محققان «رصدحانه دبلیو.ام.کک» در هاوایی به رهبری «جوزف هناوی» از موسسه ماکس پلانک آلمان، نخستین سیستم چهار کوازاری جهان را کشف کرده‌اند.

سیستم کشف‌شده، در یکی از پرجرم‌ترین سازه‌هایی قرار دارد که در جهان دوردست شناسایی شده و سحابی عظیمی از گاز متراکم و داغ آن را احاطه کرده است. عرض این سحابی یک میلیون سال نوری است.

این کوازارها به اندازه‌ای دور هستند که 10 میلیارد سال طول کشیده تا نور آن‌ها به تلسکوپ‌های زمینی برسد.

کوازار، ناحیه‌ای فشرده در مرکز یک کهکشان عظیم است که یک سیاهچاله فوق‌عظیم را احاطه کرده است. کوازارها مرحله کوتاهی از تکامل کیهانی را شامل می‌شوند و با سقوط ماده در یک سیاهچاله در مرکز یک کهکشان تغذیه می‌شوند. آن‌ها در طول تکاملشان، درخشان‌ترین اشیای جهان هستند و صدها برابر شفاف‌تر از کهکشان‌های میزبانشان هستند؛ این کهکشان‌ها خود حاوی میلیاردها ستاره هستند.

این ماجراهای فوق‌درخشان فقط کسر کوچکی از عمر یک کهکشان را تشکیل می‌دهند و منجمان باید خیلی خوش‌شانس باشند که شکل‌گیری یک کوازار را ببینند. کوازارها در آسمان بی‌نهایت نادرند و صدها میلیون سال نوری از یکدیگر فاصله دارند؛ دانشمندان بر این باورند که شانس کشف‌کردن یک کوازار یک در 10 میلیون است.

سیستم چهار کوازاری جدید توسط سحابی عظیمی از گاز هیدروژن خنک و متراکم احاطه شده‌ که این گاز چون توسط جرقه‌های شدید کوازارها متشعشع می‌شود، از خود نور ساطع می‌کند.

در صورتی که گاز کافی برای تغذیه سیاهچاله‌ها موجود باشد، این اجرام کیهانی خواهند توانست به اندازه کوازارها درخشان باشند. همچنین وجود محیطی سرشار از گاز می‌تواند شرایط مطلوب برای سوخت‌رسانی به کوازارها را تامین کند.

رصدخانه دبلیو.ام‌کک بزر‌گ‌ترین تلسکوپ‌های علمی را بر روی زمین دارد و دو تلسکوپ مادون‌قرمز/نوری 10 متری آن در جزیره هاوایی، نمایانگر ابزار پیشرفته‌ای هستند. این ابزار مجهز به تصویرگر، طیف‌نگار چند شیئی، طیف‌نگارهایی با تفکیک‌پذیری بالا، طیف‌نگارهای میدان یکپارچه و سیستم‌های نوری لیزری سازگار با ستاره هستند.

با این کشف، کیهان‌شناسان باید در مدل‌هایشان درباره تکامل کوازار و پرجرم‌ترین سازه‌های کیهانی تجدیدنظر کنند.

جزئیات این دستاورد علمی در مجله Science ارائه می‌شود.