فضاپیمای نیو هورایزنز یا افقهای نو ناسا به تازگی از کنار پلوتو عبور کرده است، اما با گذشت تنها چند روز از این اتفاق عکسهای مخابره شده توسط فضاپیمای هماندازه با یک پیانو، کشفیات جدیدی را دربارهی این سیارک با خود به همراه داشتهاند .
قبل از گذر افقهای نو از کنار پلوتو، مدیر بخش تحقیقات نیو هورایزنز، آلان استرن، پیشبینی کرده بود که پلوتو بسیار شگفتانگیز خواهد بود و عکسهایی که در روزهای آینده به زمین مخابره شدند، صحت پیشبینی او را تایید ;کردند. اولین عکس از نزدیک، نشان میداد که این سیارک سطحی نامسطح پر از کوهها و آتشفشانها دارد. به علاوه وجود سطحی تازه و مرموز بر روی پلوتو نشان میداد که این سیارک از لحاظ ژئولوژیکی فعال است. استرن در این باره میگوید:
به نظر من کل سیستم پلوتو شگفتانگیز است. افقهای نو پیشبینی بیست سال قبل من را که درون پاکتی از سال ۱۹۹۳ تا به امروز نگه داشتهام، به حقیقت نزدیک کرد. این سیستم واقعا اعجابآور است.
در ادامه به برخی از کشفیات شگفتانگیز افقهای نو اشاره خواهیم کرد:
پلوتو کوههای یخی دارد
دانشمندان با استفاده از اولین عکس نمای نزدیک پس از گذز افقهای نو از کنار پلوتو، به کشفی مهم دست پیدا کردند. این سیارک حاوی کوههایی از یخ است که ارتفاع برخی از آنها به ۳۳۵۰ متر نیز میرسد.
عکس جدیدمنتشر شده، کوههایی را نشان میدهد که از سطح پلوتو بیرون زدهاند. دانشمندان نیو هورایزنز تا حدود زیادی از جنس این یخها اطمینان دارند. آنها معتقدند کوهها از یخ آب تشکیل شدهاند و دلیل آن را ترکیبات موجود در منظومهی شمسی میدانند. یکی از این دانشمندان با نام جان اسپنسر میگوید:
به طور عمده، صخرههای سیلیکات و آب پایههای ساختمانی اجرام جامد موجود در منظومهی خورشیدی را تشکیل میدهند. با توجه به وزن پلوتو احتمال میرود که سنگها بیشتر در مرکز آن متمرکز شده باشند و جنس سطح پلوتو به طور غالب از یخ آب باشد.
همچنین سطح پلوتو در حدود منفی ۲۷۳ درجهی سانتیگراد دما دارد و این دما به یخها اجازه میدهد تا ابعاد بزرگی به خود بگیرند.
پلوتو هیچ شباهتی به جرمهای آسمانی موجود در منظومهی شمسی ندارد
پلوتو منحصر بفرد است. دانشمندان نیو هورایزنز در تطبیق ویژگیهای سطح و شکل کلی آن با سایر اجرام موجود در منظومهی شمسی به مشکل برخوردهاند. قبل از گذر افقهای نو، محققان معتقد بودند که پلوتو شباهت زیادی به قمر تریتون سیارهی نپتون خواهد داشت. اما پس از مخابره شدن عکسهای جدید، نظر محققان عوض شده و میگویند این مقایسه صحیح نبوده است. اسپنسر میگوید:
تریتون سطحی به سختی پلوتو ندارد. تریتون مواد عجیب زیادی در ساختار خود دارد اما به هیچ وجه شبیه به پلوتو نیست.
پلوتو بزرگتر از اندازهی پیشبینی شده است
حتی قبل از گذر از کنار پلوتون، افقهای نو باعث شده بود تا دانشمندان اندازهی واقعی این سیارک را بدست آورند. این سوال از سال ۱۹۳۰، همزمان با کشف پلوتون بیجواب مانده بود.
دادههای مخابره شده از افقهای نو نشان میدهند که پلوتو از مقادیر پیشبینی شدهی قبلی بزرگتر است. این سیارک در حال حاضر بزرگترین جرم موجود در کمربند کوئیپر است. این کمربند جایی است که اجرام یخی از مدار نپتون عبور میکنند.
برای سالیان متمادی، در مورد بزرگ یا کوچک بودن پلوتو از ایریس، همتای خود در کمربند کوئیپر، بحثهای زیادی بین دانشمندان در گرفته بود. اندازهگیریهای افقهای نو نشان میدهند که با وجود وزن بیشتر اریس، پلوتو اندکی بزرگتر از آن است. قطر پلوتو در حدود ۲۳۷۰ کیلومتر است.
بخشهایی از پلوتو در کمال تعجب، دهانههای آتشفشانی کمتری دارند
قبل از اتمام ماموریت فضاپیمای افقهای نو، دانشمندان انتظار یافتن سطحی پر از دهانههای آتشقشانی بر روی پلوتو داشتند اما در عوض با سطحی صافتر و نسبتا تازه مواجه شدند. کوههای یخی بنابر گفتهی ناسا در حدود ۱۰۰ میلیون سال عمر دارند که در مقایسه با عمر ۴.۵ میلیارد سالهی منظومهی شمسی، بسیار ناچیز است.
با توجه به تحقیات انجام شده در گذشته، دانشمندان میدانستند که اجرام موجود در منظومهی شمسی، در طی تحول خود با نرخ مشخصی فشرده میشوند، بنابراین انتظار میرفت در سیارکی بدون فعالیتهای زیر پوستهای، شاهد تعداد زیادی دهانهی آتشفشانی باشیم.
در نقطهی مقابل، سیاراتی مانند زمین بدلیل فعالیتهای آتشفشانی و حرکت صفحههای زمینی شاهد تغییر در شکل دهانههای آتشفشانی هستند. دانشمندان تنها موفق به مشاهدهی بخش کوچکی از سطح پلوتو شدهاند اما در همین بخش کوچک نیز دهانههای آتشفشانی کمتر از مقدار پیشبینی شده هستند. این تعداد کم میتواند به معنای وجود فعالیتهای ژئولوژیکی در پلوتو باشند.
البته احتمال دارد، این سیارک دارای اقیانوسها و حتی یخفشانهای یخ باشد که کمی سطح آن را مسطحتر کردهاند اما برای مشخص شدن واقعیت نیاز به انجام مطالعات بیشتری است.
احتمال بارش برف در پلوتو وجود دارد
دانشمندان مدت زیادی است که از وجود نیتروژن در اتمسفر پلوتو خبر دارند اما شواهد جدید نشان میدهند که احتمال بارش برف نیتروژنی بر سطح این سیارک وجود دارد. دانشمندان به زودی اطلاعات بیشتری در مورد اتمسفر پلوتو به دست خواهند آورد و امید میرود با این اطلاعات بتوان ویژگیهای جو سیارک را بهتر از قبل شناخت.
احتمالا پلوتو اقمار دیگری ندارد
مدیران پروژهی افقهای نو، انتظار کشف حداقل یک قمر دیگر در اطراف پلوتو را داشتند اما فضاپیمای افقهای نو در گذر از کنار این سیارک با قمر جدیدی روبهرو نشد.
قبل از سفر افقهای نو به پلوتو، دانشمندان با دقت بیشتر در دادههای ارسالی تلسکوپ فضایی هابل، موفق به کشف دو قمر به نامهای کبروس و استیکس در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ میلادی شده بودند. به نظر میرسد ظرفیت پلوتو برای در مدار نگه داشتن اقمار به اتمام رسیده است. هرچند احتمال دارد قمری در فاصلهی زیادتری از پلوتو وجود داشته باشد اما دانشمندان افقهای نو این احتمال را بسیار پایین میدانند.
شارون، بزرگترین قمر پلوتون، احتمالا در حال حاضر نیز فعالیت ژئولوژیکی دارد
دادههای مخابره شده توسط افقهای نو، برای قمر کارون نیز سطحی نسبتا تازه را نشان میدهند. مانند بخشهایی از پلوتو، عکسهای ارسالی از افقهای نو حکایت از وجود سطحی نسبتا صاف بر روی این قمر میدهند.
به علاوه درهای به عمق ۶.۵ تا ۱۰ کیلومتر در سطح این قمر قرار دارد که یکی از شگفتانگیزترین ساختارهای مشاهده شده تا به امروز است. دانشمندان امیدوارند با دریافت عکسهای باکیفیتتر از سطح این قمر، اطلاعات دقیقتری راجع به آن بدست آورند.
Zoomit
اشتراک گذاری در:
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاهها است.
- دیدگاههایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاهها پس از تأیید منتشر میشوند.