامی جغرافیایی و مذهبی بنیاد گردیده و در ادوار مختلف بتدریج توسعه و گسترش یافته است .

طلوع رویایی مهر تابان در یک بامداد دل انگیز روز تعطیل در واپسین روزهای پایانی زمستان در کاروانسرای تاریخی ده نمک

برطبق تاریخی بنیاد کاروانسراها در ایران از زمان هخامنشی آغاز می شود : هر دوت مورخ یونانی در کتاب پنجم خود از ساختمانهایی گفتگو می کند که توسط هخامنشیان بین شوش و سارد ساخته شده بود ، هر دوت از یکصد و یازده بنای شبیه کاروانسرا (چاپارخانه) نام می برد که در فاصله حدود ۲۵۰۰ کبلومتر بین پایتخت هخامنشی و سارد بنا گردیده بود و کاروانیان این فاصله را در طی سه ماه طی می کردند .ازدیاد توقفگاه ها یا کاروانسراها در گذشته برای راههای ارتباطی ، جریان اقتصادی کشور که مورد توجه و علاقه حکومت بوده می باشد . مطالعه راههای ارتباطی و جاده های بازرگانی و نظامی و نتایج تحقیقات و کاوشهای باستان شناسی معلوم می دارد که از گذشته دور نیاز وافری به ایستگاه های بین راه و امنیت و رفاه کاروانیان احساس می شده است. گرچه ساختمان یا بنای ساخته شده ای از این گونه کاروانیان از عهد هخامنشی بجای نمانده، ولی کاوشهای علمی در آینده اینگونه مراکز و ایستگاه های ارتباطی شناخته و نحوه معماری آن را روشن خواهد ساخت .
در دوره طولانی سلسله اشکانیان در نجد ایران و حوزه نفوذ و اقتدارشان یعنی از دادگاه آنان در شرق (استپ آسیای مرکزی ) تا منطقه تحت نفوذ آنان در غرب یعنی بین النهرین ایستگاه های ارتباطی و کاروانسرا هائی وجود داشته است . همانطور یکه میدانیم هنر و معماری عهد اشکانیان کاملا شناسائی و تحقیق نگردیده و بخصوص ویژگی های معماری و تزئینات معماری آن ناشناخته مانده و بنابراین نمی توان در حال حاضر از نحوه معماری یا توسعه کاروانسرای عهد پارتی نظریه ای را ارئه داد . ولی با مقایسه قلاع و شهرهای اشکانی که اخیرا در دشت گرگان شناخته شده می‎توان گفت احتمالا کاروانسراهای آن زمان از خشت و آجر بوده و بصورت مربع و مستطیل بنا گردیده و بر طبق شیوه معماری آن زمان دارای ایوانی بوده که محور اصلی بنا است و از پشت ایوان قضای باز حیاطی شکل وجود داشته و اطاقها واطراق گاه در اطراف حیاط ساخته می شده است . در دوره ساسانی اهمیت زیادی به ایجاد راهها و همچنین امنیت جاده ها داده شده ،در دوره اسلامی تحولات چشمگیری در احداث کاروانسراها  بوجود آمد و همانطور یکه قبلا گفته شد در ارتباط با مسائل اقتصادی . مذهبی و نظامی احداث اینگونه بناها وارد مرحله جدیدی شد و شکل تازه ای بخود گرفت .

منابع تاریخ و سفر نامه ها آگاهی مختصری در مورد کاروانسراهای اویل اسلام بدست می دهد . در دوره سامانیان ، آل بویه ، آل زیاد و غزنویان احداث بناهای عام المنفعه منجمله کاروانسراها رونق زیادی گرفت . که ویرانه هایش در کنار جاده خراسان هنوز به چشم می خورد . ایجاد راههای جدید و همچنین تامین امنیت جاده ها باعث روز افزونی تجارت و اقتصاد شد و در نتیجه در مسیرجاده  کاروانی برای آسایش کاروانیان کاروانسراهای متعددی احداث گردید . شیوه و سبک معماری بناهای مذهبی این دوره الگوی جالبی برای بنیاد دیگر بناهای سلجوقیان شد و رباط ها و کاروانسراهای این دوره عموما همانند مساجد با پلان ۴ ایوانی احداث گردیده رباط یا کاروانسرای روستای تاریخی ده نمک یکی از زیباترین یادگارهای آن دوره است که پس از یک هزار سال از زمان بنیاد آن در بیابانی تقریبا خشک محل آسایش و استراحتگاه موقتی برای مسافران بوده. اهالی روستا اعلام می نمایند بنای کاروانسرای پائین روستای دهنمک آرادان به دستور جهانگیر خان احداث شده است . حکمرانان صفوی در پایتخت و والیان در شهرستان ها کوشش فراوانی در ایجاد و توسعه  بنای کاروانسراها داشتند در مسیر جاده های زمینی، کاروانسراهای زیادی احداث شد این جاده با سنگ مفروش و در بعضی نقاط با پله های زیبا ساخته شد . آثار این جاده در نقاط شمالی کشور و راهنمای کویری هنوز بچشم می خورد انتصاب احداث ۹۹۹ کاروانسرا به شاه عباس گر چه بنظر اغراق آمیز می نماید ولی از طرفی اهمیت بنیاد کارونسرا ها را در آن دوره باز گو می کند .
از بررسی کارواسراهای سراسر ایران چنین بر می آید که اساس معماری کاروانسراهای ایران ، مانند سایر بناها ، تابع شیوه ، سنت و سبک رایج زمان بوده است . با این ترتیب می توان پنداشت که کاروانسراهای پیش از اسلام نیز تابع شیوه معماری زمان بوده و معماری خاصی نداشته است .ولی ذکر این نکته ضروری است که شیوه معماری ، محل و منطقه ، مصالح ساختمانی و موقعیت جغرافیائی نقش موثری در ایجاد اینگونه بناها داشته است کاروانسراهای حاشیه کویر نواحی مرکزی ایران درای بادگیر است که فصل تابستان هوای خنک را به اطاقهای کاروانسرا می رساند. بادگیرها عموما در جهت مقابل دروازه ورودی روی ایوانها ساخته می شده اند ، آبریز گاهها  در گوشه حیاط کاروانسرا و در زیر برجها ساخته شده است .

مصالح ساختمانی اصلی بنای کاروانسراهای ده نمک از خشت و  آجر  است سنگ به دو صورت مورد استفاده قرار می گرفته . در بعضی موارد سنگ ها کاملا استادانه تراش داده شده و در برخی اوقات از قطعات کوچک سنگهای نتراشیده استفاده کردند . در بعضی نقاط نیز از تلفیق سنگ و آجر پی بنا را  ساخته اند . نمای خارجی و داخلی عموما از آجر بوده است. در برخی از کاروانسرا ها از خشت و یا بلوک های خشتی استفاده می شده است .

سقف کاروانسراهای روستای ده نمک  نوک تیز و شیب دار است. بام ها اکثرا مسطح و باشیب کم ساخته شده اند و در قسمت هائی که اطاق های بزرگ دارند سقف ها شکل قوسی دارند . آب باران بوسیله ناودانهائی که در روی دیوار خارجی کاروانسرا ساخته می‎شد به بیرون از کاروانسرا هدایت می گردید ولی دربعضی‎از کارونسراها نیز ناودانهائی که در دیوار های حیاط داخلی کار گذشته شده مشاهده شده است . تمامی درها و پنجره ها و تو رفتگی دیوارهای حیاط و اطاقهاو ایوانها در زمان صفویه با سقف هلالی ساخته شده اند بسیاری از کاروانسراها همانند بناهای مذهبی همدوره خود دارای تزئینات معماری مانند : آجر کاری – کاشیکاری – گچ بری و سنگ کاری می باشد . تزئینات عموما در نمای خارجی کاروانسراها در قسمت دروازه ورودی ، طاقنما ها و ایوانها بکار می رفته است . از کاروانسرا هائیکه دارای تزئینات جالب توجهی می باشند . می توان رباط شرف – رباط چاهه ، مهیار ، رباط پسنج و کاروانسرای گذر نام برد .آرتور ابهام پوپ معتقد است که :«احداث و ایجاد کاروانسراها در ایران پیروزی بزرگ معماری ایران است و در هیچ جای دنیا کاربرد و ویژگی های خاص معماری آن را نمی توان دید ».مطالعاتی که توسط ماکسییم سیرو درباره طبقه بندی کاروانسراهای ایران در دوره صفوی و بعد از آن انجام گردیده و تقسیم این بناها به دو گروه کاروانسراهای کوهستانی و کاروانسراهای حیاط دار دشت ،کافی برای شناخت همه کاروانسراهای ایران نیست.

دور قطبی زیبا بر فراز کاروانسرای تاریخی ده نمک - سال 1396

این بخش از جمله پیشنهادات قبلی شرکت کنندگان عزیز در برنامه های رصدی انجمن بوده است که با احترام به دیدگاه ایشان در نظرسنجی های پس از هر برنامه رصدی، برای آشنایی با آسمان و اجرام قابل رصد در هر شب نجومی و  انجام مطالعه بیشتر قبل از اجرا، برای شما عزیزان تدوین گردیده است. امید آنکه بتوانید زیر سقف هتل چند هزار ستاره و استثنایی آسمان این رصدگاه، نهایت بهره علمی را ببرید. از سوی دیگر با این اقدام پذیرفته شدگان گرامی، برای این شب رصدی از قبل آمادگی بیشتری داشته و می توانند از حال و هوای بخشهای علمی برنامه نیز به خوبی آگاه و از پتانسیل کارشناسان توانمند حاضر در شب رصدی 16 اسفند نیز به بهترین وجه بهره مند گردند.

امید است شرکت کنندگان محترم با استفاده از نقشه های آسمان که در اختیارتان قرار می گیرد، نسبت به مطالعه بیشتر و ایجاد آمادگی قبلی، در این شب رصدی حضور مفیدی داشته باشند.