سفر، شب، کائنات، اجرام سماوی، کهکشان، نگاه و تأمل در آسمانِ شب و رصد سیارات و درک صُوَر فلکی و سرانجام همدلیِ همراهان برای تحقق این مسیرِ راز و رمز دار...

دل‌نگاشته‌ی سَفری را با تو می‌گویم  در این قلم؛ روایت سلوک و حرکتی به عمق آسمان و به عمق تاریخ ایران، رفتن به «روستای ابیانه» در «شب اول شعبان المُعَظم»، و دریافت و رصد هستی از طریق چشم دوختن به سماوی؛ چشم برونی که چشم را می‌گشاید که نیک مسیح (ع) گفته است که: «چشم چراغ بدن است»، و نگاه به آسمان یک کهن الگوی(Archetype) بشری است میلیاردها انسان قبل و همزمان و بعد از ما به این گنبد راز آمیز شب نگاه کرده‌اند و هر کسی به اندازه‌ی وعاء(ظرف و قالب) ذهن و باطنش از این بی‌کران عایدی برده است و چراغ این دل را بر این طریق بیدار گرداندند؛ و ای عجبا که این رصدِ درون و برون همراه شود با شبی که ماه نیست و تو باید ماه درون را فروزان گردانی و در آیۀ «نور» بخوانی: " خداوند نور آسمانها و زمین است داستان نورش همچون چراغدانى است که در آن چراغى هست، و چراغ در آبگینه‏اى هست، که آبگینه گویى ستاره‏اى درخشان است، که از درخت مبارک زیتون که نه شرقى است و نه غربى افروخته شود نزدیک است که روغنش، با آنکه آتشى به آن نرسیده است، فروزان گردد، نور در نور است، خداوند به نور خویش هر کس را که خواهد هدایت کند، و خداوند براى مردم مثلها مى‏زند و خداوند به هر چیزى داناست " و این آیه را همه‌ی ما همسفران در آن شب با جان و دل دریافت کردیم، مگر نه این که معانی این آیه مخاطب را ره به آسمان می‌دارد، پس ما هم ناخودآگاه این آیه را با چشم زمزمه کردیم، و مگر می‌شود تو در آن شب برای رصد زیر آسمان باشی و آسمان به دلت رصد نکند؟ بی‌گمان همه‌ی مایی که آن شب زیر آن فلک در افلاک بودیم و معرفت به صُوَر فلکی یافتیم انسانی دگر شدیم، و حقاً که سرمای آن شب گم شد در گرمای ثاقب(روشن) عظمت درک و شهود سپهرِ لاادری(نمیدانم).

هر چند ابرهای ضخیم و بارش باران در مسیر رفت، امید مشاهده زیباییهای خلقت را از همسفران گرفته بود و حتی ابرها اجازه دیدن کمان ابروی آسمانی ماه شعبان 1438 را  به ما ندادند! اما جای همه آسمانیان خالی که پس از صرف شام در هتل ابیانه؛ تا صبح آسمان پر ستاره با صورتهای فلکی متنوع و اجرام غیر ستاره ای زیبا، چشمان رصدگران را خیره کرده بود. در این شب رصدی افراد به گروههای مختلف از نظر سطح آگاهیهای علمی تقسیم و پس از ارایه توضیحات ضروری و راهنمایی آقای مهندس عتیقی برای استفاده بهینه از این فرصت آسمانی، عکاسان نجومی در بخشی از سایت محصور رصدی(بدور از ابیانه) که در اختیارمان قرار گرفته بود به تهیه تصاویر مهیجی از آسمان پرداختند که چشمان همسفران با دیدن آنها، از اینهمه عظمت کائنات، برق می زد. برای دوستان تازه کار نیز آموزش جهت یابی و شناخت صورتهای فلکی همچون شیر که نماد قدرت و در ضمن لوگو انجمن نجوم آماتوری ایران است، به همراه دیگر صور آسمانی از جمله خرسهای بزرگ و کوچک، اژدها، جام، کلاغ، کژدم، کمان، چنگ رومی، بادبادک، خوشه و بسیاری از صورتهای فلکی که تا صبح یکایک و به نوبتی نانوشته اما بسیار منظم و دقیق طلوع می کردند و یا به گرد نقطه ثابت آسمان، یعنی ستاره قطبی در گردش بودند، با توضیحات و انرژی وصف ناشدنی جناب آقای دالوند کارشناس انجمن به انجام رسید.

طلوع آناهیتا و یا همان سیاره ناهید(زهره) که از درون تلسکوپ به صورت هلال ماه جلوه گری می نمود، خبر از روشنی هوا و نهایتا سر بر آوردن با شکوه مهر تابان و آفتاب عالم تاب را پس از یک شب سرد می داد که با خوردن نوشیدنی گرم، رصدگران صبحگاهی گروه به استقبال روز با هوای معتدل " اردی بهشت " رفتند و همگی با صرف صبحانه ای پر انرژی در هتل ابیانه و ثبت خاطره رصد با عکس یادبود برای ادامه برنامه آماده شدیم.

و اینگونه بود که پس از آن شبِ شگفت، صبح هنگام رهسپار روستای ابیانه و قلب تاریخ ایران شدیم، صبح هنگام بود و سکوت و خلوت در کنار آن مهرازی(معماری) سخت عجین گشته بود، گویی بر اوراق سترگ تاریخ میهن‌مان قدم می‌گذاشتیم، اوراقی که به خط خون نوشته شده و سرخ بودن ابنیه‌ی ابیانه را هم می‌توان از حیث مورد توجه قرار داد. از آن‌جا به سمت «معبد آناهیتا» که در آن منطقه با نام بی بی زبیده آنرا می نامند، روانه شدیم و چه کوچه باغی و دشت و دِمنی آن مسیر داشت، شبنم صبحگاهی و طراوت و تازگی بهاری آن دشت و کوچه باغ‌هایش گویی قدم زدن در عَدن بود، و بی‌گمان که صبح رازی دارد که رهرواش آن را کشف می‌کند:

 

دم صبح اول به منزل نشیند»

گشت وگذار در کوچه باغهای ابیانه

بعد از دریافت و دیدن نشانه هایی از ایران باستان و رَدهایی از اندیشه‌ی «ایرانشهری» و به چشم آمدن توریست‌های اروپایی که برای ایشان هم ابیانه بسیار جالب توجه بود، به سمت «کاشان» و «آبشار نیاسر» روانه گشتیم. در کاشان کویری، آبشاری پر آب و جاری و روان جای بسی تعجب داشت. پس از صرف ناهار در هتل سبز نیاسر، در آن‌جا لَختی به گشت و گذار پرداختیم و هر کسی به کاری به علاقه‌ای یا ابتیاع سوغاتی مشغول بود. سرانجام به حکم سفر به مؤخره این روایت نزدیک شدیم و در اتوبوس اندکی کودک درون را در قالب بازی پانتومیم رها کردیم تا خستگی سفر و نمای بیابان لَم یَزرَع اتوبان قم را بر سبیل بازی و خنده‌های رها به فراموشی بسپاریم.

حال که می‌اندیشم به این سفر و در ذهن خود انباشتی از تصاویر و ایماژهای(تصاویر ذهنی) بدیع به یادگار دارم، به این نتیجه می‌رسم که چه غافل بوده‌ام زیر این آسمان و چه کم ستاره دیدم، و معنای بین ستاره‌ها را اینک وقوفی دگر بر اثر این سفر حادث شد، وقوف و آگاهی‌ای که در نقل قولی از قرآن کریم در ذیل می‌آورم و تو خود حدیث مفصل بخوان از آن:

فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ (۷۵) /نه [چنین است که مى ‏پندارید] سوگند به جایگاه ‏هاى [ویژه و فواصل معین] ستارگان ؛ وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِیمٌ (۷۶)/ سوگندی که[ وقتی فواصل را دانستید ]سوگند بسیار بسیار بزرگی خواهد بود  (سوره الواقعه).

در پایان یادآور می گردد که با وجود قرار داشتن در هفته جهانی ستاره شناسی، بزرگداشت عملی این مناسبت در این سفر سراسر هیجان و زیبایی محقق گردید و جای تقدیر  و تشکر دارد که انجمن نجوم آماتوری ایران با حرکتی مستمر طی حدود دو دهه اخیر، با کارشناسان با تجربه خود عاملی شد تا چنین رویایی برای حاظران به واقعیت بپیوندد.
به امید یک شب رویایی دیگر همراه با رصدگران  انجمن نجوم آماتوری کشور...

 

آسمان زندگیتان صاف