نویسنده: امیر حسن زاده
گروه رصدی اعزامی ستاد استهلال به استان کرمان
هلال جمادی الثانی 1428، جوان ترین هلال ماهی است که رویت آن در تقویم رسمی کشور درج و پیش بینی شده است. شورای مرکز تقویم در تقویم سال 1386 حکم به رویت پذیری هلال جمادی الثانی در شامگاه 25 خرداد 1386 داده بود. مشخصه های نجومی این هلال در پهنه ایران، بسیاری از رصدگران را به رویت آن تشویق می کرد. بررسی های اولیه نشان می داد که رویت این هلال در جنوب شرق ایران می تواند رکورد جدیدی در زمینه رویت هلال ماه با چشم مسلح به جا بگذارد.کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری بر اهمیت و لزوم حمایت از رصدگران در رویت این هلال تاکید کرد. در نتیجه چهار گروه رصدی برای حمایت مستقیم از طرف ستاد استهلال معرفی شدند. این چهار گروه شامل دو گروه از تهران، یک گروه از فسا و یک گروه از کرمان بودند. شرایط رویت پذیری هلال در کرمان باعث شد که برخی از گروههای رصدی، این استان را برای رویت هلال انتخاب کنند. اما شرایط و امکانات موجب شد تا شورای سیاست گذاری ائمه جمعه کرمان میزبان فقط یک گروه رصدی اعزامی باشد. بنابراین به ناچار از تلفیق دو گروه اعزامی تهرانی، یک گروه 6 نفره تعیین شدند. این گروه شامل آقایان مسعود عتیقی، محمد شریفی، علی اکبر نیری، امیر حسن زاده، علی ابراهیمی و مصطفی خسروی بودند که سرپرستی این گروه به عهده آقای عتیقی گذاشته شد.
احتمال آن  وجود  داشت  که  با کمک صا ایران  از  گروههای رصدی حمایت ابزاری شود، اما میسر شد . بنا بر این می بایست گروه متکی به ابزار رصدی خود می شد. ابزار رصدی ما یک تلسکوپ 1اینچی Meade و متعلق به انحمن نجوم آماتوری ایران بود و آقای مهندس عتیقی آن را برای رویت این هلال در نظر گرفته بودند.آقایان ابراهیمی و خسروی نیز موفق به امانت گرفتن دو تلسکوپ 8 و 1اینچ دابسونی شدند. اما مشکلات ناشی از حمل و نقل این تلسکوپها توسط هواپیما موجب شد که امکان همراهی آنها فراهم نشود و گروه ما به چهار نفر تقلیل یابد.
پرواز ما از تهران به کرمان با چند دقیقه تاخیر در ساعت 9:55  روز چهارشنبه 23 خرداد انجام شد. در ساعت 11:05 چهار عضو گروه رصدی ما یعنی آقایان عتیقی، شریفی، نیری و حسن زاده در فرودگاه کرمان پیاده شدیم.
مطابق هماهنگی انجام شده، تلسکوپ در شب گذشته و با پرواز دیگری به کرمان رسیده بود. در اولین فرصت برای تحویل آنها اقدام کردیم.پس از استراحت کوتاهی در مهمانسرای فرودگاه و اقامه نماز، به دفتر شورای سیاست گذاری ائمه جمعه کرمان رفتیم.
پس از صرف ناهار و استراحت کوتاهی با هماهنگی حاج آقا قاسمی زاده، وسیله نقلیه ای در اختیار ما قرار گرفت. از آنجاییکه رصدگاههای انتخابی ما به شهر جیرفت نزدیک بود، تصمیم گرفتیم کرمان رابه مقصد جیرفت ترک کنیم. در ساعت 17:3از شهر کرمان خارج شدیم. برای رسیدن به جیرفت، مسیر بافت-ساردوئیه را انتخاب کردیم.زیرا رصدگاههای مورد نظر در اطراف ساروئیه(درب بهشت) قرار داشت. از زمان حرکت تا به تدریج بر شدت ابرها افزوده شد بطوریکه در زمان غروب خورشید آسمان کاملاً ابری بود.
در ساعت 20:3به ساردوئیه رسیدیم و توقف کوتاهی در آنجا داشتیم. آسمان صاف شده بود و صورتهای فلکی تابستانی خودنمایی می کردند. به علّت عرض جغرافیایی پایین منطقه، صورتهای فلکی عقرب، قنطورس و گر به راحتی قابل مشاهده بودند. در ساعت 21:3به تقاطع رصدگاههای مورد نظر رسیدیم. برای رسیدن به رصدگاه می بایست از این نقطه وارد جاده خاکی می شدیم. به علت عدم آشنایی به منطقه، به علامت گذاری موقعیت جاده با GPS بسنده کردیم تا در روز بعد به راحتی بتوانیم آن را پیدا کنیم.پس از یک سفر طولانی در ساعت 22:15 به شهر جیرفت رسیدیم. جیرفت یکی از شهرهای جنوبی استان کرمان است که آب و هوای گرمای دارد. در این شهر انواع محصولات کشاورزی کشت می شود. برای اسکان با امام جمعه جیرفت، حجت الاسلام جمالی زاده، تماس گرفتیم. با تلاش حاج آقا جمالی زاده در ساعت 24:0مهمانسرای جهاد کشاورزی برای اسکان ما مهیا شد.پس از استقرار تصمیم گرفتیم صبح زود از جیرفت به سمت رصدگاههای مورد نظر حرکت کنیم. مطابق برنامه در ساعت 4:3بیدار شدیم و در ساعت 5:15 به سمت جاده جیرفت-ساردوئیه حرکت کردیم. برای رسیدن به ساردوئیه می بایست از پلیس راه جیرفت و منطقه ای به نام «دلفارد» که یک ناحیه کوهستانی و سر سبز بود می گذشتیم. در ساعت 6:3به پیشنهاد راننده مان آقای مهدی بابایی برای صرف صبحانه در یک قهوه خانه بین راهی توقف کردیم. پس از ورود به جاده فرعی، به سمت رصدگاه حرکت کردیم. پس از پیمودن چند کیلومتر به دو راهی رسیدیم که دو رصدگاه انتخابی ما را از یکدیگر جدا می کرد. ابتدا به رصدگاه نزدیکتر(رصدگاه شمارة 1 ) رفتیم. در ساعت 7:15 به رصدگاه رسیدیم. آسمان صاف بود اما وضعیت دید چندان خوب نبود. به تدریج ابرهای محلی در افق غربی در حال تشکیل بودند. در افق غربی رشته کوهی وجود داشت که مقدار پوشیدگی افق حدود یک درجه بود.
پس از بررسی رصدگاه، به سمت رصدگاه شماره 2 حرکت کردیم. جاده خاکی بود اما امکان تردد با ماشین مزدای ما میسر بود. آقای بابایی با خاطرات خود ما را مورد عنایت قرار می داد. در اطراف جاده،چراگاههای سرسبز و گلّه های زیادی به چشم می خورد. مناظر زیبای منطقه تعجب ما را بر می انگیخت. در ساعت 9:3به رصدگاه دوم رسیدیم. وضعیت رصدگاه دوم بهتر بود. این رصدگاه در مرتفع ترین نقطة جاده خاکی قرار داشت که به افق غربی اشراف کامل داشت. مقدار پوشیدگی افق کمتر از 0.5 درجه بود. وجود غبار و لکه ابرها در افق کاملاً مشخص بود. پس از بررسی رصدگاه تصمیم گرفتیم تا تلسکوپ را مستقر کنیم. پس از استقرار تلسکوپ، قصد داشتیم با کمک ستارگان پر نور تلسکوپ را تنظیم کنیم. سیاره زهره به حدی درخشان بود که در چندین نوبت توانستیم آن را با چشم غیر مسلح مشاهده کنیم. علی رغم تلاش های فراوان، در ساعت 14:0از تنظیم تلسکوپ در روز نا امید شدیم. در ساعت 16:3با همکاری مسولین ساردوئیه، ناهار را در یکی از مناطق خوش آب و هوای آنجا صرف کردیم. پس از آن تصمیم بر آن شد که به جیرفت بر گردیم. در ساعت 18:0به جیرفت رسیدیم. پس از استراحت مختصر و همفکری تصمیم گرفتیم که کارهای تمرینی تنظیم تلسکوپ را در محوطه مهمانسرا انجام دهیم. دیگر گروههای مستقر در استان کرمان نیز با ما تماس می گرفتند و از وضعیت آنها مطلع شدیم.
کار با تلسکوپ را از ساعت 11 شب شروع کردیم. بکار بستن روشهای مختلف باعث شد تا حدود 3 بامداد بیدار بمانیم. هوای جیرفت به شدت گرم بود و غبار زیادی در آسمان وجود داشت. یکی دیگر از رصدگاههای منطقه، جبال بارز بود. جبال بارز کوه مرتفعی بود که در نزدیک جاده جیرفت به سمت بم بود. یک سایت راداری در قله آن با ارتفاع 330متر از سطح دریا قرار داشت. در تماس تلفنی با مسوول سایت راداری جبال بارز مطلع شدیم که آسمان آنجا صاف و با کمی غبار است. در ارتباط تلفنی با دیگر گروههای مستقر در استان نیز اطلاع یافتیم که تمام استان غبار آلود است. بنابراین تصمیم گرفتیم برای رصد به جبال بارز برویم. تمام وسایل و تجهیزاتمان را مرتب کردیم و به راه افتادیم. در ساعت 14:3و در هنگام خروج از جیرفت، با مسوول سایت راداری مطلع شدیم که آسمان جبال بارز هم به شدت غبارآلود است. در نتیجه تصمیم بر آن شد که رصدگاه شماره 2 ساردوئیه را به عنوان محل رصد انتخاب کنیم. در ساعت 15:5وارد جاده فرعی رصدگاه شدیم. آسمان صاف بود و مقداری غبار در افق غربی وجود داشت. در ساعت 16:4به رصدگاه رسیدیم. مختصات رصدگاه  29 درجه و 9 دقیقه و 17 ثانیه شمالی و 57 درجه و 34 دقیقه و 24 ثانیه شرقی و ارتفاع  آن 3326 متری بود. باد نسبتاً شدیدی می وزید و افق غربی غبار داشت. مشغول استقرار و تنظیم تلسکوپ شدیم. قصد داشتیم با کمک سیاره زهره و دو ستاره درخشان، تلسکوپ را تنظیم کنیم.اما مشاهده ستارگان مورد نظر در روشنایی روز میسر نشد. در این مدت آقای نیری با کمک لب تاب آخرین محاسبات را انجام می داد. مطابق محاسبات، زمان غروب خورشید ساعت 18:4بود. خورشید در ساعت 18:39 در پشت رشته کوههای غربی غروب کرد.بنابراین پوشیدگی افق در سمت غروب خورشید فقط چند دقیقه قوسی بود. به علت وجود غبار، درخشندگی خورشید قبل از غروب به شدت افت کرده بود. پس از غروب خورشید، وجود غبار کاملاً مشهود بود. غبار تا ارتفاع 4 درجه افق را پوشانده بود. دقایقی از شروع رصد نگذشته بود که وجود غبار در میدان دیدتلسکوپ، شانس رویت را تقریباً از بین برد و هلال ماه رویت نشد.