نگاهی بر تاریخ :

سفینه کاسینی اولین تقرب مداری خود به قمر تیتان را با موفقیت به پایان رساند. / سال 1383 ه. ش

●●●

صورتواره هفت اورنگ در صورت فلکی دب اکبر

امشب می توانید به رصد صورتواره هفت اورنگ بپردازید. به مجموعه ایی از ستارگان موجود در یک یا چند صورت فلکی را که با یکدیگر الگوی خاصی برای ناظر زمینی به تصویر می کشند صورتواره می گویند. یکی از معروف ترین این صورتواره ها هفت اورنگ نام دارد که در صورت فلکی دب اکبر یا همان خرس بزرگ جای گرفته است. بدون شک از اولین و ساده ترین صورتواره هایی است که همه علاقه مندان به ستاره شناسی در اولین تجربه رصدی خود با آن رو به رو می شوند.

 

صورتواره هفت اورنگ همان گونه از نامش پیداست متشکل از هفت ستاره پرنور دب اکبر است. این هفت ستاره را همانند تصویر به دو قسمت «نعش» و «بنات» تقسیم می کنند. که نعش متشکل از چهار ستاره دُبّه، مراق، فَخْذ و مَغرِز است و بناب متشکل از سه ستاره جَون، عَناق و قائِد می باشد.

این صورتواره را همواره در شمال آسمان و در حال گردش به دور ستاره قطبی می یابید. بنابراین در تمام طول سال در دید ناظر زمینی در نیمکره شمالی خواهد بود. این مزیت موجب شده تا بتوان با ایجاد خطی فرضی از مراق به دُبّه و پنج برابر نمودن این فاصله به ستاره قطبی در صورت فلکی دب اصغر یا خرس کوچک برسیم و به شمال جغرافیایی دست یابیم.

 

آنچه که موجب شده این صورتواره را برای معرفی در نظر داشته باشیم وجود حقیقتی جالب حول پنج ستاره آن است. همان طور که گفتیم صورتواره ها مجموعه ایی از ستارگانند که از دید ناظر زمینی از الگوی تصویری خاصی پیروی می کنند و به ظاهر نزدیک به یکدیگرند اما در واقعیت این ستارگان می توانند میلیون ها سال نوری از یکدیگر فاصله داشته باشند. اما در هفت اورنگ، پنج ستاره مراق، عناق، جون، مغرز و فخذ عضو یک گروه ستاره ایی هستند. به این صورت که زاده شده از یک سحابی اند و در ارتباط با یکدیگر در حرکتند.

دو ستاره دبه و قائد ارتباطی با یکدیگر و پنج ستاره دیگر ندارند و به صورتی مستقل و جدای از هم در حرکتند. به گونه ایی که ساکنین میلیون ها سال بعد زمین چنین تصویری از هفت اورنگ را که ما امروزه شاهدیم نخواهند دید.

فاصله این هفت ستاره با ما عبارت اند از:

قائد – 101 سال نوری

عناق – 78 سال نوری

جون – 81 سال نوری

مغرز – 81 سال نوری

فخذ – 74 سال نوری

دبه – 124 سال نوری

مراق – 79 سال نوری

این شب ها صورتواره هفت اورنگ را می توانید پیش از طلوع خورشید در آسمان شمال شرقی مشاهده کنید.