داده‌های پر ارزشی از اعماق پنهان آسمان به وسیله کاوشگر ناسا جمع‌آوری شده است که وجود قمرهایی شبیه به زمین را نشان می‌دهد.

با چنین کشف بزرگی در دل آسمان محققان جمع آوری شواهدی کردند را شروع کرده‌اند که ممکن است این قمرها را قابل سکونت سازد.

در یک پژوهش جدید که توسط دکتر رنه هلر از دانشگاه مک مستر در کانادا و دکتر جرج زولوگا از دانشگاه آنتی اوکویا در کلمبیا انجام شد ، سعی بر آن شده است که نگاهی تئوریک بر قابل سکونت بودن این قمر ها داشته باشند تا بتوانند عناصر حیاتی برای ایجاد زندگی در قمرها را ارائه دهند.

در حالی که جو و گرمای سیاره نقش بسیار مهمی را به عهده دارند ولی ممکن است محیط میدان های مغناطیسی حتی پر اهمیت‌تر باشد.

قابل سکونت بودن یک سیاره در وحله ی نخست به شواهد و قرائن موجود در حوزه ی حیات بستگی دارد.

• دمایی که دور تا دور یک سیاره را احاطه کرده است
• امکان وجود آب در حالت مایع

دکتر هلر و دکتر روری بارنس از دانشگاه واشنگتن ، یک محدوده برای آثار قابل حیات بودن تعریف کرده اند که به صورت سطحی همان حوزه قابل حیات می باشد.

در این جا مسئله ی قابل سکونت بودن بر اساس رابطه‌ی بین قمر و سیاره ی میزبان او می‌باشد.

منبع انرژی مضاف از نور ستاره‌ی بازتاب شده از سیاره ، جریان ترمال سیاره و نوسان گرمایشی در قمر ممکن است راه فراری برای تاثیرات گلخانه ای بسازد و در نتیجه غیر قابل سکونت شدن شبه قمرها را نتیجه دهد.

یک نگاه به نزدیک ترین ماهواره ی گالیله‌ای به برجیس (مشتری) ، نشان دهنده‌ی عظیم ترین تاثیراتی است که یک سیاره می تواند بر روی قمر خود داشته باشد. نیروی جاذبه‌ی قوی ذرات ریز را به دور برجیس (مشتری) کشیده و در حالت بیضی شکل نگاه داشته است که هاله ی دور برجیس (مشتری)، این سیاره را از دیگر سیاره‌های قمر دار متمایز ساخته است. با توجه به اینکه فاصله‌ی دایره‌ای بین برجیس (مشتری) و آیو روی یک دو مرکزه قرار دارد، بیضی شکل بودن آیو باعث نیروی عظیم اصطکاکی می شود.این تاثیر منجر به وجود بیش ار 400 منطقه ی فعال آتشفشانی می شود.

شبه قمرها در موقعیت مدارهای وسیع واقع شده اند، پس در خارج از سطحی که دارای نشانه‌های سکونت پذیری است نیز احتمال وجود حیات می رود. ولی مسئله ی سکونت پذیری در این جا به پایان نمی‌رسد . تششعات مضر موجود در فضا می‌تواند باعث شود که اتمسفر یک کره خاکی از بین برود. سیارات و قمرها به میزان بسیار زیادی به میدان مغناطیسی وابسته اند که در نقش حباب های محافظت کننده بوده که از کاهش اتمسفرشان در برابر تششعات مضر فضا جلوگیری می کند.

با درنظر داشتن این مطلب،دکتر هلر و زولواگر تصمیم گرفتند که سیر تکاملی میدان مغناطیسی را در غول‌های ابر خورشیدی مطالهه کنند که بر این عقیده هستند که آن ها بر قمرهایشان تاثیرگذار هستند.

این گونه به نظر نمی رسد شبه قمرهای کوچکی که به اندازه ی بهرام (مریخ) هستند ، توانایی تولید میادین مغناطیسی خودشان را داشته باشند. در عوض ، ممکن است که آن ها مجبور بوده باشند که بر یک میدان مغناطیسی گسترش یافته از سیاره های میزبان خود تکیه کرده باشند. این مگنتسفر(فضای تحت پوشش میدان مغناطیسی) سیاره ای از برخورد ناگهانی بین باد های ستاره ای و میدان مغناطیسی در درون سیاره ساخته می شوند. این برخورد پتانسیل آن را دارد که بسیار عظیم باشد و از قمرهایی که در فواصل معینی هستند محافظت کند. در داخل منظومه ی شمسی که ما در آن هستیم ، مگنتسفر برجیس (مشتری) در فاصله هایی که تا 50 برابر اندازه ی خود سیاره می باشد، به پایان می رسد.

هلر و زولواگا ، میزان تاثیرگذاری مگنتسفر سیاره ای را محاسبه نموده اند اساسا هر چه فشار باد ستاره ای در طول زمان کاهش بیابد ، پهنه ی مغناطیسی سیاره ای گسترش میابد. در زبان ساده مگنسفر سیاره ای در طی گذشت زمان گسترش میابد.

تکامل مگنتسفر سیارات میزبان (خط آبی رنگ) برای نپتون و سیارات شبه برجیس (مشتری) . همه‌ی آن ها در طول گذشت زمان های گوناگون افزایش یافته اند.

این ها چند نکته ی مهم برای یادآوری هستند؛

1) شبه قمرهای مشابه بهرام (مریخ) که با فاصله‌ی بیش از 20 شعاع سیاره ای به دور هر سیاره ی میزبانی مانند سیاره های آزاد به دور ستاره می گردند، درست بیرون از محدوده ی قابل سکونت هستند و هیچ نشانه ای از گرما رسانی شدید یا نور نیست در حالی که فاصله ی بسیار زیاد آن ها چشمگیر است. آن ها هرگز در داخل مگنتسفر سیاره‌ی میزبان قرار نخواهند گرفت و هیچ انتظاری برای وجود حیات در آن ها نمی رود.

2) شبه قمرهای مشابه بهرام (مریخ) که بین فواصل 5 تا 20 شعاع سیاره‌ای هستند،دارای درصدی از احتمال حیات هستند. بسیار جالب است که تئوری ساختاری و مشاهدات قمرها در منظومه ی شمسی به ما می گوید که این محدوده ای است که ما باید از بیشتر شبه قمرها انتظار داشته باشیم که در آن سکنی گزینند(توضیح از دکتر هلر)

برای یک شبه قمر در ورای مرز قابل سکونت از سیاره‌ای مانند نپتون ممکن است زمانی بیش از عمر زمین یعنی 4.6 بیلیون طول می کشد تا درون مگنتسفر سیاره ی میزبان خود جای بگیرد.

برای یک سیاره شبیه به کیوان ممکن است حتی بیش از این ها زمان ببرد. ولی برای یک سیاره شبیه به برجیس (مشتری) این عدد کمتر از 4.3 بیلیون سال می باشد.

3) شبه قمرهای مشابه بهرام (مریخ)  در داخل فاصله ی 5 شعاع سیاره ای ، در داخل مگنتسفر سیاره ای قرار دارند بسیار زودتر آماده می شوند ولی قابل سکونت نمی شوند زیرا در داخل مرز قابل سکونت در حال چرخش هستند.

به منظور اینکه یک شبه قمر قابل سکونت شود باید درست از خارج مرز قابل سکونت وجود داشته باشد و از نورهای ستاره ای و سیاره ای و گرمای بیش از حد آن ها در امان باشد ولی در همین شرایط می بایست در نظر داشت که آن باید در جایی که به میزان کافی به سیاره ی میزبانش نزدیک باشد و در مگنتسفر سیاره قرار بگیرد.

پرسش درباره ی سکونت در سیارات بستگی به برقراری این توازن دارد. دکتر زولوگا تاکید می کند که یکی از اساسی ترین نتایج این کار ابتدایی این است که اگر چه میدان مغناطیسی به عنوان یکی از فاکتورهای وجود قابلیت سکونت در سیارات خورشیدی در دنیا شناخته شده است که شامل زمین ، بهرام (مریخ) و ناهید(زهره) می شود در مورد قمرها ، محیط میدان مغناطیسی می تواند در تعریف گنجایش آن جهان ها برای وجود حیات نقش بسیار تعیین کننده ای داشته باشد.

منبع: UniverseToday