علیرغم تمام تلاشهای رصدی صورت گرفته توسط تلسکوپ فضایی هابل و رصدخانه های روی زمین، اخترشناسان تا کنون فقط موفق به دریافتن اطلاعات درباره تعداد معدودی ستاره شده اند. یکی از موفقیتهای آنها ابط الجوزا، ابرغول عظیم سرخ که شانه ی صورت فلکی جبار را تشکیل می دهد، است.

اخترشناسان ابتدا قطر زاویه ای این ستاره را در سال 192اندازه گیری کردند، اما من به خاطر می آورم که اولین درک درست از اندازه ی ابط الجوزا را در سال 1996 پیدا کردم، هنگامی که عکسی از این ستاره ی عظیم الجثه که توسط دوربین هابل گرفته شده بود منتشر شد.

همه چیز درباره ی ابط الجوزا عظیم است. با داشتن قطری بیش از 90برابر قطر خورشید این ستاره به راحتی مدار کامل مریخ و کمربند سیارکها را در خود جای می دهد. همچنین درخشندگی آن 13500بار از خورشید بیشتر است. یک چراغ خیره کننده از قدر 1 با وجود اینکه فاصله ی آن از خورشید 64سال نوری است.

این عکس خیالی سطح جوشان ابط الجوزا را نشان می دهد که توسط تلسکوپ غول پیکر رصدخانه ی جنوبی اروپا آشکار شده است. فواصل در داخل منظومه شمسی به مقیاس واقعی مشخص شده اند.

حالا دو تیم از رصدگران ، ستاره را تحت نظر گرفته اند و فهمیده اند که ابط الجوزا می لرزد، شدیداً تکان می خورد و قشری از لایه های خارجی اش را با فشار به فضای اطراف خارج می کند.  مشاهدات نشان می دهد که این از دست دادن جرم، چیزی به اندازه ی زمین در هر سال، مانند باد های خورشیدی خورشید نیست. در عوض ابط الجوزا گلوله هایی از گاز داغ را از خود ساطع می کند با سرعتی برابر 2500مایل در ساعت معادل 4000کیلومتر در ساعت.

 این تشنج ها نشانه ی سلامت ستاره نیستند. ابط الجوزا با تنها چند میلیون سال سن در حال مرگ است. اخترشناسان پیش بینی می کنند که به زودی و تقریباً تا هزار سال دیگر به صورت ابر نواختر منفجر خواهد شد؛ اتفاقی که برای ساکنان آینده ی زمین دیدنی خواهد بود. (که امکان دارد این اتفاق هم اکنون افتاده باشد!) 

ستاره ی ابر غول ابط الجوزا که در طول موج نزدیک فروسرخ با ابزار انطباقی اپتیکی روی ESO از آن تصویر برداری شده. دقت عکس 37 میلی ثانیه قوس است یعنی به اندازه یک توپ تنیس بر روی ایستگاه فضایی است که از زمین دیده می شود. شمال بالای تصویر است.

مدت زمان زیادی است که ابط الجوزا به عنوان یک ستاره ی متغیر شناخته شده است. در واقع تیمی از رصدگران اعلام کرده اند که اندازه این ستاره از سال 1993 تا کنون 15% کوچکتر شده است.

ترجمه : آرش فراست

برگرفته از : Sky&Telescope