***** انجمن نجوم آماتوری ایران نوروز ایرانی و فرا رسیدن بهار پر طراوت را به ایرانیان اندیشمند، در هر جای این کره کوچک خاکی هستند شادباش گفته؛ رویش جوانه های امید و شادی را در سرای پر مهرتان همراه با سلامتی و موفقیت برای همه پارسی زبانان دنیا آرزومند است. روابط عمومی *****    
جمعه 10 فروردین 1403 | 19 رمضان 1445 | 29 مارس 2024
»
»
»
کارگاه ساخت "تقویم نجومی"

کارگاه ساخت "تقویم نجومی"
سه شنبه 14 بهمن 1393 - 00:19 | شاخه : | مترجم : ثمینه معین‌زاد | 38204 بازدید | 2 دیدگاه
کارگاه ساخت "تقویم نجومی"

توضیح عکس: ویرایشگر ارشد، Roger Sinnott، (سمت چپ) محاسبات پیچیده را انجام می دهد و مدیر تصاویر، Gregg Dinderman، نمودار ها را می کشد. حاصل کار آنها به تقویم نجومی منتهی می شود.

اگر شما یک منجم آماتور فعال هستید -یا اینکه صرفا فقط نسبت به وقایع آسمانی کنجکاوید- معمولا همیشه به دنبال دسترسی سریع به اطلاعاتی معتبر در رابطه با اینکه "در آسمان امشب چه خبر است؟" هستید. سوالاتی مثل اینکه ماه نوی بعدی چه زمانی خواهد بود؟ امشب می توانم زحل را در آسمان ببینم؟ یا اینکه چه زمانی گرگ و میش تمام می شود؟

ویراستاران مجله Sky & Telescope هم با شما تفاوتی ندارند. و درحالی که منابع معتبر متعددی برای انتخاب کردن وجود دارد، " تقویم نجومی " یکی از کارآمدترین آنهاست که در هر نسخه ماه ژانویه در مجله چاپ می شود. این برگه پربار نشان دهنده محاسبات دقیق و نمودار های گرافیکی فوق العاده ای است که در طول سالها تکمیل شده است.

از سال 1942 (1320 ه. ش.) تا امروز، در هر شماره ماه ژانویه مجله Sky & Telescope، تقویم آسمانی آن سال به صورت نمودار به ضمیمه آمده است –یعنی حدودا به مدت 70 سال! هدف اصلی از چاپ این نمودار این است که به شما نمایی کلی و سریع از رویداد های آسمان بدهد: اینکه در هر تاریخ و زمان از شب در سال پیش رو، کدام سیارات و صورت های فلکی قابل رویت هستند و اینکه فاز ماه در آن شب چگونه خواهد بود.

از زمان آغاز آن تا کنون، این چارت سه "دوره" زمانی را به خود دیده است. از 1942 تا 1980 (1358 ه. ش.) هر نسخه ماه ژانویه "جدول زمانی مصور آسمان" را به همراه داشت که توسط آکادمی علوم مریلند آماده شده بود. سپس به مدت دو سال نام آن به "نمودار ستاره یاب" تغییر پیدا کرد که در آن بازه اطلاعات آن توسط Michael Jay Jones (که قبل از آن این کار را برای آکادمی مریلند انجام می داد) محاسبه و پیش نویسی می شد.

این نمودار ها محتوای پایه مشترکی داشتند. آنها ساعات شب را نشان می دادند که از چپ به راست افزایش پیدا می کرد در حالی که تاریخ ها از بالا (1 ژانویه - 11 دی) به پایین (31 دسامبر – 10 دی) قرار داشتند. منحنی های هموار ساعات طلوع و غروب خورشید و بازه های بامداد و شامگاه را نشان می دادند. علامت های ماه در هنگام طلوع و یا غروب آن در هر شب ظاهر می شدند و بقیه نماد ها به زمان های مقابله و مقارنه های سیارات اشاره داشتند.

SGA: نسل بعدی

با وجود مزایا و خوبی های دو مدل قبلی، هر دو از محدودیت چاپ سیاه و سفید رنج می بردند. بنابراین در سال 1983 (1361 ه. ش.) Sky & Telescope چارت کامپیوتر-ساز جدید خودش را معرفی کرد، "تقویم نجومی" (Skygazer’s Almanac). آنها در طول سالها علاوه بر سایر پیشرفت ها و بهبودها، چندین تغییر بسیار بزرگ در نمودار ایجاد کرده اند:

- منحنی های سیارات برای تشخیص آسان تر با رنگ ها کد گزاری شدند.

- تغییر نقاط سفید کوچک حالا در حالت افقی نشان دهنده افزایش 5 دقیقه ای و در حالت عمودی نشان دهنده افزایش یک روز هستند.

- علامت های ماه در واقع با تغییر کردن فاز آن (ماه نو- تربیع- هلال و ...) در شب های گوناگون روی نمودار تغییر می کند.

- نمادهایی در حال حاضر برای نشان دادن تاریخ و بهترین زمان مشاهده بارش های شهابی مختلف وجود دارند.

- منحنی های دید سفارشی برای پیش بینی زمان پدیدار شدن دنباله دار های درخشان هالی و هیل-باپ (Hale-Bopp) اضافه شده است.
Almanac

توضیح عکس: شکل ساعت شنی گونه متمایز "تقویم نجومی"، تمامی وقایع آسمانی سال پیش رو را در یک فرمت بصری گرد می آورد.

دو ارتقاء کلیدی و ویژه واقعا سهم به سزایی در بهبود کارایی نمودار داشت. اول، آنها بخش نور روز را که باعث می شد تا نمودار به حالت مستطیل باشد را حذف کردند. این کار به نمودار حالتی ساعت شنی گونه و دلپذیر بخشید و فضا را به راحتی برای جا دادن وقایع بعد از ظهر و شامگاه نیز باز کرد.

و دوم، آنها برای عرض های جغرافیایی مختلف، نسخه های مختلفی درست کردند. نسخه اصلی برای کسانی تهیه شده است که در عرض جغرافیایی 40 درجه شمالی زندگی می کنند، یعنی سراسر قاره های آمریکای شمالی و اروپا. ولی از ابتدای 1998 (1376 ه. ش.) جدول های دیگری نیز برای عرض های جغرافیایی 50 درجه شمالی (برای مردم اروپای شمالی) و 30 درجه جنوبی (برای استفاده در استرالیا و جنوب آفریقا و آمریکای جنوبی) تهیه شدند.

این نمودار ها فقط توسط ستاره شناسان آماتور استفاده نمی شوند. اگر شما به یکی از رصدخانه های بزرگ و مهم مراجعه کرده و یک نسخه از "تقویم نجومی" را روی دیوار آنها دیدید، تعجب نکنید. در واقع این نمودار، یک نمونه دیواری 30 در 22 اینچ که قابل خواندن تر است هم تهیه شده است که شماره ماه ژانویه آن سال مجله را به عنوان ضمیمه همراه دارد. در سال های اخیر این پوستر هم به صورت تمام رنگی چاپ شده است.

در هر نمودار اطلاعات بسیار زیادی قرار گرفته است و یک برگه راهنمای معرفی سمبل ها و نشانه ها نیز به ضمیمه هر یک وجود دارد که به ما می آموزد که چطور وقایع هر شب را از روی جدول بخوانیم.
ساخت تقویم نجومی

توضیح عکس: بخش کوچکی از "تقویم نجومی" دیواری که در ابعاد واقعی نشان داده شده است و با جزئیات توضیح می دهد که در ماه های ژانویه و فوریه در آسمان شامگاه "چه خبر است".

به عکس بالا که نمایی از اندازه واقعی پوستر دیواری نمودار است، نگاهی بیندازید. می توانید ببینید که با گذر از ژانویه و رسیدن به فوریه ساعت غروب آفتاب و پایان زمان شامگاه دیرتر می شوند. نماد های ماه نشان می دهند که در غروب چهارم ژانویه (14 دی) و دوباره در سوم فوریه (14 بهمن) ماه کامل خواهیم داشت. منحنی نارنجی نشان می دهد که سیاره تیر در اواسط ژانویه حضور کوتاهی در آسمان خواهد داشت و منحنی آبی کمرنگ می گوید که سیاره ناهید در آسمان شامگاهی اواسط ژانویه هر هفته نسبت به هفته قبل مدت زمان بیشتری پس از غروب آفتاب در آسمان حضور دارد، مریخ هر شب در حدود ساعت 8 بعد از ظهر غروب می کند و مشتری در اول ژانویه در همان ساعت طلوع می کند، ولی در 27ام ماه (7 بهمن) دو ساعت زودتر، حدود 6 بعد از ظهر، طلوع می کند.

منحنی های دیگر نشان می دهند که چه زمانی ستاره شباهنگ (شعرای یمانی) طلوع می کند، خوشه پروین و سحابی جبار از نصف النهار شمالی-جنوبی عبور می کنند و اینکه چه زمانی ستاره قطبی دقیقا بالای قطب شمال سماوی به حداکثر ارتفاع خود می رسد. می توانیم به وضح بگوییم که ماه های ژانویه و فوریه از نظر وقایع آسمانی، ماه های شلوغی هستند!

هر چه بیشتر به این نمودار مراجعه کنید، بیشتر به راهپیمایی سیارات و صور فلکی در آسمان علاقه مند می شوید –نه فقط در طول یک شب، بلکه از هفته ای تا هفته بعد در طول سال پیش رو. در حقیقت، اگر شما نمودار سال جاری را با همتایان سالهای قبلش مقایسه کنید، بیشتر به ساختار ساعت گونه و منظم آسمانها آشنا خواهید شد. به طور مثال، در نمودار های 8 سال جدا از هم، می بینید که منخنی های سیاره ناهید (با کمی تفاوت) کاملا با هم مطابقت دارند. چرخه ای آسمانی و باستانی که توسط مایا ها کشف شد.

کار کردن با ”تقویم نجومی " در ابتدا تلاش بسیاری می طلبد، ولی به گفته سازندگانش، این نمودار یکی از با ارزش ترین پروژه هایی است که آنها در طول هر سال انجام می دهند و پس از گذر تمام این سال ها، آنها هنوز هم به دنبال بهبود و رفع نواقص احتمالی اش هستند.

انجمن نجوم آماتوری ایران طی سالیان متمادی( از ابتدای تاسیس) همه ساله این آلماناک را در اندازه اصلی و بصورت تمام رنگی  آماده و در اختیار اعضا قرار داده است.

منبع :خبرنامه مجله اسکای اند تلسکوپ

مترجم : ثمینه معین‌زاد
دانشجوی کارشناسی مهندسی برق در دانشگاه خواجه نصیر و عضو انجمن نجوم آماتوری ایران


اشتراک گذاری در:

دیدگاه‌ها

حمیدرضا خاکدوست
(دیدگاه‌ها: 1)
چهارشنبه 15 بهمن 1393 - 22:45

ممنون از ترجمه خوبتان خانم معین زاد
بسیار عالی و کاربردی بود

ثمینه معین‌زاد
(دیدگاه‌ها: 0)
دوشنبه 20 بهمن 1393 - 00:05

نظر لطفتونه آقای خاکدوست :)

بیان دیدگاه

- لطفاً نام و دیدگاه‌ خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- سایت انجمن نجوم آماتوری ایران مجاز به ویرایش ادبی دیدگاه‌ها است.
- دیدگاه‌هایی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی و موارد مغایر با قوانین کشور باشند منتشر نخواهند شد.
- دیدگاه‌ها پس از تأیید منتشر می‌شوند.
نام:(اجباری)
رایانامه:(اجباری)
دیدگاه:

کد امنیتی:
(از چپ به راست)
https://www.instagram.com/iranastronomy/
هم اکنون